یک ماه تا برگزاری انتخابات ریاست جمهوری 2020 آمریکا مانده است، فارغ از اینکه دونالد ترامپ رئیس جمهور کنونی ایالات متحده که یکی از نامزدهای انتخاباتی به کرونا مبتلا شده است می تواند تاثیر بسزایی بر روند تبلیغات انتخاباتی بگذارد، خالی از لطف نیست نگاهی به راه و روش متفاوت و بعضا پیچیده انتخابات ریاست جمهوری این کشور داشته باشیم.
انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نیز مانند ایران هر چهار سال یکبار برگزار می شود اما آنها اصرار دارند که این انتخابات در روزی مشخص برگزاری شود، در واقع گاوچران ها هر چهار سال یکبار برای تعیین اینکه چه کسی به کاخ سفید برود، اولین سه شنبه بعد از اولین دوشنبه ماه نوامبر پای صندوق های رای می روند که امسال برگزاری انتخابات 2020 آمریکا سوم نوامبر یا همان 13 آبان است.
چرا اولین سه شنبه بعد از اولین دوشنبه نوامبر انتخابات برگزار می شود؟
دلیل انتخاب چنین روزی به قرن 19 بر می گردد، آن دوران مردم آمریکا که امروز خود را مهد تکنولوژی می دانند؛کشاورز بودند، با فرا رسیدن ماه نوامبر از برداشت محصول فارغ می شدند و می توانستند بدون دغدغه‌ی معیشت در انتخابات شرکت کنند، تعیین روز سه شنبه نیز به دلیل شرایطی بوده که امروزه دیگر وجود ندارد. در آن زمان، به دلیل ابتدایی بودن راه های مواصلاتی میان ایالت ها، قانون گذاران آمریکایی تصمیم گرفتند روز سه شنبه را برای انتخابات برگزینند تا مردم بتوانند از راه های دور خود را به مراکز رأی گیری برسانند. در آن زمان، رسیدن به محل رأی گیری، گاهی یک روز کامل وقت می گرفت. با وجود تغییرات بسیار در ایالت های آمریکا، همچنان روز انتخابات ریاست جمهوری براساس سنت های گذشته برگزار می شود.
ابداع انتخابات الکترال
همانطور که می دانید انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا مانند سایر کشورها با رای مستقیم مردم تعیین نمی شود، به عبارتی ممکن است آرای مردم به سمت و سوی فرد دیگری باشد اما بر اساس رای الکترال که در ادامه به تفصیل توضیح داده می شود، فردی دیگر پیروز کارزار انتخابات و راهی کاخ سفید شود. این اتفاق در انتخابات دوره پنجاه و هشتم یعنی دوره گذشته ریاست جمهوری آمریکا رخ داد، با وجود اینکه هیلاری کلینتون رای مردمی بیشتری کسب کرده بود، ترامپ در کاخ سفید مستقر شد.
اینجا باید توضیح دهم که چرا مدل الکترال برای انتخابات ریاست جمهوری واشنگتن اجرا می شود، آمریکا تا سال 1776 مستعمره بریتانیا بود که بعد از اعلامیه سیزده ایالت، آمریکا عملا مستقل شد، پس از آن کنوانسیونی برای تدوین قانون اساسی آمریکا تشکیل شد و شیوه انتخابات ریاست جمهوری را به عنوان رئیس کشور و اداره کننده دولت فدرال مورد بررسی قرار داد.
چندین روش را از جمله انتخاب توسط کنگره، انتخاب توسط فرمانداران ایالات، انتخاب توسط مجالس قانونگذاری ایالات، انتخاب توسط گروه ویژه‌ای از اعضای کنگره و انتخاب مستقیم توسط آرای مردم پیشنهاد شد که در نهایت هیچ کدام با اقبال رو به رو نشد در نهایت کمیته ای یازده نفره تشکیل شد که آنها پیشنهاد شکل‌گیری کالج‌های انتخاباتی اولیه را ارائه کردند، این روش پس از کسب رای موافق کنوانسیون، با اندک اصلاحاتی در سند نهایی درج شد.
