بهشت؛ جایگاهی پاک و زیبا که هر کدام از ایمان آورندگان به خداوند آرزوی رسیدن و ماندن در چنین جایی را دارد. اما مسئلهای که در این میان مطرح میشود این است که بیشترین افراد و اهالی این جایگاه ویژه مرد هستند یا زن؟
امروز با گردآوری مطالبی پیرامون این موضوع قصد داریم تا به پاسخ این سوال بپردازیم.
معرفی بهشت
بهشت جای خوش آب و هوا، فراوان نعمت و آراسته است که نیکوکاران پس از مرگ در آن جاودان باشند.
در قرآن کریم نیز تعبیراتى از بهشت شده است، از جمله: «دارالسلام» (سراى سلامت) «دارالآخرة» (سراى بازپسین) و «جنّة»، که این کلمه بیش از صد بار به صورت مفرد و تثنیه و جمع ذکر شده و به صفات: «عدن» (قرارگاه دائمى) و «خُلد» (جاوید) و «نعیم» (انواع کامرانیها) و «مأوى» (جایگاه)، موصوف گشته و به «عرضُها السماوات والارض»، (پهناى آن آسمانها و زمین است) و «تجرى من تحتها الانهار»، (جویبارها در کنار باغ هایش بگذرند)، و حورالعین و غلمان صفابخش آن باشند، وصف آن فرموده و آن را پاداش عمل صالح و تقوى و خداترسى و تسلیم قرار داده است.
مرحوم شیخ صدوق رحمةالله علیه در کتاب «اعتقادات» خود که مبیّن عقاید شیعه است در این باره چنین مى گوید: اعتقاد ما درباره بهشت این است که آن سراى جاودان و جایگاه سلامت است، مرگ و پیرى و بیمارى و رنج و آفت و زوال در آن راه ندارد، غم و اندوه و نیاز و درویشى در آنجا نباشد، بى نیازى واقعى و خوشبختى حقیقى و وطن اصلى در آنجا است، سراى شرف و بزرگوارى است، که ساکنین آن را خستگى و ملال دست ندهد. هر آنچه بخواهند و دل آنها بدان میل کند و دیدگان از آن لذت ببرد در آنجا فراهم بُوَد و در آنجا جاویدان باشند.
خانه اى است که ساکن آن خانه در جوار حضرت پروردگار و دوستان و اولیا و مقربان درگاهش، زندگى مى کند.
بهشتیان که در نهایت خوشى و کامرانى روزگار مى گذرانند نوع کامرانى آنها متفاوت است. آن که در عبادت پروردگار همت والائى داشته و شوق لقاى خداوند متعال انگیزه بندگى او بوده، وى به نعمت تقدیس و تسبیح و تحمید و تکبیر ذات اقدسش متنعم باشد و آن که به منظور راه یافتن به بهشت برین و لقاى حور عین، خداى را عبادت نموده باشد به انواع خوردنیها و نوشیدنیها و آمیزش با مهرویان و به خدمت گرفتن نوباوگان بهرهمند گردد...
آیاتى از قرآن درباره بهشت
«إِنَّ الْمُتَّقینَ فی جَنَّاتٍ وَ نَعیمٍ».
«فاکِهینَ بِما آتاهُمْ رَبُّهُمْ وَ وَقاهُمْ رَبُّهُمْ عَذابَ الْجَحیمِ».
«کُلُوا وَاشْرَبُوا هَنیئاً بِما کُنْتُمْ تَعْمَلُونَ».
«مُتَّکِئینَ عَلى سُرُرٍ مَصْفُوفَةٍ وَ زَوَّجْناهُمْ بِحُورٍ عینٍ».
«وَالَّذینَ آمَنُوا وَاتَّبَعَتْهُمْ ذُرِّیَّتُهُمْ بِإیمانٍ أَلْحَقْنا بِهِمْ ذُرِّیَّتَهُمْ وَ ما أَلَتْناهُمْ مِنْ عَمَلِهِمْ مِنْ شَیْءٍ کُلُّ امْرِئٍ بِما کَسَبَ رَهینٌ».
«وَأَمْدَدْناهُمْ بِفاکِهَةٍ وَلَحْمٍ مِمَّا یَشْتَهُونَ».
