در فوتبال باشگاهی تمام جهان، لیگ و جام حذفی دو عنوان مهمی هستند که همه ساله باشگاه‌ها برای به دست آوردن این دو جام رقابت می‌کنند. در کشورمان لیگ از سال ۱۳۴۹ و جام حذفی از سال ۱۳۵۴ متولد شد. طی این ۵ دهه و با فواصل مختلف به خاطر انقلاب اسلامی و... جمعاً ۳۷ دوره لیگ و ۳۳ دوره جام حذفی برگزار شده که در مجموع ۲۲ مربی ایرانی و ۱۰ مربی خارجی موفق به کسب جام در فوتبال ایران شده‌اند.
الف) لیگ
سلطه پرسپولیسی‌ها
در مجموع ۳۷ فصل برگزاری لیگ طی نیم قرن، ۲۱ نفر به عنوان سرمربی جام قهرمانی را بالای سر برده‌اند. پرسپولیس با ۱۳ قهرمانی رکورددار است و مربیان پرسپولیسی- چه آنها که سرمربی سرخ‌ها در فصل قهرمانی بوده و چه آنها که سابقه کار در این باشگاه را داشته‌اند- با ۱۷ قهرمانی دست نیافتنی به نظر می‌رسند.
|
ردیف |
عنوان لیگ |
قهرمان |
سرمربی |
۱ |
اول ایران |
استقلال |
زدراکو رایکوف (یوگسلاوی) |
۲ |
دوم ایران |
پرسپولیس |
آلن راجرز (انگلیس) |
۳ |
اول تخت‌جمشید |
پرسپولیس |
آلن راجرز (انگلیس) |
۴ |
دوم تخت جمشید |
استقلال |
زدراکو رایکوف (یوگسلاوی) |
۵ |
سوم تخت‌جمشید |
پرسپولیس |
بیوک وطنخواه |
۶ |
چهارم تخت‌جمشید |
پاس |
حسن حبیبی |
۷ |
پنجم تخت‌جمشید |
پاس |
حسن حبیبی |
۸ |
قدس |
استقلال |
منصور پورحیدری |
۹ |
اول آزادگان |
پاس |
فیروز کریمی |
۱۰ |
دوم آزادگان |
پاس |
فیروز کریمی |
۱۱ |
سوم آزادگان |
سایپا |
بیژن ذوالفقارنسب |
۱۲ |
چهارم آزادگان |
سایپا |
بیژن ذوالفقارنسب |
۱۳ |
پنجم آزادگان |
پرسپولیس |
استانکو پوکلپوویچ (کرواسی) |
۱۴ |
ششم آزادگان |
پرسپولیس |
استانکو پوکلپوویچ (کرواسی) |
۱۵ |
هفتم آزادگان |
استقلال |
ناصر حجازی |
۱۶ |
هشتم آزادگان |
پرسپولیس |
علی پروین |
۱۷ |
نهم آزادگان |
پرسپولیس |
علی پروین |
۱۸ |
دهم آزادگان |
استقلال |
منصور پورحیدری |
۱۹ |
اول برتر |
پرسپولیس |
علی پروین |
۲۰ |
دوم برتر |
سپاهان |
فرهاد کاظمی |
۲۱ |
سوم برتر |
پاس |
مجید جلالی |
۲۲ |
چهارم برتر |
فولاد |
ملادن فرانچیچ (کرواسی) |
۲۳ |
پنجم برتر |
استقلال |
امیر قلعه‌نویی |
۲۴ |
ششم برتر |
سایپا |
علی دایی |
۲۵ |
هفتم برتر |
پرسپولیس |
افشین قطبی |
۲۶ |
هشتم برتر |
