فناوری هسته‌ای دانشی است که نقشی بیش از تصوراتمان در زندگی دارد و حالا سانتریفوژهایش هم برای مقابله با ویروس منحوس کرونا استفاده می‌شوند، در میان علوم مختلف زمانی که به اسمش می‌رسیم متوجه حساسیت اش می‌شویم. وقتی صحبت از آن می‌شود ناخودآگاه تمام تصوراتمان در بمب‌ها و انفجار‌هایی بزرگ خلاصه می‌شوند؛ موضوع، فناوری هسته‌ای است که با این تصور فاصله زیادی دارد، دانشی که از چندین دهه قبل غربی‌ها برای سنگ اندازی و جلوگیری از دست یافتن جمهوری اسلامی ایران به آن از هیچ تلاشی دریغ نکردند.
با این حال ایران توانست با تکیه بر توانمندی‌ها و نخبگان داخل کشور، دانش هسته‌ای را بومی کند و به یکی از قدرت‌های بزرگ در این زمینه تبدیل شود، این فناوری نقشی بیش از آنچه تصور کنیم در زندگی‌مان پیدا کرده است؛ مثلا این روز‌ها و در شرایط شیوع ویروس کرونا، فناوری هسته‌ای تمامی ابزارهایش را به کار گرفته و به رینگ مبارزه با کرونا آمده است. سازمان انرژی اتمی با استفاده از این دانش هم به درمان بیماران کرونایی و با ضد عفونی کردن تجهیزات پزشکی به پیشگیری از ابتلا به آن کمک می‌کند. در ادامه این گزارش به معرفی دستگاه‌ها و اقدامات سازمان انرژی اتمی می‌پردازیم که در حوزه‌های مختلف مثل پزشکی و کرونا به کمک ایرانیان آمده است.
البته آژانس بین المللی انرژی اتمی اواسط فروردین ماه اعلام کرد که تجهیزات تشخیص ویروس کرونا بر اساس علوم هسته‌ای به حدود ۴۰ کشور جهان ارسال خواهد کرد. این روش «آر. ان. ای» ویروس کرونا را شناسایی می‌کند. این آژانس در بیانیه‌ای اعلام کرد که ده‌ها آزمایشگاه در آفریقا، آسیا، اروپا، آمریکای لاتین و کارائیب تجهیزات و کیت‌های تشخیصی را دریافت خواهند کرد. اولین محموله از این تجهیزات به ارزش ۴ میلیون یورو برای کشور‌های ایران، مصر، کنیا، نیجریه، تایلند، ویتنام، کوبا، پرو و اروگوئه ارسال شد.
کاظم غریب آبادی نماینده جمهوری اسلامی ایران نزد سازمان‌های بین المللی در وین اواسط فروردین ماه اعلام کرد که آژانس انرژی اتمی دو دستگاه تشخیص سریع کرونا به تهران ارسال می‌کند.
پیشگیری از ابتلا به کرونا با ضد عفونی کردن تجهیزات
با افزایش شیوع ویروس کرونا سازمان انرژی اتمی و شرکت‌های تحت نظر این سازمان، شروع به ضد عفونی کردن تجهیزات پزشکی کردند، تجهیزاتی مثل ماسک، گان و ...؛ آن هم با روش پرتودهی گاما یا پرتودهی الکترون! بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی در گفت‌وگو باشگاه خبرنگاران جوان در این رابطه گفت: اخیرا در مسئله ویروس کرونا، این سازمان با همه ظرفیت به میدان آمده و ۲۴ ساعته در حال استریل کردن تجهیزات پزشکی به خصوص ماسک و گان‌هاست.
یکی از خاص‌ترین و پیچیده‌ترین دستگاه‌ها، «سانتریفیوژ زونال پیوسته» است. دستگاهی که به جز ایران در جهان تنها سه تولید کننده دارد و وظیفه اصلی اش تولید واکسن‌های ضد ویروسی است، می‌توان برای تولید واکسن هر نوع بیماری ویروسی از این دستگاه استفاده کرد. کارشناسان می‌گویند مزیت‌های بارز مثل کیفیت و ظرفیت بالای تولید دارو توسط این دستگاه شانس آن را برای تولید داروی‌های موثر مثل داروی درمان کرونا بالا برده است، این سانتریفیوژ که جزء موارد تحریمی است و سازنده‌های خارجی حاضر به فروش آن به ایران نیستند.