«یَتَنازَعُونَ فیها کَأْساً لالَغْوٌ فیها وَلا تَأْثیمٌ».
«وَ یَطُوفُ عَلَیْهِمْ غِلْمانٌ لَهُمْ کَأَنَّهُمْ لُؤْلُؤٌ مَکْنُونٌ». (سوره طور، ۱۷-۲۴)
(پرهیزکاران در بهشت و خوشى و شادمانى و کامرانى اند. آنان به مواهب و عطایاى خداوندگار خویش دلشادند و از عذاب دوزخ در امان خداى خویش اند. به آنان خطاب مى شود که (از انواع خوردنیها و نوشیدنی ها) بخورید و بیاشامید، گوارا باد شما را پاداش اعمال نیکتان. تکیه زنندگانند بر تخت هائى که به کنار یکدیگر صف داده شده اند و با همسران زیبا جفتشان کرده ایم؛ و آنان که به خدا ایمان آورده و فرزندانشان نیز در ایمان از آنها پیروى کرده اند ما آن فرزندان را (جهت تکمیل شادمانیشان) به آنها ملحق مى سازیم و از پاداش عملشان هیچ نمى کاهیم، هر کسى در گرو کردار خویش مى باشد و بر آن بهشتیان از هر نوع میوه و گوشت که مایل بوند، فراوان بیفزائیم.
آنها در بهشت جام (نوشابه هاى گوارا) را چنان سریع از دست یکدیگر بگیرند که گوئى منازعه مى کنند، در صورتى که آنجا کار بیهوده و گناه نباشد و پسرانى، چون مروارید از صدف بیرون ناشده گردشان جهت انجام خدمت مى گردند).
«مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتی وُعِدَ الْمُتَّقُونَ فیها أَنْهارٌ مِنْ ماءٍ غَیْرِ آسِنٍ وَ أَنْهارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ یَتَغَیَّرْ طَعْمُهُ وَ أَنْهارٌ مِنْ خَمْرٍ لَذَّةٍ لِلشَّارِبینَ وَ أَنْهارٌ مِنْ عَسَلٍ مُصَفًّى وَ لَهُمْ فیها مِنْ کُلِّ الثَّمَراتِ وَ مَغْفِرَةٌ مِنْ رَبِّهِمْ...». (سوره محمد-۱۵)
وصف بهشتى که خداترسان بدان وعده داده شده اند، این است که جویبارهائى در آن است از آب زلال گوارا و جویهائى از شیر که مزه اش تغییر نکند و جویها از عسل تصفیه شده و برای آنها است از هر میوه اى و بخشش و خوشنودى از پروردگارشان...
روایاتى درباره بهشت
امیرالمؤمنین علیه السلام در وصف بهشت چنین مى فرماید: درجاتى است که هر یک بر دیگرى برترى خاص خود را دارد و جایگاههائى که با یکدیگر متغایرند، نعمتهایش پایان نپذیرد و ساکنان آن هرگز از آن کوچ نکنند، جاویدانند که براى همیشه در عنفوان جوانى در آن زندگی کنند... (بحارالأنوار: ۸/۱۶۲)
امیرالمؤمنین علیه السلام فرمود: هیچ لذت در حقیقت لذت نباشد اگر پس از آن جهنم باشد و هیچ ناکامى را نتوان ناکامى گفت: اگر بهشت را در پى بُوَد، هر لذت جز بهشت، ناچیز و هر بلا و بدبختى جز آتش دوزخ سلامتى است. (بحار: ۸/۱۹۹)
امام باقر علیه السلام فرمودند: بهشت در آغوش ناکامىها و صبر است اگر کسى در دنیا بر ناکامىها و مشکلات صبر کند به بهشت رود و جهنم در آغوش شهوات و لذات است، هر کس در این دنیا به دنبال لذّات و شهوات نفسانى و کامروائى بود به دوزخ رود. (بحار: ۷۱/۷۲)
امام صادق علیه السلام فرمود: بهشت را دریست به نام باب المعروف که جز کسانى که خیرشان به مردم رسیده بدان در نیایند. (بحار: ۸/۱۹۷)
بیشترین ساکنان جهنم زنان هستند یا مردان؟
بیشترین اهل جهنم را در مراحل ابتدایی زنان تشکیل میدهند، ولی بسیاری از آنان زود پاکشده یا به شفاعت از جهنم نجات یافته و بهشتی میشوند.
