بحث ترمیم کابینه در روزهای اخیر به اوج خود رسیده است. اصلاحطلبان و حامیان دولت روحانی از مدتها پیش ترمیم کابینه را ضروری میدانستند اما در هفتههای اخیر، اصولگرایان، نمایندگان مجلس از طیفهای مختلف و اصناف و بازاریان و قشرهای مختلف مردمی نیز این خواسته را تکرار کردهاند.
با این وجود، بر هیچ یک از آگاهان و اطرافیان دولت پوشیده نیست که حلقهای در اطراف رئیس جمهور، بیشترین تأثیر را روی او در تصمیمات دولت دارند. این حلقه در سالهای اخیر بارها مورد انتقاد حامیان دولت قرار گرفته است.
حلقه نزدیکان روحانی در حوزه اقتصاد، نیز به همین افراد محدود است اما گفته میشود محمد نهاوندیان، معاون اقتصادی رئیس جمهور و مسعود نیلی، مشاور اقتصادی روحانی، بیشترین تأثیر را در تصمیمات اقتصادی دولت دارند. به بیان سادهتر، حسن روحانی در حوزه مسائل اقتصادی در نهایت به نیلی و نهاوندیان مراجعه میکرد و نظر آنها را میخواست و براساس همین نظر هم تصمیمگیری میکرد.
اکنون هم اگر قرار باشد ترمیم کابینه نیز به شیوه سابق، انجام شود، در واقع باید منتظر دستپخت همین دو نفر باشیم. اما نکته قابل تأملی که وجود دارد این است که این افراد تاکنون بیشترین سهم را در چینش تیم اقتصادی و سیاستهای کلان این حوزه داشتهاند.
حسن روحانی در سخنرانی اخیر خود در نشست هماندیشی مدیران ارشد دولت تصریح کرد که «امروز باید به فکر مشاورین و کارشناسان جدید باشیم و از افکار همه استفاده کنیم. امروز وزیر، معاون وزیر و مدیر کل باید احساس کند و در عمل نیز نشان دهد که شرایط امروز با قبل متفاوت است.»
اکنون این انتظار از خود رئیسجمهور نیز وجود دارد همانگونه که خود تأکید کرده، «به فکر مشاورین و کارشناسان جدید» باشد و «از افکار همه استفاده» کند. طبیعتاً اینکه بخواهیم با همان حلقه بسته سابق امور را پیش برده و منتظر یک نتیجه متفاوت باشیم، انتظار بیهوده و آب در هاون کوبیدن است.
یکی از بحثهای چالش برانگیز در ترمیم تیم اقتصادی دولت، رئیس بانک مرکزی است. ولیالله سیف از چهرههای نزدیک به محمد نهاوندیان بهشمار میرود و به نوعی حمایت او در دولت و نزد رئیس جمهور را پشت سر خود دیده است. با وجود اینکه در ماههای گذشته، اسامی متعددی برای جانشینی او مطرح شدهاند اما هر یک بهدلیل حمایت حلقه اطرافیان روحانی از سیف، به بهانهای رد شدهاند.
در یکی دو روز اخیر که بحث ترمیم کابینه جدیتر از هر زمان دیگری شده، نامهایی برای جانشینی سیف شنیده میشود که برخی از آنها به مثابه از چاله درآمدن و به چاه افتادن است.
محمد حسین عبده تبریزی، مشاور فعلی عباس آخوندی، وزیر راه یکی از این افراد است که در روزهای اخیر از طریق برخی رسانههای ناشناس تلاش شده است نام او به عنوان جانشین سیف مطرح شود. عبدهتبریزی تاکنون در مورد آمار شرکتهایی که او عضو هیئت مدیره آن بوده، چند باری با رسانهها به جدل پرداخته است. اینکه فردی با عضویت در هیئت مدیره سی و چند شرکت بتواند مسئولیت خطیر بانک مرکزی در این شرایط نامساعد را برعهده بگیرد و در این دریای متلاطم کشتی را به ساحل برساند، کمی دور از ذهن است. ضمن اینکه درباره مدیریتهای سابق اقتصادی او نیز انتقاداتی وارد است.
عبده تبریزی از جمله کسانی است که در دولتهای پیشین، عهدهدار مسئولیتهایی بوده است؛ درست همان موضوعی که دولت روحانی را به نوعی بیانگیزه کرده و به بنبست کشانده است. حضور مسئولان عالی رتبهای که شأن خود را بالاتر از جایگاه فعلیشان میدانند؛ آفتی است که در چند دستگاه اقتصادی حساس دولت روحانی، دامنگیر آن شده.