هدف پیشنهاد دهندگان روش کالج های انتخاباتی یا همان انتخابات الکترال این بود که بین دولت فدرال و حکومت ایالات، نوعی تعادل بر قرار شود با این روش با حفظ مشارکت عموم مردم در انتخابات، به ایالات کم جمعیت حق حضور بیشتری داده می شود و انتخابات مستقل از کنگره و بدون نفوذ آن برگزار می شود. در نتیجه رئیس‌جمهور انتخابی، از نهایت استقلال عمل برخوردار می‌شد و از نفوذ سیاسی گروه‌های قدرت مصون می‌ماند. از سوی دیگر قانونگذاران آمریکایی تلاش داشتند تا هر چه بیشتر عرصه انتخاب رئیس‌جمهور را از توده گرایی و پوپولیسم دور کند آنها معتقد بودند با این روش فرصت به افراد عوام فریب برای تصدی بر کرسی ریاست جمهوری کمتر می شود.
تشریح روند برگزاری انتخابات
در ادامه با نیم نگاهی به دو کاندیدای کارزار ریاست جمهوری آمریکا برای سال های2020 تا 2024، سعی شده است روند انتخابات الکترال به ساده ترین شکل ممکن بیان شود. از آنجایی که نظام سیاسی واشنگتن تحت تصاحب دو حزب دموکرات و جمهوری خواه است، رقابت انتخاباتی ریاست جمهوری این کشور نیز بین نامزدهای نهایی این دو حزب انجام می شود، همان طور که می دانید در این دوره "جو بایدن" از حزب دموکرات با سابقه هشت سال معاونت "باراک اوباما" ریاست جمهوری سابق آمریکا و "دونالد ترامپ" رئیس جمهور کنونی واشنگتن از حزب جمهوری خواه با یکدیگر رقابت می کنند.
براساس قانون اساسی آمریکا، فردی در کاخ سفید مستقر می شود که در انتخابات الکترال بیشترین رای را آورده باشد نه اینکه مردم رای بیشتری به او داده باشند. به این معنا که هر ایالت به نسبت جمعیتش تعداد مشخصی رای در کالج الکترال دارد که در مجموع شامل ۵۳۸ رای می‌شود در واقع فردی گوی رقابت ریاست جمهوری را به دست می آورد که حداقل ۲۷۰ رای الکترال را کسب کند.
معنی این فرایند این است که مردم وقتی به نامزد مورد علاقه خود رای می‌دهند در رقابتی ایالتی شرکت می‌کنند، و نه رقابتی سراسری. در همه ایالات به جز دو ایالت، فردی که بیشترین رای را کسب کند کل آرای ایالت در کالج الکترال را نیز به خود اختصاص می‌دهد. در اکثر ایالات های آمریکا تعداد رای‌دهندگان جمهوری‌خواه و دموکرات تقریبا برابر است. از این رو نامزدهای ریاست جمهوری تمرکز خود را بر روی کسب رای 10 تا 12 ایالت می گذارند تا بتوانند سبد رای خود را در این ایالت ها سنگین تر کنند، اصطلاحا به این ایالت ها، ایالات محل رقابت می گویند که سرنوشت رئیس جمهور آینده را تعیین می کنند.
اینکه آرای الکترال بین ایالات های آمریکا چگونه تقسیم شده است باید گفت بستگی به جمعیت ایالت و نسبت آن به کل کشور دارد، ایالت‌های پرجمعیتی مانند کالیفرنیا، تگزاس، نیویورک، فلوریدا، پنسیلوانیا و ایلی‌نویز که بیشترین جمعیت را در میان ایالت‌های آمریکا دارند، بیشترین آرای الکترال را هم به‌خود اختصاص داده‌اند. به طور مثال کالیفرنیا با 37 میلیون نفر، 55 آرای الکترال و ایالت ورمونت با 600 هزار نفر جمعیت تنها سه رای الکترال دارد.
