«دیدید فرمول من برای ایران جواب داد و عالی ترین مقام اجرایی ایران حاضر به مذاکره و ملاقات با من است، اقتصاد آن ها آسیب دیده و حاضرند برای ترمیم آن با من مذاکره کنند.» این ها جملاتی است که دونالد ترامپ دیروز مشابه آن را گفت و در انتخابات آینده آمریکا هم با استناد به اظهارات دیروز روحانی خواهد گفت و احتمالاً با همین جهت گیری و ارائه آلبوم تصاویرش با مقام عالی کره شمالی که به اظهارات رئیس جمهور ایران ضمیمه خواهد شد، موفق می شود افکار عمومی جامعه آمریکا را یک بار دیگر به خود جلب کند. اهدای یکی از مهم ترین برگ های انتخاباتی به ترامپ کاری بود که دیروز رئیس جمهور انجام داد و در شرایطی که رسانه های غربی، کوچک ترین پالسی را با عنوان عقب نشینی ایران، جا خواهند زد، از آمادگی جهت مذاکره برای تأمین منافع ملی سخن گفت؟
کدام منافع ملی آقای روحانی؟
«ما با فرد چاقوکش و فرمول چاقوکشی مذاکره نمی‌کنیم و قبول چنین مذاکره‌ای به معنای ذلت و تسلیم است» برخلاف جمله ابتدایی این یادداشت، این جملات ناظر به آینده نیست، بلکه جملاتی است که همین سه ماه پیش توسط دکتر روحانی گفته شده است. کسی که دو سال پیش و حتی در زمانی که هنوز ترامپ از برجام خارج نشده بود، گفته بود: «آمریکا با زبان و عمل می‌گوید که اهل مذاکره و تعهد نیست اما به کره شمالی می‌گوید بیا با ما مذاکره کن؛ مگر دیوانه‌اند که با شما مذاکره کنند؟ شما به مذاکره‌ای که به تأیید سازمان ملل رسیده، پایبند نیستید.» در جدیدترین موضع اما دکتر روحانی دیروز گفت: «برای تأمین منافع ملی، حاضر به ملاقات با هر کسی هست»اما آیا واقعا مذاکره با دولت ترامپ به ویژه در شرایط فعلی به سود منافع ملی است؟
درحالی که به نظر می رسد اقتصاد کشور پس از چندین سال به واسطه سیاست های درست بانک مرکزی و مجموعه اقداماتی دیگر عملا از شرطی شدن نسبت به معادلات سیاست خارجی رهایی یافته موضع جدید روحانی دوباره فضای اقتصاد کشور را وارد تعلیقی جدید خواهد کرد. بی توجهی قیمت ارز به مجموعه ای ازتحولات همچون انفجار چند نفتکش تا سرنگونی پهپاد آمریکایی که هرکدامش می توانست بازار ارزرا د رکشو ر تا حد انفجار پیش ببرد به خوبی گویای این مسئله است. به طور مشهود طی چند ماه اخیر روند اثرگذاری تحریم ها رو به کاهش رفته و ارزش ریال در چهار ماه گذشته حدود 30 درصد افزایش یافته است. در شرایط فعلی اعلام آمادگی برای مذاکره ممکن است در کوتاه مدت قیمت ارز را هم پایین بیاورد، اما پس از شروع هر گفت و گویی قیمت ارز، مجددبه اخبار گفت و گوها شرطی می شود و در بلندمدت باز باید شاهد سقوط مجدد ارزش ریال باشیم؛ اتفاقی که در دولت «مذاکره محور» دکتر روحانی بیش از هر زمان دیگری در طول چهار دهه گذشته رخ داده است.
ضمن این که این موضع گیری رئیس جمهور ، در حالی بیان شده که حتی بسیاری از مقامات کشورهای اروپایی امروز به وضوح این نکته را درک کرده اند که نه تنها ترامپ، بلکه ساختار سیاسی آمریکا به تعهدات خود پایبند نیست و با کوچک ترین روزنه ای، معاهدات قبلی را پاره می کند.بنابراین چه تضمینی وجود دارد که دولت آمریکا به تعهد خود پایبند بماند دولتی که یکی پس از دیگری از زیر تمام تعهدات حقوقی و بین المللی این کشور شانه خالی کرده و عملا به همه آن ها پشت پا زده است . در این شرایط اعلام آمادگی رئیس جمهور برای انجام این مذاکره عملا پیام های غلطی را از رفتار ایر ان برای طرف مقابل می فرستد که خسارت های جبران ناپذیری به همراه خواهد داشت .
چرا مذاکره در شرایط فعلی سم مضاعف است؟
این موضع روحانی نه تنها به نفع منافع ملی نیست بلکه به نوعی بازی در زمین انتخاباتی ترامپ هم تلقی خواهد شد و به نوعی پاس گل به او در رقابت های انتخاباتی آمریکا ست.
ترامپ به خوبی می داند باید با دادن حداقل امتیاز به ایران ،مسئله ایران را به موضوع فرعی سیاست خارجی خود تبدیل کند تا به راحتی از حملات رقبای خود عبور و حتی آن را به عنوان دستاورد سیاست خارجی خود مطرح کند اما بعد از پیروزی قطعا با تلقی غلطی که به واسطه اعلام آمادگی مذاکره در اوج فشار های تحریمی دارد فشار بر ایران رابرای گرفتن حداکثر امتیازات و تسلیم کامل افزایش خواهد داد.بنابراین بدیهی است برگشت ایران به میز مذاکره در شرایط فعلی، «عقب نشینی محض و خستگی ایران» تفسیر می شود. با این تفسیر، اولاً آمریکا برای فشار مصمم تر می شود، چون راهبرد خودش که فشار حداکثری بوده را کارآمد دیده است.
بنا بر این به صورت افراطی تری از ابزار تحریم استفاده می کند. ثانیاً شرکت های خارجی و کشورهای غربی نیز همکاری اقتصادی با ایران را شروع نخواهند کرد. چنان که در مدت بعد از برجام شروع نکردند. در برجام که توافقی 10 ساله و مورد حمایت کل دنیا بود، شرکت های اروپایی به رغم همراهی ظاهری دولت اوباما پای کار ایران نیامدند، در امتیازات سه ماهه و چهار ماهه ترامپ که با موجی از تهدید و خشونت لفظی هم همراه خواهد بود، نتیجه مشخص است.
در شرایط فعلی که مقاومت مردم ایران در مقابل تحریم های ظالمانه آمریکا در حال نتیجه دادن است و آمارها نیز از بازگشت ثبات به اقتصاد و حتی رشد شاخص ها به سمت فضای مثبت حکایت دارد تا جایی که این مسئله به وضوح کشورهای غربی را دستپاچه کرده تا بادادن پیشنهادهایی ایران را راضی به بازگشت از مواضع خود کنند عملا ورود به بازی مذاکره با آمریکا اقدامی مغایربا منافع ملی بوده است و دوباره اقتصاد را وارد فضای تعلیق خواهد کرد .آقای روحانی این مذاکره در راستای منافع ملی نیست .
امید ادیب
