یک تقلّای انتخاباتی/به گفتمان اعتدالیون اعتماد کنید!

رئیس‌جمهور روحانی پس از گذشت سه و نیم سال از عمر دولت خود و در حالی که تنها 7 ماه تا انتخابات ریاست جمهوری دولت دوازدهم باقی مانده است، دست به تغییر برخی وزرای کابینه خود زد.

اقدامی که بازتاب‌های مختلفی داشته و البته هریک از طیف‌ها و گروه‌های سیاسی کشور نیز آنرا با رویکردی خاص تفسیر می‌کنند.

جدای از این مقولات اما در منصه عمومی و در پیشگاه قضاوت رسانه‌ها و مردم، اقدام رئیس‌جمهور روحانی در برکناری یا پذیرش استعفای سه تن از وزرای کابینه خود؛ بیشتر به وانمود تلاش دولت برای رفع نقایص تعبیر شد.

نقایصی که شاه‌بیت اصلی آنها را عدم تحقق وعده‌های اقتصادی رئیس‌جمهور روحانی تشکیل می‌داد و معطل ماندن آنها نیز به اذعان عمده کارشناسان و تحلیلگران سیاسی کشور، دولت اعتدالیون را در انتخابات آینده با مشکل اساسی مواجه خواهد کرد.

*برکناری وزرای فرهنگی و اجتماعی برای عملی شدن وعده‌های اقتصادی!

با تمام این اوصاف اما برکناری یا موافقت با استعفای وزرای «فرهنگ و ارشاد اسلامی»، «ورزش و جوانان» و «آموزش و پرورش» هرگز آنگونه که دولت تصوّر می‌کرد در ساحت افکار عمومی به مثابه تلاش دولت برای عملی کردن وعده‌های اقتصادی‌اش تلقی نشد.

چه اینکه گردانندگان این 3 وزارتخانه کمترین ربط و ارتباط را با وعده‌های اقتصادی دولت داشتند و هیچ عقل سلیمی نمی‌پذیرد که دولت با استعفای جنتی،‌ گودرزی و فانی؛ توانسته باشد وزنه‌های سنگین را از پای خود بگشاید و با سرعت بیشتری به سمت تحقق وعده‌های اقتصادی‌اش حرکت کند.

از سمت دیگر، طراحان پروژه ترمیم کابینه در سال پایانی دولت گویا به این معنی هم التفاتی نداشتند که روحانی با آن حجم عظیم وعده‌های اقتصادی در کنار بی‌دستاوردی غیر قابل انکار دولت و برجامِ دولت، به چیزی شبیه به «معجزه» نیاز دارد تا بتواند اقلاً چند دستاورد را بعنوان کارنامه ملموس خود برای مردم، ارائه کند.

و صد البته بدیهیست که تغییر دادن جنتی، گودرزی و فانی از  صدر 3 وزارتخانه فرهنگ، ورزش و جوانان و آموزش و پرورش هرگز بوجود آورنده این معجزه نیست زیرا آنها از روز اول هم مقامات ذیربط در شعارهای روحانی به حساب نمی‌آمدند که حالا برکناری آنها بتواند باعث ایجاد معجزه شود. و لذا هیچ قضاوتی در میان نمی‌ماند الّا اینکه همه چیز یک نمایش انتخاباتی است.

محمدعلی وکیلی، از نمایندگان اصلاح‌طلب تهران در همین رابطه گفته است: «بالاخره تغییر مهم است و زمان فرع است. گاهی تغییر در یک زمین فوتبال در یک‌دقیقه مانده به پایان، احترام به سکوی تماشاگران است، ضمن اینکه شاید گاهی نتیجه را هم تغییر دهد. نمی‌توان پیش‌داوری کرد که ترمیم کابینه در این زمان باقی‌مانده برای دولت به تغییر نتیجه منتج نمی‌شود؛ چراکه احترام به سکو خود جزئی از نتیجه است.»

*سناریوی عجیب انتخاباتی...