ممکن است برایتان این سوال پیش بیاید که چطور هیلاری کلیتون در انتخابات گذشته بیشترین رای مردمی را کسب کرد اما در آرای الکترال کاخ سفید را به ترامپ باخت. این اتفاق از جمله نقاط ضعف مهم انتخابات به سبک الکترال است. در توضیح این اتفاق باید گفت ممکن است یکی از کاندیداها، اکثریت آرای مردم در 11 ایالت پرجمعیت یعنی کالیفرنیا، نیویورک، تگزاس، فلوریدا، پنسیلوانیا، ایلی‌نویز، اوهایو، میشیگان، نیوجرسی، کارولینای شمالی و جورجیا را به‌دست آورد و رئیس‌جمهور می‌شود، حتی اگر در 39 ایالت کم جمعیت‌تر هیچ رایی به‌دست نیاورده باشد. مجموع آرای الکترال آن 11 ایالت به 270 می‌رسد و این حد نصابی است که نامزد برنده باید از مجموع 538 رأی الکترال به‌دست آورد.
از آنجایی که جمعیت ساکنان 39 ایالتی که به نامزد برنده رأی نداده‌اند، از مجموع شهروندان 11 ایالت اصلی بیشتر است، بنابراین نامزد برنده بدون اینکه رأی اکثریت مردم را به‌دست آورده باشد با مجموع آرای الکترال 11 ایالت پرجمعیت به کاخ سفید می‌رود. در تاریخ آمریکا تا به حال سه بار این اتفاق روی داده‌است.
چه کسانی می توانند کاندیدای ریاست جمهوری شوند و چه کسانی می توانند رای دهند؟
براساس قانون اساسی آمریکا هر کس که در آمریکا به دنیا آمده ، 14 سال متوالی در آمریکا زندگی کرده باشد و حداقل 35 سال سن داشته باشد، می‌تواند در انتخابات نامزد شود؛ ولی اگر شخصی بخواهد از طرف حزبی نامزد شود، باید ابتدا در پروسه درون حزبی شرکت کند و در صورت موفقیت به عنوان نامزد حزب دموکرات یا جمهوری خواه معرفی می‌شود.
همچنین طبق قانون همه شهروندان آمریکایی بالای 18 سال می‌تواننددر انتخابات ریاست‌جمهوری شرکت کنند. اما خیلی از ایالات با وضع قوانینی داشتن کارت شناسایی را اجباری کرده‌اند و رای‌دهندگان باید هویت خود را پیش از رای دادن اثبات کنند که این قانون بیشتر مورد حمایت جمهوری خواهان است که اعتقاد به تقلب دارند، از سوی دیگر دموکرات ها مخالف ارائه کارت شناسایی هستند چرا که می گویند احتمال داشتن کارت‌های شناسایی مثل گواهینامه رانندگی بین گروه‌های اقلیت و فقیر کمتر است.
این نکته باید مورد توجه قرار گیرد که پنجاه و نهمین انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تنها تعیین کننده رئیس کشور نیست بلکه رای دهندگان اعضای جدید گنگره را نیز مشخص می کنند. در حال حاضر دموکرات ها بیشترین کرسی در مجلس نمایندگان را در اختیار دارند و به دنبال آن هستند با تصاحب اکثریت کرسی ها درمجلس سنا و کنگره در صورت پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری مانع از اجرای برنامه های او شوند. در انتخابات امسال تمامی ۴۳۵ کرسی مجلس نمایندگان و ۳۳ کرسی سنا به رای گذاشته خواهد شد.
اما نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا ساعات اولیه پس از اتمام رای گیری، اعلام می شود با این حال شمارش آراء زمان بر است، امسال به دلیل شیوع بیماری کرونا، احتمال افزایش آرای پستی وجود دارد و همین امر باعث دیرتر اعلام شدن نتیجه نهایی می شود. در هر صورت دولت جدید 20 ژانویه در کاخ سفید مستقر می شود، اگر ترامپ پیروز شود همچنان کلید کاخ دست او باقی می ماند اما اگر بایدن بیشترین رای الکترال را کسب کند، در تاریخ مذکور به کاخ سفید اثاث کشی می کند.