درمان ریه کرونایی‌ها با دستگاه تنفسی
از آنجا که کرونا ریه افراد را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد و تنفس آنها را با مشکل مواجه می‌کند، محققان این دستگاه را تولید کردند که ترکیبی از هوا و اکسیژن قابل کنترل را با یک جریان به ریه بیماران کرونایی پمپ می‌کند. این روند تا جایی ادامه می‌یابد که بافت آسیب دیده ریه بیمار را ترمیم کند.
تولید آب از هوا!
دستگاه بعدی که در شرایط اضطراری به کمک ما می‌آید و از رطوبت هوا آب تولید می‌کند، دستگاه تولید آب از هواست، البته این شرایط ضروری می‌تواند شامل زلزله و سایر حوادث باشد که موجب عدم دسترسی به آب شرب می‌شود، اغلب روش استفاده از این فناوری به این صورت است که هوا درون لوله‌های مارپیچی حرکت می‌کند و بعد از متراکم و خنک شدن موجب تولید آب می‌شود. تولید آب شرب با استفاده از این فناوری در برخی از دستگاه‌ها هفتصد و پنجاه کیسه یک و نیم لیتری است.
سانتریفیوژ توبولار
سانتریفیوژ توبولار دارای کاربرد‌های مختلفی در زمینه جداسازی «جامد از مایع» یا «مایع از مایع» در صنایع نفت، دارویی و غذایی کاربرد دارد. همچنین از آن در زیست شناسی و پلاسمای خون استفاده می‌شود و پایه عملکردش به دوران روتورش برمی‌گردد که در برخی دستگاه‌های تولید داخل سرعتش به ۱۶ هزار دور در دقیقه می‌رسد.
پای دانش هسته‌ای به آزمایشگاه‌ها هم باز شده است
دانش هسته‌ای نیاز‌های ملموس تری را هم هدف قرار داده و پایش را به آزمایشگاه‌ها هم باز کرده است. «سانتریفیوژ رو میزی» که از آن برای آزمایش روی نمونه‌ها استفاده می‌کنند. سرعت چرخش اجزای داخلی اش ۴هزار دور در دقیقه است و قابل رقابت با بهترین برند‌های خارجی بوده همچنین قیمتش کمتر از نصف این برند‌هاست.
البته همراهی دانش هسته‌ای در صنعت پزشکی فقط به این موارد محدود نمی‌شود و موارد درمانی آن بسیار گسترده‌تر است. سخنگوی سازمان انرژی اتمی در این رابطه به باشگاه خبرنگاران جوان گفته است که به دلیل نیاز‌هایی که در حوزه پزشکی وجود دارد، باید در جهت پیشرفت حرکت کنیم. مثلا در حال حاضر مشغول تهیه دارو‌هایی خاص برای درمان تومور‌های سرطانی هستیم یا در کنار این موضوع «پروژه تترا» که وظیفه آن تولید رادیو دارو با استاندارد بالاست را پیش می‌بریم؛ «مرکز ملی یون درمانی» با همکاری وزارت بهداشت و درمان اقداماتی را انجام دهد، این مرکز پروژه‌های مهم در کشور و حتی منطقه است که بیش ۳۰۰ میلیون دلار برای آن هزینه شده که یکی از خدمات اصلی آن درمان قطعی برخی سرطان‌هاست. تولید واکسن چهار ظرفیتی برای درمان تب برفکی دام‌ها، تولید پلاسمای سرد اتمسفری برای سرطان تراپی و ترکیبات مختلف دوتریم برای کاربرد‌های دارویی که در مجتمع آب سنگین خنداب تهیه می‌شود از جمله دستاورد‌های مهم دیگر در عرصه هسته‌ای است.
در نهایت با وجود همه تحریم‌ها، جمهوری اسلامی ایران به توانایی داخلش اعتماد می‌کند که آن هم راه پیشرفت در حوزه‌های مختلف هسته‌ای بوده و در پی ادامه دادن این مسیر است، پیشرفتی که برای به دست آمدن آن دانشمندان زیادی در این راه جان خود را فدا کردند.