آیا این روایت صحیح است که بیشترین ساکنان جهنم و کمترین ساکنان بهشت زنانند؟
روایت به این مضمون از رسول خدا (ص) هست ازجمله در همان حدیث حولاء عطار دارد:
والذی بعثنی بالحق نبیا ورسولا، لقد بعثنی المقام المحمود، فعرضنی علی جنته وناره، فرأیت أکثر أهل النار النساء، فقلت: یا حبیبی جبرئیل، ولم ذلک؟ فقال: بکفرهن، فقلت یکفرن بالله عزوجل، فقال: لا، ولکنهن یکفرن النعمة، فقلت: کیف ذلک یا حبیبی جبرئیل؟ فقال: لو أحسن إلیها زوجها الدهر کله، (لم یبد إلیها) سیئة قالت: ما رأیت منه خیرا قط.
قسم به آن خدایی که مرا به حق مبعوث کرد و به مقام محمود رساند، جبرئیل بهشت و دوزخ را بر من عرضه کرد و بیشتر اهل جهنم را از زنان دیدم و از جبرئیل علت پرسیدم و ایشان فرمود: به خاطر کفر و ناسپاسی آنها است. غالب زنان از اینکه شوهرشان یک عمر خدمتشان مینمایند، تشکر نمینمایند، اما همینکه یکبار به زن بدی کند، خطاب به شوهر میگوید: در عمرم از تو خیری ندیدم.
با توجه به این روایت و روایات مشابه زنان با توجه به روحیه ناسپاسی و ناشکری که برخی از آنها دارند بیشترین اهل جهنم را در مراحل ابتدایی تشکیل میدهند، ولی بسیاری از آنان زود پاکشده یا به شفاعت از جهنم نجاتیافته و بهشتی میشوند ازاینرو با بیشتر بودن زنان در بهشت که دار جاوید است، منافات ندارد ازاینرو بنا بر روایات در بهشت یک مرد با چند زن ازدواج میکند که این نشان از زیادتر بودن زنان در بهشت نسبت به مردان است.
چگونه زنان میتوانند بهشتی شوند؟
همانطور که یک مرد میتواند برای بهشت تلاش کند و بهشتی باشد یک زن میتواند برای بهشت تلاش کند و بهشتی باشد این موضوع را خداوند در سوره مبارکه نساء آیه ۱۲۴ روشن فرموده است: وَمَن یَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحَاتَ مِن ذَکَرٍ أَوْ أُنثَی وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُوْلَئِکَ یَدْخُلُونَ الْجَنَّهَ وَلاَ یُظْلَمُونَ نَقِیرًا. ترجمه، و کسی که چیزی از اعمال صالح را انجام دهد، خواه مرد باشد یا زن، در حالی که ایمان داشته باشد، چنان کسانی داخل بهشت میشوند؛ و کمترین ستمی به آنها نخواهد شد.
بدون شک یک زن اگر اعمال صالح انجام دهد مانند یک مرد صالح به دستور خداوند وارد بهشت خواهد گردید، اما اینکه زنان اکثرا جهنمی هستند دلیلش این است که خود زنان با اعمال نا شایست شان طالب جهنم هستند در واقع خود زنان جهنم را برگزیده اند، چنانچه برای همه روشن است که اکثر زنان در عصر ما به گناه بسیار با وضع اسفباری مبادرت میورزند و در انجام گناه و فتنه با یکدیگر به رقابت میپردازند و باعث گمراهی خود، و زنان دیگر و مردان میشوند. به فرموده رسول الله صلی الله علیه و سلم زنان دامهای شیطان هستند چرا که شیطان توسط وجود زن آدم هارا شکار میکند.
