تاکنون برنامههای زیادی در ژانر کودک و خانواده از قاب تلویزیون به نمایش درآمدهاند اما " کودکشو " جزو برنامههایی است که گامهای مؤثری در جهت تحکیم ارکان خانواده برداشته که الگوهایش برخلاف عمده برنامههای تلویزیونی که چون شویی بیشتر از بومیگرایی و تکیه بر زیباییهای ایرانی، نگاه کاملاً خارجی به همهچیز دارند، رفتار نمیکند. حتی برنامههایی که نوع دیالوگها، شوخیها و میزانسنها و لوکیشنهایشان را از ظواهر نمونههای ساخته شده خارجی برداشت میکنند.
در «کودکشو» هم نمایش شادیها و جذابیتهای دنیای کودکان را میبینیم و هم همراه با پدر و مادرها دنیای «کودکشو» را تجربه میکنیم. از فصل اول ساختار برنامه به گونهای بود که خلأ آن در برنامههای تلویزیونی احساس میشد. چون ما همیشه یا برنامهای را مختص بزرگترها میساختیم یا برنامههایی مختص کودکان. حتی بسیاری از پیشکسوتان این عرصه بارها گفتهاند «کودکشو» توانسته دنیای کودکان و بزرگترها را به هم نزدیک کند. این نکته مهمی است که در آن هیچ رقابتی هم میانِ کودکان اتفاق نمیافتد؛ در حالیکه برخی از برنامهها به سمتی رفتند که فضای رقابت را بین کودکان ایجاد کنند.
واردِ فرهنگسرای بهمن میشویم استودیوی همیشگی «کودکشو» را میبینیم؛ تماشاگرانی که حال و هوای خوبی دارند. بچههایی که با پدر و مادرهایشان آمدهاند. اما چقدر خوب است قبل از ورود به گفتوگوی کارگردان و مجری برنامه با آیتمهای «کودکشو» آشنا شویم. آیتمهایی که همگی استدلالهای روانشناسی دارند؛ جایی پدرها و مادرها با فعالیتهای فیزیکی کودکانشان آشنا میشوند و چالشی اتفاق میافتد اما نه برای اینکه بگویند کدام کودک بهتر است؟ مثلاً کودکشان چند توپ را میتواند، بیندازد! پس رقابت بین بچهها نیست. در واقع بین پدرها و مادرهاست.
در آیتم دوم برای بزرگترها بازی تعریف میشود؛ از آیتم «دوبله شو» تا شناخت همسران از یکدیگر که درباره علایق یا انتقادهایشان میگویند. در آیتم آخر هم که درباره شناخت و علایق کودکانشان است، سؤالاتی از کودکان پرسیده میشود و سپس از والدین تا مشخص شود چقدر فرزندانشان را میشناسند.
همانطور که پژمان بازغی هم میگوید این برنامه سعی کرده به کودکان بازیهای آپارتمانی را یاد بدهد تا موبایل را کنار بگذارند و بازی کنند.
باید از شعارزدگی فاصله بگیریم
مانا بهرامی کارگردانِ این برنامه تلویزیونی درباره تأثیرگذاری «کودکشو» روی القای مفهوم درست جمعیت، سبک زندگی و فرزندآوری به جامعه گفت: اگر می خواهیم چیزی را در جامعه نشر بدهیم و هنرمندانه جلو برویم و با هنر پیش برویم باید از شعارزدگی فاصله بگیریم. اگر صرفاً گفتن باشد و در فضا و بستر مناسبی صورت نگیرد، مردم اصلاً این برنامه را نگاه نمیکنند که شما بتوانید آن هدفتان را بازگو کنید؛ که بخواهد به قضاوت گذاشته شود آیا درست بازگو شده یا خیر؟ روزگاری این حرفها را «کودکشو» مطرح کرد که اصلاً حرفی درباره توجه به حوزه جمعیت و فرزندآوری نبود.
وی افزود: در فصل پنجم «کودکشو» خانوادههایی را داریم که با فرزند دومشان آمدند؛ از فرزند اولشان میخواستند به برنامه بیایند و فرصت نشد. چرا که دو یا سه هزار نفر ثبتنام میکنند و متقاضی تماشاگر شدن در این برنامهاند اما 150 قسمت ضبط میکردیم و این اتفاق نمیافتاد. سعی کردیم همه شیرینیها و صمیمیتهای میان پدر و مادر و روابط شان با فرزندشان را در این برنامه نشان دهیم. در انتخاب آیتمها و طراحیشان هم این مقتضیات شناخت کودکان را در دستور کارمان داشتهایم. دنبال القای مفاهیم عشق و صمیمیت خانواده به جامعه بودهایم نه اینکه بخواهیم درباره بدیهیاتی مثل علاقه به کدام رنگها و مزهها و خوراکیها صحبت کنیم. همواره دنبال چراییهای مهمی هستیم که در ذهن بچهها وجود دارد.
