نشریه «وال‌استریت ژورنال» در یادداشتی به قلم «لارنس نورمن» خبرنگار حاضر در مقر اتحادیه اروپا، به بررسی مهلت ۶۰ روزه ایران به کشورهای اروپایی برای اجرای الزامات بانکی و نفتی و همچنین رد این اولتیماتوم از سوی اتحادیه اروپا پرداخته و نوشت که این سازمان گزینه‌های محدودی برای حفظ برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) دارد.
در ابتدای این یادداشت با بیان اینکه ضرب‌الاجل ایران باعث محدود شدن گزینه‌های اروپا برای حفظ توافق شده، آمده است: «مخصوصا بعد از اینکه ماه‌ها اقدامات اتحادیه اروپا برای تسهیل تحریم‌های آمریکا به جایی نرسیده است. شاید اروپا به‌زودی با انتخاب دشواری رو‌به‌رو شود. اگر سران نتوانند عواید اقتصادی کافی برای مجاب کردن ایران به تبعیت از توافق فراهم کنند، مجبور خواهند بود تا تصمیم بگیرند که با احیای تحریم‌های اروپا توافق را نابود کنند».
وال‌استریت ژورنال ضمن اشاره به برخی اقدامات اتحادیه اروپا و سه کشور فرانسه، آلمان و بریتانیا برای تدوین سازوکاری جهت عبور از تحریم‌های آمریکا علیه ایران، می‌نویسد: «این اقدامات اما درپی افزایش فشارهای اقتصادی دولت ترامپ بر ایران و اجبار شرکت‌های خارجی به انتخاب بین روابط با ایران یا از دست دادن دسترسی به بازار مالی آمریکا، دشوارتر شد».
به گفته مقامات اروپایی، ایران از حدود یک سال پیش به این اتحادیه فشار می‌آورده تا میزان صادرات نفت را به سطح یک سال پیش و قبل از خروج آمریکا از برجام برگرداند. با این حال اما به گفته «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه، اروپا فقط اظهارات خوبی به‌زبان آورد اما در عمل هیچ اتفاقی نیافتاد.
این نشریه آمریکایی ضمن اشاره به تمرکز اقدامات اروپا بر ایجاد کانال ویژه برای تعاملات مالی با ایران (اینستکس) ادامه داد: «فعلا، آمریکا هیچ گام تحریمی علیه اعضای آن برنداشته است. اما هیچ تراکنشی نیز تحت این ساختار جدید انجام نشده است. مقامات اروپایی امیدوار هستند که اولین تراکنش (ذیل اینستکس) در ۶۰ روز آینده انجام شود و ایران را از برداشتن گام بزرگتر برای شکستن توافق هسته‌ای منصرف کند».
وال‌استریت ژورنال با بیان اینکه واردات نفت اروپا از ایران به دلیل تحریم‌های آمریکا به صفر رسیده، نوشت: «علی‌رغم باقی‌ماندن موانع اصلی، مقامات اروپایی و ایرانی به‌دنبال شکلی از تراکنش برای خرید نفت هستند. با این حال هیچکدام از این اقدامات حتی به برقراری مجدد روابط تجاری (آزاد) ذیل توافق هسته‌ای نزدیک هم نشده است».
روز گذشته مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به همراه وزرای خارجه سه کشور فرانسه، آلمان و بریتانیا با صدور بیانیه‌ای مشترک در واکنش به ضرب‌الاجل ۶۰ روزه ایران برای اجرای تعهدات بانکی و نفتی اروپا، اعلام کرد که هیچ ضرب‌الاجلی را از سوی تهران نمی‌پذیرد. (جزئیات بیشتر)
این در حالی است که «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا شامگاه پنجشنبه با صدور دستوری اجرایی، تحریم‌های جدیدی را علیه صادرات فلزات ایران از جمله آهن، فولاد، آلومینیوم و مس اعمال کرد (جزئیات بیشتر).
شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران روز گذشته (۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸) با صدور بیانیه‌ای از توقف برخی اقدامات تهران ذیل برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) خبر داده و و به کشورهای باقیمانده در توافق ۶۰ روز فرصت داد تا تعهدات خود به ویژه در حوزه های بانکی و نفتی را اجرا کنند (جزئیات بیشتر).
«محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران نیز پس از این بیانیه، ضمن تاکید بر اینکه اقدامات مذکور در چهارچوب برجام است، درصفحه شخصی توئیتر خود خطاب به اروپایی‌ها نوشت: «بعد از یک سال صبر، ایران اقداماتی را که آمریکا اجرای آنها را غیرممکن کرده بود، متوقف کرد... اتحادیه اروپا و گروه ۳+۲ (فرانسه، آلمان، انگلیس، روسیه و چین) برای تغییر این وضعیت، فرصت رو به اتمامی دارد».
حدود یک سال پیش بود (۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷) که دولت آمریکا به دستور ترامپ، از توافق بین‌المللی برنامه جامع اقدام مشترک موسوم به «برجام» خارج شده و تمام تحریم‌های هسته‌ای ذیل این توافق را در دو بازه ۹۰ و ۱۸۰ روزه مجددا اعمال کرد.
البته این تنها اقدام ضد ایرانیِ کاخ سفید طی یک سال گذشته نبود و دولت ترامپ هر هفته تحریم‌ها یا محدودیت‌های جدیدی را علیه اشخاص و نهادهای ایرانی یا غیر ایرانی مرتبط با تهران اعمال کرده است. لازم به‌ذکر است که آمریکا در پیشبرد این اهداف خصمانه خود تنها نبوده و اتحادیه اروپا نیز با اقدامات ضد ایرانی تقریبا مشابهی، واشنگتن را همراه کرده است.
