اخبار اقتصادی-نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران یکی از حساسترین نیروهای مسلح کشور است. این نیرو در زمان آغاز جنگ تحمیلی و تنها پس از گذشت ۶۷ روز پس از شروع جنگ، سه عملیات بزرگ دریایی انجام داد و توانست نیروی دریایی عراق را منهدم و دو سکوی نفتی البکر و الامیه را نابود کند. عملیات مروارید که در ۷ آذر سال ۵۹ صورت گرفت نقطه عطفی در تاریخ عملیاتهای دریایی بود که این نیرو تنها با در اختیار داشتن ۱۲ فروند از موشکهای هارپون توانست کمر نیروی دریای عراق را با انهدام پنج فروند ناوشکن و یک فروند هواپیمای میگ ۲۳به طور کامل بشکند.
در سالهای اخیر، نیروی دریایی ماموریتهای بسیار مهمی را علاوه بر آبهای دریایی کشورمان در آبهای آزاد و بین المللی به انجام رسانیده که یکی از این ماموریتها مبارزه با دزدان دریایی در آبهای بین المللی است. وظیفه حفاظت از آبهای بین المللی به ناوگروه ۴۴ نیروی دریایی واگذار شده که این ناوگروه متشکل از ناوشکن الوند و ناو پشتیبانی رزمی بوشهر بوده که از اواسط مهرماه ۹۵ به منظور برقراری امنیت خطوط مواصلاتی و به اهتزاز درآمدن پرچم کشورمان ماموریت خود را در آبهای آزاد و بین المللی آغاز کرد.
نیروی دریایی ارتش برای تحقق این ماموریتها و تامین امنیت خلیج فارس و تنگه هرمز نیاز به تجهیزات و تسلیحات بومی دارد که در هنگام نیاز به صورت خودکفا و بومی از آنها استفاده کند.
در قسمت اول این مجموعه گزارشها ناوشکن جماران، دومین گزارش ناوشکن دماوند، سومین گزارش به ناوشکن سهند، چهارمین گزارش زیردریایی فاتح، پنجمین گزارش زیردریایی غدیر، ششمین گزارش اژدر حوت، هفتمین گزارش اژدر والفجر، هشتیمن گزارش هواناو تندر و نهمین قسمت هواناو یونس را تحلیل کردیم و در آخرین قمست از این مجموعه گزارشها دو اژدر ۵۳۳ و TEST-۷۱ را مورد بررسی قرار دادیم.
اژدرهای ۵۳۳ و TEST-۷۱ پدر اژدرهای ایرانی
سالهای ۱۳۷۰ و ۱۳۷۲ با ورود ۳ فروند زیردریایی کیلو شوروی به ارزش بیش از ۸۰۰ میلیون دلار به ایران، اولین یگان زیرسطحی در نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران شکل گرفت و همزمان نیاز به سلاحهایی چون اژدر برای این شناورها مورد توجه قرار گرفت و در همین راستا نمونههای اولیه اژدرها خریده شد.
۳ فروند زیردریایی کلاس کیلو ایران که پس از ورود به نامهای نور- طارق- یونس نامگذاری شدند از همان ابتدا نیاز به اژدر داشتند و از آنجایی که تا آن زمان ایران هیچ یگان زیرسطحی نداشت، هیچکدام از ادوات این یگان را هم دراختیار نداشت و مجبور به خرید اژدر از خارج شد.
در آن زمان اتحاد جماهیر شوروی یکی از ابرقدرتهای زیرسطحی در جهان بود و بیشترین تسلیحات زیردریایی را در اختیار داشت، از طرف دیگر زیردریاییهای ایران هم از کلاس کیلو این کشور بودند در نتیجه انواع اژدرها هم از شوروی خریداری شد.
یکی از اژدرهایی که در آن زمان برای نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران خریداری و مورد استفاده قرار گرفت اژدر ۵۵۳ است که به راحتی نیروهای ایرانی میتوانستند آن را از هر ۳ فروند زیردریاییهای کلاس کیلو شلیک کنند، دلیل این که اژدر ۵۵۳ را به این اسم نامگذاری کردند نشان دادن قطر اژدر بود، این اژدر قطری به اندازه ۵۵۳ میلیمتر دارد.