توجه به خلاقیت و شناخت کودک
کارگردان «کودکشو» به خلاقیت در برنامهسازی اشاره کرد و افزود: شاید تفاوت یک آدمی که فکر میکند و کاری را انجام می دهد با آدمی که یک چیزی را میبیند تکرارش میکند، در آن یک فکر محتوایی پشت آن بوده و آدم دوم نداند. در بازی اتاق کودک هیچ وقت با بچهها رقابت را مطرح نمیکنیم. یک بازی را انجام میدهند و اتفاقاً پدر و مادر با هم مسابقه میدهند. اما برخی که رقابت را به برنامههای کودک میآورند تا بین کودکان مسابقه برگزار شود، شاید فکری که پشت ساخت این آیتمها و طراحیشان در برنامه است را نمیدانند.
مخاطب «کودکشو» در خارج از کشور
او به بازتابهای بینالمللی این برنامه اشاره کرد و گفت: خوشحالم میشنوم که مردم برنامه ما را دوست دارند و در کوچه و خیابان هم ابراز محبت میکنند. هرجا میرویم صحبت از این برنامه هست حتی خبر میرسد از پدربزرگها و مادربزرگهایی که در ایران زندگی نمیکنند و مخاطب این برنامهاند. چرا که مدتهاست نوهشان را ندیدهاند و با تماشایِ این برنامه، همذاتپنداری برایشان اتفاق میافتد که گویی نوهشان را در این برنامه میبینند.
دغدغههایی برای خانوادههای تکفرزند و آپارتماننشین
** پژمان بازغی که بعد از دورهای غیبت دوباره به برنامه برگشته و اجرای آن را برعهده دارد، درباره «کودکشو» و دغدغههایی که نسبت به این برنامه و ایجاد صمیمیت میان خانوادهها در روابط با فرزندانشان به خبرنگار تسنیم گفت: شاید این دغدغه از همان روزی شکل گرفت که 7 سال پیش این برنامه میخواست ساخته شود. دغدغه من و تهیهکننده برنامه این بود. یک برنامهای بسازیم برای خانوادهها باشد. خانوادههایی که تکفرزند و مهاجرت کردند به شهرهای بزرگ و در آپارتمان زندگی میکنند؛ همچنین محدودیتهای آپارتمان نشینی دارند. چطور به آنها آموزش دهیم از حداقل امکانات، حداکثر استفاده را ببرند. لذتشان را با فرزندشان ببرند. تصمیم گرفتیم بازیهای سادهای بسازیم که نیاز به تحرک فیزیکی نداشت و بیشتر میتوانست در آپارتمان اجرا شود. مبنا را بر این گذاشتیم تحرک فیزیکی بچهها را در پارک و سفرهای تفریحی تأمین کنیم.
وی خاطرنشان کرد: نکتهای که حائز اهمیت است در این میان بچهها بهره ببرند، بازیهای کودکانه انجام دهند و پدر و مادرهایشان را هم درگیر کنند. اتفاقی که در گوشیهای تلفن همراه نمیافتد. از طرفی به دنبال این اتفاق بودیم که بچهها مهارتهایشان را بالا ببرند؛ خلاقیتشان افزایش پیدا کند و خانوادهها را به گونهای ترغیب کند کتاب بخوانند. چرا که اکثر جامعه جوان امروز با کتاب غریبهاند و دایره واژگانشان کوچک است. از طرفی دامنه مطالعات کمی دارند و ما سعی کردیم این موضوعات مهم را در قالب «کودکشو» مطرح کنیم.
پژمان بازغی این نکته را هم مطرح کرد «کودکشو» از زمانی که روی آنتن رفته اشتیاق به فرزندآوری را تا جایی بالا برده که خیلیها ترسشان ریخته است. زوجهایی که مدتهاست ازدواج کردهاند و صاحب فرزند نمیشدند برای فرزند اول هراسی داشتند این ترسها را ریخت. ما از تجربیات مردم استفاده کردیم و به خودم مردم انتقال دادیم. ما تلاشمان این است «کودکشو» بتواند شادی، نشاط و در عین حال مفاهیم ارزشمندی را به خانوادهها منتقل کند و برای فرزندانشان تأثیرگذار باشد.