استقلال |
امیر قلعه‌نویی |
۲۷ |
نهم برتر |
سپاهان |
امیر قلعه‌نویی |
۲۸ |
دهم برتر |
سپاهان |
امیر قلعه‌نویی |
۲۹ |
یازدهم برتر |
سپاهان |
زلاتکو کرانچار (کرواسی) |
۳۰ |
دوازدهم برتر |
استقلال |
امیر قلعه‌نویی |
۳۱ |
سیزدهم برتر |
فولاد |
حسین فرکی |
۳۲ |
چهاردهم برتر |
سپاهان |
حسین فرکی |
۳۳ |
پانزدهم برتر |
استقلال خوزستان |
عبدا... ویسی |
۳۴ |
شانزدهم برتر |
پرسپولیس |
برانکو ایوانکوویچ (کرواسی) |
۳۵ |
هفدهم برتر |
پرسپولیس |
برانکو ایوانکوویچ (کرواسی) |
۳۶ |
هجدهم برتر |
پرسپولیس |
برانکو ایوانکوویچ (کرواسی) |
۳۷ |
نوزدهم برتر |
پرسپولیس |
یحیی گل‌محمدی |
|
رتبه |
نام مربی |
تعداد جام قهرمانی |
با تیمی که قهرمان شده |
|
۱ |
امیر قلعه‌نویی |
۵ |
استقلال سپاهان |
|
۲ |
برانکو ایوانکوویچ علی پروین |
۳ |
پرسپولیس پرسپولیس |
|
۳ |
زدراکو رایکوف آلن راجرز حسن حبیبی منصور پورحیدری فیروز کریمی بیژن ذوالفقارنسب استانکو پوکلپوویچ حسین فرکی |
۲ |
استقلال پرسپولیس پاس استقلال پاس سایپا پرسپولیس فولاد/ سپاهان |
بیوک وطنخواه، افشین قطبی و یحیی گل‌محمدی (پرسپولیس)، ناصر حجازی ( استقلال )، فرهاد کاظمی و زلاتکو کرانچار (سپاهان) مجید جلالی (پاس)، ملادن فرانچیچ (فولاد)، علی دایی (سایپا) و عبدا... ویسی (استقلال خوزستان) ۱۰ مربی دیگری هستند که سابقه قهرمانی در لیگ ایران را دارند.
نکته‌ها
* قلعه‌نویی و فرکی تنها کسانی هستند که با ۲ تیم مختلف قهرمان لیگ شده‌اند.
* پروین و پورحیدری تنها مربیانی هستند که در ۲ عنوان لیگ طی ۲ دهه مختلف (آزادگان و برتر برای پروین، قدس و آزادگان برای پورحیدری) قهرمان شده‌اند.
* قلعه‌نویی و برانکو تنها کسانی هستند که ۳ قهرمانی متوالی دارند.
* راجرز، حبیبی، فیروز کریمی، ذوالفقارنسب، استانکو، پروین و فرکی ۷ مردی هستند که از عنوان قهرمانی خود با موفقیت دفاع کرده‌اند.
ب) جام حذفی
سلاطین سرخ
طی ۳۳ دوره برگزاری جام حذفی ۲۲ نفر قهرمان شده‌اند. در این جام استقلال با ۸ قهرمانی رکورددار است اما ۳ نفر یعنی صالح‌نیا، پروین و دایی هر کدام با ۳ جام رکوردهای انفرادی را در اختیار دارند. سه نفری که در تیم‌های خود شایسته عنوان «سلطان» یا «پدر معنوی» هستند.
