سرانجام گام های ایران برای کاهش تعهدات برجامی اش به مراحل پایانی و حساس خود رسیده است. تزریق گاز اورانیوم به سانتریفیوژهای فردو که براساس برجام در این مرکز راهبردی باقی مانده بودند از بامداد پنج شنبه آغاز شده و امروز به میزان غنی سازی پایدار 4.5 درصد می رسد. واکنش های خارجی به این اقدام نیز نشان داد که گام چهارم و موضوع غنی سازی در فردو که در مذاکرات برجام نیز از جمله خطوط قرمز ایران و 1+5 به شمار می رفت تا چه میزان برای آن ها نگران کننده است اما علت این نگرانی چیست؟ در واقع از سال 2003 که مذاکرات هسته ای میان ایران و غرب آغاز شد طرف مقابل همواره دو اصل مهم «دیدن و توانستن» را براساس توهم احتمال حرکت ایران به سمت بمب اتمی در نظر داشت. «دیدن» از این جهت که هر فعالیت ایران در حوزه هسته ای زیر نظر او باشد و «توانستن» به این معنا که بتواند هرزمان خواست تاسیسات هسته ای ایران را منهدم کند!
برای این که «ببیند» جمهوری اسلامی چه فعالیت هایی دارد پروتکل الحاقی را پیش پای ما گذاشت و ما نیز در مذاکرات و با دریافت امتیازاتی و از آن جا که قصدی برای تولید سلاح هسته ای نداشتیم قبول کردیم اما در حوزه مقابله با توان انهدام دشمن، کشورمان سایت فردو را با رعایت بالاترین اصول پدافند عامل و غیرعامل در زیرِ زمین، ساخت و بخشی از غنی سازی خود را به آن جا منتقل کرد تا احتمال حمله به این مرکز حساس را به پایین ترین حد خود برساند. غرب از این جهت که «توانستن» او برای مقابله احتمالی با اقدامات هسته ای ایران کاهش یافته در مذاکرات برجام به ایران فشار آورد تا غنی سازی در فردو به صفر برسد که بازهم در قبال دریافت امتیازاتی این خواسته را عملی کردیم اما حالا که ایران می بیند با خروج آمریکا از برجام عملا نفعی از برجام نمی برد و تحریم ها بازگشته اند، دیگر منطقی برای عدم غنی سازی در فردو به عنوان عاملی برای کاهش نگرانی طرف مقابل باقی نمی ماند. حالا غرب است که باید نگران باشد و نگرانی بیشتر برای غرب این که ایران همزمان به نقطه ای که پروتکل الحاقی را اجرا نکند و عملا روند «دیدن» را نیز مخدوش سازد نزدیک می شود و آن چه پیش روی آن هاست بازگشت همه توانمندی هسته ای گذشته ایران است. کشورمان تا چند ماه قبل ۲۵۰کیلو اورانیوم غنی شده 3.67 درصد داشت و ۵۰۶۰ سانتریفیوژ IR-1 که کار غنی سازی را با توان ۶۰۰۰ سو انجام می دادند. باحماقت ترامپ و خروج وی از برجام که با هدف غنی سازی صفر ایران انجام شد حالا حدود ۶۰۰ کیلو اورانیوم 4.2 درصد و ۶۵۹۴ سانتریفیوژ از جمله ۴۹۰ ماشین پیشرفته داریم که با توان ۹۵۰۰ سو در نطنز و فردو کار می کنند. همچنین آن ها می دانند حداقل مواد غنی شده برای ساخت یک بمب هسته ای 1200 کیلوگرم است و ایران تا رسیدن به این مرز که ترس موهوم آن ها از برنامه صلح آمیز هسته ای ایران است تنها چهار ماه فاصله دارد. البته به نظر می رسد همچنان راهی برای بازگشت وجود داشته باشد. راهی که از رفع همه تحریم ها می گذرد. تا 13 دی که موعد گام چهارم هم تمام خواهد شد تنها 55 روز باقی مانده است و اروپا اگر می خواهد ایران گام پنجم خود را سخت تر از چهار گام قبلی برندارد باید اقدامی انجام دهد که به نفع همه باشد.
دکتر هادی محمدی