اژدر ۵۳۳ در مدلهای مختلف بردی بین ۱۸ تا ۲۲ کیلومتر دارد و از سر جنگی ۳۰۰ کیلوگرمی شدید الانفجار بهره میبرد که برای انهدام اهداف بزرگ به کار گرفته میشود، این موضوع ۵۳۳ را به شکارچی پرقدرت تبدیل میکرد، اما فقط دااختیار داشتن آن مهم نبود چرا که با روش مهندسی معکوس از این اژدر، اژدر حوت ایران که شکارچی بیرقیب شناروها است با تفاوتهای فراوان با ۵۳۳ ساخته شد.
سرعت پیمایش اژدر ۵۵۳ در بیشترین حد خود به ۲۲ متر بر ثانیه میرسد و به دلیل وزن سر جنگی قدرت تخریب آن بیشتر شده در حالی که اژدر حوت ایرانی سرعتی بالغ بر دو برابر ۵۳۳ دارد و قادر است هر هدفی را در کمترین زمان منهدم کند، حوت قابلیت پرتاب از روی شناور و یا زیردریایی در عمق ۱۰۰ متری را دارد. با سرعت حدود ۵۰ نات (۹۳ کیلومتر بر ساعت) کپسول پرتاب خود را ترک میکند. با فرو رفتن در آب و رسیدن به عمق مناسب، موتور خود را روشن کرده و به سمت هدف راهی میشود.
بخاطر چنین توانایی بود که زیردریاییهای کلاس کیلو به نحوی طراحی شدند تا توان حمل ۱۸ تیر از این اژدر را داشته باشند که ۶ تیر آن آماده به شلیک و ۱۲ تیر آن در محفظه انبار است.
دومین اژدر که پس از مدتی کار مهندسی معکوس روی آن هم صورت گرفت اژدر TEST-۷۱ شوروی بود که پس از ۵۳۳ وارد نیروی دریایی ارتش شد، این اژدر هم مانند همتای دیگر خود قابل شلیک از هر ۳ فروند زیردریاییهای کلاس کیلو ایران بود، اما یک ویژگی یا به عبارت بهتر یک برتری بود.
TEST-۷۱ یکی از دقیقترین اژدرهای شوروی و جهان بود به نحوی که بسیاری از شناورها از این اژدر در هراس بودند و این ترس هم بخاطر وجود دو سیستم هدایت سونار و تلوزیونی بود که شوروی در این اژدر نصب کرده بود تا هر هدفی را به راحتی منهدم کند، سونار نوعی سیستم رهگیری است که در آن با انتشار امواج صوتی و دریافت بازتاب این امواج موقعیت هدف مشخص میشود.
این اژدر شوروی که وزن ۱۸۰۰ کیلوگرمی و دارای سر جنگی شدید الانفجار ۲۰۵ کیلوگرمی است با بیشینه سرعت ۲۰ متر بر ثانیه در آب حرکت میکند و برد آن ۲۰ کیلومتر و عمق درگیری ۵۰۰ متری دارد، اما نسبت به ۵۳۳ دست برتر را دارد، اژدر TEST-۷۱ از نظر ابعاد از نوع ۵۳۳ کوچکتر، اما دقیقتر است و همین موضوع هر شناوری را به چالش میکشد.
دراختیار داشتن چنین تسلیحاتی آن هم در زمانی که تازه اوایل راه انقلاب بود قدرت بسیار زیادی را به جمهوری اسلامی ایران میداد حال باید تصور کرد امروز که ایران به چنان دانشی دست پیدا کرده که میتواند خود طراح و سازنده تجهیزات آن هم در لبه تکنولوژی دنیا باشد به تهدیدات چگونه پاسخ میدهد؛ موضوعی که دشمنان هم این روزها دیگر آن را در محاسبات خود میآورند.