استان گلستان با حدود یک میلیون و 800 هزار نفر جمعیت، یکی از استانهای است که در جغرافیای شمال کشور قرار دارد و علاوه بر ظاهری سبز و توسعه یافته که رهگذران می پندارند با مشکلات و معضلات مختلفی دست و پنجه نرم می کند.
از جمله معضلاتی که استان با آن رو به رو است موضوعات محیط زیستی است که باید به آن توجه ویژه ای شود تا آثار مخربی برای استان و نسل های آینده در پی نداشته باشد.
مرگ خلیج گرگان
شمارش معکوس برای خاموشی چراغ خلیج گرگان که با انسداد دو کانال ورودی آب چاپاقلی و خزینی به خلیج گرگان آغاز شده است را می تواند اولین موضوعی دانست که در این مجال می توان به آن پرداخت تا دریاچه ارومیه ای دیگر در استان گلستان ایجاد نشود.
خلیج گرگان تنها خلیج دریای خزر است که در محدوده استان قرار دارد و سواحل دو شهر از جمله بندرگز و بندرترکمن را به خود اختصاص می دهد در سال 1354 به همراه تالاب میانکاله و... به عنوان نخستین مجموعه تالاب بین‌المللی جهان درفهرست تالاب های کنوانسیون رامسر به ثبت رسید.
نه تنها خود خلیج ، بلکه نواحی اطراف آن شامل شبه جزیره میانکاله (پناهگاه حیات وحش) و تالاب بین‌المللی گمیشان، یک مجموعه ارزشمند زیست محیطی است که باید به آن توجه بیشتری داشته باشیم .
مهم ترین مشکل این خلیج، پسروی آب آن به سمت دریا و کاهش شدید عمق آب است. اگرچه پسروی آب خلیج از سال‌ها پیش شروع شده، اما از دو سه سال اخیر این پسروی کاملا محسوس و به سرعت در حال پیشروی است.
این موضوع حتی استاندار گلستان را در جلسه شورای اداری استان گلستان که با حضور محمدباقر نوبخت معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور برگزار شده بود وادار به واکنش کرد .
دکتر حسن صادقلو در آن جلسه به وضعیت نامناسب این خلیج اشاره کرد و در خواست تخصیص اعتبار برای لایروبی کانالهای چاپاقلی و خزینی را نمود.
البته علاوه بر کاهش میزان آب خلیج گرگان مواردی همچون ورود آلاینده ها و رسوبات مختلف ، ورود فاضلاب‌های تصفیه نشده خانگی و صنعتی که مستقیماً به دریای خزر و خلیج گرگان سرازیر میشوند، موجب ایجاد آلودگیهای میکروبی در این مناطق شده که این موارد نیز محیط زیست این خلیج را تهدید می کند .
از خلیج گرگان که بگذریم به وضعیت ها تالاب های استان گلستان و تالاب بین المللی گمیشان که می رسیم وضعیت بهتر از خلیج گرگان نیست و نفس هایش به شمارش افتاده و این تالاب نیز با موضوع خشکی و کاهش سطح آب مواجه و نیازمند توجه جدی مسئولین و به خصوص مسئولین محیط زیستی استان و کشور است .
زیارت، گلستان زمین خواران
مشکلات محیط زیستی استان گلستان به همین جا نیز ختم نمی شود و می توان به موضوعات حوزه زمین خواری و تغییر کاربری اراضی کشاورزی اشاره کرد که امروزه بیشتر در مناطق گردشگری و روستاهای توریستی استان گلستان این قبیل ساخت و سازهای غیر مجاز انجام می شود، این ساخت و ساز ها به آن حد زیاد شده بود که حتی به روستای زیارت گرگان که یکی از مناطق توریستی و گردشگری گرگان است لقب گلستان زمین خواران را داده بودند .
کاملا مشخص است که این ساخت و ساز ها علاوه بر اقدام خلاف قانون محیط زیست منطقه را نیز دست خوش تغییرکرده که قطعا اکوسیستم استان را به هم می زند.
نباید فراموش کنیم این ساخت و سازها نه فقط در این منطقه از گلستان بلکه حتی به روستاهای دیگر استان که جنبه گردشگری دارند همچون روستا های افراتخته در علی آباد کتول ، پاقلعه در رامیان و روستای توشن گرگان نیز سرایت کرده و آسیب های زیادی را به این مناطق وارد کرده است .
