در چند روز اخیر بحث عمل غیراخلاقی یکی از کارگردانان سینما و شکایت دختر جوانی که در این بین مورد تعرض واقع شده بود دوباره بحث فساد اخلاقی در سینما را باز کرده است. اما آیا برخی نشانهها از وجود فساد اخلاقی در سینما را میتوان به همه اهالی سینما تعمیم داد؟ کاری که گویا برخی رسانهها و جریانهای فرهنگی و سیاسی علاقهمند به انجام آن هستند. فرزاد موتمن در آخرین گفتوگویش در این زمنیه صحبتهای جالبی مطرح کرده است.
وقتی در مقابل این سوال قرار میگیرد که نظرش در خصوص فساد موجود در سینما چیست با به کار بردن دیالوگ معروف زنده یاد پرویز فنیزاده در سریال «دایی جان ناپلئون» میگوید: «فساد را قبول ندارم. یعنی ندیدم، به قول مرحوم فنی زاده:« تا قبر آ آ آ...» چرا وقتی چیزی را ندیدم تایید کنم.» اما در ادامه صحبتهایش وقتی از او سوال میشود که چون ندیده پس وجود ندارد، میگوید این که فسادی وجود داشته باشد، قابل کتمان نیست ولی این مسئله مختص سینما نیست و در هر صنف و شغلی این فساد وجود دارد: «من نمیگویم چون من ندیدم نیست. شاید باشد، حتما هم هست نه در سینما بلکه در تمام صنوف دیگر. مگر در بین حقوقدان ها فساد اخلاقی نداریم؟ در بین پزشکان و مهندسان چطور؟ فساد اخلاقی در بین تمامی صنوف وجود دارد و هرکسی بگوید نیست دروغ گفته است. اما در سینما به واسطه حساسیت و دیده شدن بیش از حد به چشم می آید و رسانه ها و مردم دنبال می کنند و گاهی هم به ناحق برای افراد دردسر درست می شود.»
موتمن معتقد است نباید به این موارد بال و پر داد چون بازخورد بدی در جامعه دارد. کارگردان «آخرین بار کی سحر را دیدی» به ریشه یابی و برخورد اساسی در این زمینه معتقد است. البته نکته جالب صحبتهای موتمن اینجاست که معتقد است آدمهای درست و حسابی سینما از این مشکلات ندارند: «در هر صنفی افراد برجسته و صاحبنام از اینگونه مسایل به شدت دوری می کنند ولی در رده های پایین تر و حتی در حواشی اصناف ممکن است اتفاقاتی بیافتد که در نهایت به اسم آن صنف تمام شود. ما کارگردان و بازیگران بزرگ و قابل احترامی در این کشور داریم که هرکدام می توانند الگوی جوان ها باشند و نباید رفتار عده ای قلیل را به پای تمام سینماگران نوشت. شخص من بجز کارگردانی تدریس هم دارم و، از هنرجوها هرکدام مستعد باشند بی منت هرکمکی برای پیشرفت لازم باشد انجام می دهم و گواه این ادعا هم چندین بازیگری که از این کارگاه و از این طریق وارد عرصه سینما شده اند.» البته موتمن بر این نکته هم تاکید دارد که نباید در زندگی خصوصی دیگران تجسس کرد و باید به حریم خصوصی افراد احترام گذاشت.
موتمن در کنار بحث فساد اخلاقی به بحث پول پرداختن برای گرفتن نقش توسط برخی که ظاهرا ادعای بازیگری دارند هم اشاره میکند و میگوید: «برخی ها با پول دادن وارد عرصه سینما می شوند ولی بعضی ها هم هستند که هم پول دارند هم استعداد. من بعنوان کارگردان مستقل اگر پیشنهادی باشد مبنی بر سرمایه گذاری در فیلم و البته ایفای نقش، می پذیرم اما به شرطی که استعداد لازم در فرد وجود داشته باشد. امسال چند نفر از شاگردان من در کارگاه آوا وارد عرصه سینما شدند که بیشترین نقش را در این مسیر تلاش خودشان داشت و من هم شانس لازم را به آنها دادم. در این بین یکی از شاگران من در کارگاه آوا نیز پیشنهاد تامین بیش از پنجاه درصد بودجه فیلم را بعنوان سرمایه گذار داد و من هم پذیرفتم. البته این نوع کار به پرداخت پول بدون برداشت و صرفا برای ورود به سینما فرق دارد و این شخص سرمایه گذار فیلم هم هست و در فیلم و درآمد آن سهم دارد.»
نکته دیگری که موتمن به آن اشاره میکند بحث پوشش خارج از عرف بازیگران جوان سینمای ایران در سالهای اخیر که چند نمونه از آن را هم در جشنواره فجر امسال شاهد بودیم، او که گویا از تیپ و لباس برخی از بازیگران در جشنواره سی و چهارم شگفتزده شده میگوید: «تا پیش از این باید مراقب نوع پوشش خانمها می بودیم اما حالا مردها دست زن ها را از پشت بستهاند و با لباسهای عجیب و غریب موجبات تمسخر و انتقاد مردم را فراهم کرده اند. البته وقتی ما در اینگونه مراسم امکان استفاده از کراوات و پاپیون بعنوان لباس رسمی را نداریم و برنامهای هم برای هدفمند کردن پوشش سینماگران نیست این اتفاقات اجتناب ناپذیر است. بهنظرم دوستان باید رعایت کنند و در چنین مراسمی در نهایت با یک کت شلوار ساده و شیک، شان مراسم و حضار را حفظ کنند. بهطور مثال بهرام رادان در مراسم افتتاحیه و اختتامیه با یک کت شلوار ساده و بسیار زیبا حاضر شد و میتواند الگوی دیگران هم باشد.»