|
دوره |
فصل |
قهرمان |
مربی قهرمانان |
|
۱ |
۵۴-۵۵ |
ملوان |
بهمن صالح‌نیا |
|
۲ |
۵۶-۵۷ |
استقلال |
ولادیمیر جگیج (یوگسلاوی) |
|
۳ |
۶۵-۶۶ |
ملوان |
بهمن صالح‌نیا |
|
۴ |
۶۶-۶۷ |
پرسپولیس |
علی پروین |
|
۵ |
۶۷-۶۸ |
شاهین اهواز |
مجید باقری‌نیا |
|
۶ |
۶۸-۶۹ |
ملوان |
بهمن صالح‌نیا |
|
۷ |
۶۹-۷۰ |
پرسپولیس |
علی پروین |
|
۸ |
۷۲-۷۳ |
سایپا |
بیژن ذوالفقارنسب |
|
۹ |
۷۳-۷۴ |
بهمن کرج |
فیروز کریمی |
|
۱۰ |
۷۴-۷۵ |
استقلال |
منصور پورحیدری |
|
۱۱ |
۷۵-۷۶ |
برق شیراز |
غلام پیروانی / محمود یاوری |
|
۱۲ |
۷۷-۷۸ |
پرسپولیس |
علی پروین |
|
۱۳ |
۷۸-۷۹ |
استقلال |
منصور پورحیدری |
|
۱۴ |
۷۹-۸۰ |
فجرسپاسی |
غلام پیروانی |
|
۱۵ |
۸۰-۸۱ |
استقلال |
امیر قلعه‌نویی |
|
۱۶ |
۸۱-۸۲ |
ذوب‌آهن |
رسول کربکندی |
|
۱۷ |
۸۲-۸۳ |
سپاهان |
فرهاد کاظمی |
|
۱۸ |
۸۳-۸۴ |
صباباتری |
پرویز مظلومی/ مجید جلالی |
|
۱۹ |
۸۴-۸۵ |
سپاهان |
لوکا بوناچیچ (کرواسی) |
|
۲۰ |
۸۵-۸۶ |
سپاهان |
لوکا بوناچیچ (کرواسی) |
|
۲۱ |
۸۶-۸۷ |
استقلال |
امیر قلعه‌نویی |
|
۲۲ |
۸۷-۸۸ |
ذوب‌آهن |
منصور ابراهیم‌زاده |
|
۲۳ |
۸۸-۸۹ |
پرسپولیس |
علی دایی |
|
۲۴ |
۸۹-۹۰ |
پرسپولیس |
علی دایی |
|
۲۵ |
۱۳۹۰ |
استقلال |
پرویز مظلومی |
|
۲۶ |
۹۱-۹۲ |
سپاهان |
زلاتکو کرانچار (کرواسی) |
|
۲۷ |
۱۳۹۲ |
تراکتور |
مجید جلالی / تونی اولیویرا (پرتغال) |
|
۲۸ |
۹۳-۹۴ |
ذوب‌آهن |
یحیی گل‌محمدی |
|
۲۹ |
۹۴-۹۵ |
ذوب‌آهن |
یحیی گل‌محمدی |
|
۳۰ |
۹۵-۹۶ |
نفت تهران |
علی دایی |
|
۳۱ |
۹۶-۹۷ |
استقلال |
وینفرد شفر (آلمان) |
|
۳۲ |
۹۷-۹۸ |
پرسپولیس |
برانکو ایوانکوویچ (کرواسی) |
|
۳۳ |
۹۸-۹۹ |
تراکتور |
ساکت الهامی |
رتبه |
نام مربی |
تعداد جام قهرمانی |
با تیمی که قهرمان شده‌اند |
|
۱ |
بهمن صالح‌نیا علی پروین علی دایی |
۳ |
ملوان پرسپولیس پرسپولیس/ نفت تهران |
|
۲ |
منصور پورحیدری غلام پیروانی امیر قلعه‌نویی لوکا بوناچیچ یحیی گل‌محمدی |
۲ |
استقلال برق شیراز فجر سپاسی شیراز استقلال سپاهان/ ذوب‌آهن |
|
۳ |
ولادیمیر جگیج مجید باقری‌نیا بیژن ذوالفقارنسب فیروز کریمی رسول کربکندی فرهاد کاظمی مجید جلالی منصور ابراهیم‌زاده پرویز مظلومی زلاتکو کرانچار تونی اولیویرا وینفرد شفر برانکو ایوانکوویچ ساکت الهامی |
|
استقلال شاهین‌اهواز سایپا بهمن‌کرج ذوب‌آهن سپاهان صباباتری ذوب‌آهن استقلال سپاهان تراکتور استقلال پرسپولیس تراکتور |
نکته‌ها
* در ۳ دوره روی نیمکت قهرمان ۲ مربی نشسته‌اند. غلام پیروانی در دوره ۱۱ تا فینال برق را بالا آورد و یاوری جام گرفت، دوره ۱۸ بازی اول پرویز مظلومی بود و جلالی جام را بالای سر برد و بالاخره در تراکتور دوره ۲۶ تاریخ تکرار و جلالی تراکتور را تا فینال آورد و جام را تونی گرفت!