البته نباید از اقداماتی که دادستانی مرکز استان گلستان در جهت کاهش و برخورد با ساخت و سازهای غیرمجاز در استان انجام داده اند غافل شد چراکه دستگاه قضا به دنبال تاکیدات مقام معظم رهبری در بحث مبارزه با زمین خاری و حفظ محیط زیست قاطعانه ورود کرده و برخورد های مناسبی را نیز در جهت جلوگیری از زمین خواری انجام داده است.
آتش سوزی مراتع و جنگل ها
علاوه بر موضوع زمین خواری مواردی همچون آتش سوزی در مراتع ، جنگل ها و مناطق حفاظت شده استان گلستان نیز در این چند سال اخیر به تناوب اتفاق افتاده و انتقاد مردم و دوست داران محیط زیست را در بر داشته است .
آتش سوزی در مراتع و جنگل های استان گلستان آنقدر زیاد شده است و مردم اخبار مرتبط با آتش سوزی را از طریق رسانه ملی و دیگر رسانه ها آنقدر دریافت کرده اند که این امر در استان در حال عادی شدن است و مردم استان دیگر به شنیدن چنین اخباری عادت کرده اند و انتظار ده ها مورد آتش سوزی در طول سال و گاهی در برخی از ماه ها هم بیش از 10 آتش سوزی در استان دیده شده است که این عادت کردن ممکن است به بی تفاوتی بیشتر آنها نسبت به محیط زیست بیانجامد .
البته مدیرکل منابع طبیعی استان گلستان آماری را اعلام کرده که طبق بررسی‌های انجام شده و تحلیل‌های آماری در سال 94 این استان را به لحاظ تعداد وقوع حریق در کشور با 332 فقره در جایگاه نخست قرار داده اما از نظر وسعت با سطحی معادل 199 هکتار بین استانهای کشور در رده19 قرار گرفته است.
لذا لازم است مسئولین امر با پیشگیری جدی از ایجاد آتش سوزی در جنگل ها و مناطق مختلف استان جلوگیری کنند و راهکاری برای کاهش این اتفاقات در استان پیدا کنند تا چنین اتفاقات ناگواری را در استان شاهد نباشیم و برای حفاظت و صیانت از 452 هزار هکتار جنگل و 862 هزار هکتار مرتع ، محیط زیست و منابع طبیعی گلستان راهکارهای منطقی و قابل دسترسی بیابند.
کارخانه سیمان جنب نیلکوه
آسیب دیگری که محیط زیست استان گلستان را تهدید می کند حضور کارخانه سیمان در مجاورت نیلکوه گالیکش است و خراشیده کردن چهره این کوه که به دید مردم منطقه قدمتی تاریخی و اسطوره ای دارد و این کوه را نمادی برای معرفی شهر خود می دانند و البته حضور گونه های مختلف گیاهی و حیات وحش و نزدیک بودن این منطقه به منطقه حفاظت شده گلستان اهمیت های زیست محیطی این منطقه را بیشتر می کند.
کارخانه سیمان گالیکش در فاصله نزدیک به شهر گالیکش در دامنه نیلکوه احداث شده است و البته طبق خبر یکی از سایت های محلی دیماه سال 94 مدیر و کارشناسان اداره محیط زیست گالیکش در جلسه‌ی پسماند که در فرمانداری این شهرستان برگزار شده بود مقدار برداشت این کارخانه از نیلکوه براساس محاسبات انجام‌گرفته را حدود ۲۲ هکتار عنوان کرده بود در حالی که مجوز کارخانه سیمان پیوند گلستان برای برداشت از نیلکوه ۱۷ هکتار است.
همچنین اسماعیل مهاجر مدیرکل محیط‌زیست استان گلستان بیش از یک سال پیش در مصاحبه ای عنوان کرده بود که کارخانه سیمان پیوند گلستان باید معدن خود را تغییر دهد تا معدن فعلی که در کوه نیلکوه واقع‌شده است از وضیعت فعلی خارج و طبیعت خودش را بازسازی کند ، احتمالا دارآباد که خالی از درخت است جایگزین معدن فعلی این کارخانه می‌شودکه البته تا کنون این تغییر معدن اتفاق نیفتاده است.
اینها گوشه ای از مشکلات محیط زیستی است که استان گلستان را تهدید می کند و بانوی سبز دولت تدبیر و امید باید تدبیری در این خصوص داشته باشد و به محیط زیست بیشتر از مواضع سیاسی و حرکت هایی که بوی سیاسی بازی را می دهند توجه نماید.