زنان عموماً مغلوب هوسها هستند و به زینت ناپایدار دنیا گرایش عمیق دارند. چون عقل آنها ناقص و توان دیدن آنسوی قضایا را ندارند. بنابر این از عمل کردن برای آخرت و آمادگی برای آن ناتوانند. عامل دیگری اینکه آنها به دنیا و زرق و برق آن گرایش دارند. با توجه به دلائل مذکور میتوان گفت: زنها مؤثرترین عامل منصرف کننده مردان از آخرت هستند. چون گرایش به سوی هوس در زنها بسیار زیاد است؛ لذا اغلب آنها خود و دیگران را از جهان آخرت بازمیگردانند و بسیار زود فریب میخورند و دعوت کسانی که آنها را به سوی آخرت فرا میخواند به سختی اجابت میکنند. در عین حال میان آنها انسانهای شایستهای وجود دارد که حافظ حدود خداوند، پایبند به اصول شریعت، فرمانبردار فرامین الهی و رسولش هستند و وارد بهشت میشوند؛ و در میان زنها کسانی یافت میشوند که در ایمان و اعمال نیک از بسیاری از مردان سبقت گرفتهاند.
اما نباید فراموش کرد که زن به دلیل رقیق بودن همانطور که زود مغلوب هواهای نفس میگردد زود هم اصلاح شده و هدایت میگردد به شرطی که برای اصلاح آن زحمت کشید چه بسا زنانی هستند که بهترین افراد خانواده و هدایت را از مردان خانواده سبقت برده اند و زنانی هم هستند که بهترین جامعه هستند هیچ زنی و مردی بدون تلاش به هدایت نایل نمیگردد و زن آزاد و بدون قیوم زود از دست خواهد رفت.
اگر زن نمازهای پنج گانه را بجا آورد و روزه ماه رمضان را روزه بدارد و عفت خو د. را حفظ کند و اطاعت شوهر را بجا آورد، وارد بهشت میشود. این اطاعت از شوهری است که صالح باشد، اطاعت از شوهر صالح و انجام موارد یاد شده در حدیث اورا بهشتی خواهد کرد و اگر شوهر نا صالح باشد و اورا به گناه و ترک واجبات تشویق یا امر کند نبایستی از چنین شوهری اطاعت کرد. این از سخنان حکیمانه پیامبر عظیم الشان اسلام میباشد، اینطور بر میآید که اکثر زنان یا نماز نمیخوانند، یا اکثرا روزه نمیگیرند، یا اکثرا حجاب را نمیتوانند رعایت کنند، یا اکثرا قادر نیستند نصیحت شوهر را گوش کنند پس نتیجه می گیریم که؛ اکثرا جهنمی خواهند بود.
اما حکم الهی برای زنان و مردان یکسان میباشد و آیه زیر گواه است
إِنَّ الْمُسْلِمینَ وَ الْمُسْلِماتِ وَ الْمُؤْمِنینَ وَ الْمُؤْمِناتِ وَ الْقانِتینَ وَ الْقانِتاتِ وَ الصَّادِقینَ وَ الصَّادِقاتِ وَ الصَّابِرینَ وَ الصَّابِراتِ وَ الْخاشِعینَ وَ الْخاشِعاتِ وَ الْمُتَصَدِّقینَ وَ الْمُتَصَدِّقاتِ وَ الصَّائِمینَ وَ الصَّائِماتِ وَ الْحافِظینَ فُرُوجَهُمْ وَ الْحافِظاتِ وَ الذَّاکِرینَ اللَّهَ کَثیراً وَ الذَّاکِراتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ مَغْفِرَةً وَ أَجْراً عَظیماً (سوره احزاب آیه ۳۵)
به یقین، مردان مسلمان و زنان مسلمان، مردان با ایمان و زنان با ایمان، مردان مطیع فرمان خدا و زنان مطیع فرمان خدا، مردان راستگو و زنان راستگو، مردان صابر و شکیبا و زنان صابر و شکیبا، مردان با خشوع و زنان با خشوع، مردان انفاق کننده و زنان انفاق کننده، مردان روزه دار و زنان روزه دار، مردان پاکدامن و زنان پاکدامن و مردانی که بسیار به یاد خدا هستند و زنانی که بسیار یاد خدا میکنند، خداوند برای همه آنان مغفرت و پاداش عظیمی فراهم ساخته است.