* لوکا (سپاهان)، دایی (پرسپولیس) و گل‌محمدی (ذوب‌آهن) تنها مربیانی هستند که از عنوان قهرمانی خود به خوبی دفاع کرده‌اند.
* علی دایی تنها کسی است که با ۲ تیم مختلف (پرسپولیس- نفت) تهران قهرمان جام حذفی شده است.
ج) رده‌بندی نهایی
بدون ارزش‌گذاری روی جام‌ها (صدالبته که لیگ بسیار معتبرتر و کسب آن سخت‌تر از جام حذفی در تمام دنیاست) و تنها روی تعداد، رده‌بندی مربیانی که به افتخار کسب جام در فوتبال ایران رسیده‌اند به این صورت می‌شود تنها ۱۱ نفر که موفق به کسب هر دو جام معتبر (لیگ+ حذفی) شده‌اند.
|
رتبه |
نام مربی |
لیگ |
حذفی |
مجموع |
تیم |
|
۱ |
امیر قلعه‌نویی |
۵ |
۲ |
۷ |
استقلال/ سپاهان |
|
۲ |
علی پروین |
۳ |
۳ |
۶ |
پرسپولیس |
|
۳ |
برانکو ایوانکوویچ (کرواسی) |
۳ |
۱ |
۴ |
پرسپولیس |
|
- |
منصور پورحیدری |
۲ |
۲ |
۴ |
استقلال |
|
- |
علی دایی |
۱ |
۳ |
۴ |
پرسپولیس/ سایپا / نفت |
|
۴ |
فیروز کریمی |
۲ |
۱ |
۳ |
پاس/ بهمن |
|
- |
بیژن ذوالفقارنسب |
۲ |
۱ |
۳ |
سایپا |
|
- |
یحیی گل‌محمدی |
۱ |
۲ |
۳ |
پرسپولیس/ ذوب‌آهن |
|
۵ |
فرهاد کاظمی |
۱ |
۱ |
۲ |
سپاهان |
|
- |
مجید جلالی |
۱ |
۱ |
۲ |
پاس/ صباباتری |
|
- |
زلاتکو کرانچار (کرواسی) |
۱ |
۱ |
۲ |
سپاهان |
* این جدول ارزش‌گذاری جام ندارد. صرفاً رده‌بندی ۱۱ مردی است که هر دو جام فوتبال ایران را برده‌اند. در شرایط برابر، تقدم تاریخی و مربی که زودتر به جام رسیده بالاتر قرار گرفته است.
این ۳۲ نفر
همان‌طور که دیدید ۲۱ سرمربی، سابقه قهرمانی لیگ و ۲۲ نفر سابقه فتح جام حذفی را دارند. در این دو فهرست ۱۱ نام مشترک وجود دارد که در جدول قبلی رده‌بندی آنها را دیدید. اما اگر قرار به ردیف کردن اسامی تمام «جامداران» باشد، آن وقت این ۳۲ نفر به این صورت رده‌بندی خواهند شد.
۱- امیر قلعه‌نویی؛ ۷ جام
۲- علی پروین؛ ۶ جام
۳- برانکو ایوانکوویچ، منصور پورحیدری و علی دایی؛ ۴ جام
۴- فیروز کریمی، بیژن ذوالفقارنسب، یحیی گل‌محمدی و بهمن صالح‌نیا؛ ۳ جام
۵- فرهاد کاظمی، مجید جلالی، زلاتکو کرانچار، زدراکو رایکوف، آلن راجرز، حسن حبیبی، استانکو پوکلپوویچ، حسین فرکی، غلامحسین پیروانی و لوکا بوناچیچ؛ ۲ جام
۶- بیوک وطنخواه، ناصر حجازی، ملادن فرانچیچ، افشین قطبی، عبدا... ویسی، ولادیمیر جگیج، مجید باقری‌نیا، رسول کربکندی، منصور ابراهیم‌زاده، پرویز مظلومی، تونی اولیویرا، وینفرد شفر و ساکت الهامی؛ یک جام.