برکناری یا موافقت با استعفای 3 وزیر کابینه اعتدال در 7 ماه مانده به انتخابات ریاست جمهوری،‌ از سوی عمده فعالان کشور به یک «تقلّای انتخاباتی» از سوی ستاد دولت روحانی تشبیه شد.

تقلایی که قصد دارد به مردم بگوید، می‌توانید در انتخابات آینده هم به گفتمان اعتدالیون اعتماد کنید!

شاهد این تحلیل نیز صحبت‌های اخیر «حمید ابوطالبی»، معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهور است که طی یادداشتی نوشت:‌ «این تحول نشان داد دکتر روحانی هرگاه مصلحت و ضرورت بداند دولت را در جهت کارآمدی بیشتر هدایت خواهد کرد، مهم آن است که تحولات منطبق برضرورت‌ها است.»[1]

با اینهمه اما با توجه به آنچه که گفته شد و حتی فرض بر اینکه اظهارات طالبی هم درست باشد، باید اینطور گفت که کارآمدی بیشتر کابینه‌ای که مدعای اقتصاد و معیشت دارد، منوط به تغییر کسان دیگری بود نه تغییر وزرایی که دارای کمترین زمینه مشترک با مسائل اقتصادی بودند.

ضمن اینکه فعالان سیاسی اصولگرا و اصلاح‌طلب کشور هم به نظر چندان با مدعای ستاد دولت در برکناری برخی وزرای کابینه موافق نیستند.

«مهدی فضائلی»، تحلیلگر مسائل سیاسی در همین زمینه گفته است: «این تغییرات با خواسته‌های جامعه همراه نیست و از این رو این اقدام حرکت مؤثری برای دولت نخواهد بود و مردم با شگفتی و تعجب با آن مواجه می‌شوند.»[2]

«الیاس حضرتی» نماینده مردم تهران در مجلس و از فعالان اصلاح‌طلب نیز طی صحبت‌هایی که روزنامه شرق آنها را منتشر کرد، در اشاره به 3 تغییر صورت گرفته، بیان داشت: «البته ما معتقدیم تیم اقتصادی دولت نیاز به ترمیم دارد و گروهی که دارای بینش مشخص، برنامه مشترک و هماهنگی کامل در حوزه فعالیت‌های اقتصادی و از فرماندهی واحد برخوردار باشند، باید در دولت به کار گرفته شوند.»[3]

*آیا پای زد و بند انتخاباتی با اصلاح‌طلبان در میان بود؟!/چه کسانی از 5 ماه قبل می‌دانستند برخی وزرا تغییر می‌کنند؟!

اما در کنار نمایش دولت مبنی بر اینکه تغییر 3 وزیر فرهنگی و اجتماعی کابینه برای تحرک بیشتر بوده است؛ حقایقی نیز وجود دارد که فرض «از پیش تعیین‌شدگی» و «در میان بودن پای زد و بند دولت و اصلاح‌طلبان» در سال آخر انتخابات را تقویت می‌کند.

با این محتوا که شاید دولت و ستاد جریان خاص یا همان اصلاح‌طلبان بر اساس توافقی نانویس یا نویسا، قرار است که در سال آخر عمر دولت اعتدال، با انجام اقداماتی نظیر تغییر چند وزیر نامرتبط با برنامه اصلی دولت! رئیس‌جمهور روحانی را نزدیک به اصلاح‌طلبان و پاسخ‌دهنده به مطالبات آنها نشان داده و با این روش، آرای قشرهای نزدیک به اصلاح‌طلبان را به سمت دولت هدایت کنند.

شاهد این مثال نیز صحبت‌هایی است که تنی چند از اصلاح‌طلبان در ماه‌های قبل از این اظهار کردند.

«علی شکوری‌راد»،‌ از فعالان اصلاح‌طلب در اوایل خرداد ماه سال گذشته در یک مصاحبه که سایت حزب ندای ایرانیان آنرا منتشر کرد، گفته بود:

«در مورد ترمیم، به هر حال دولت باید با توجه به ارزیابی وضعیت خودش، این ترمیم را انجام دهد. من فکر می‌کنم به احتمال زیاد رئیس‌جمهور که نشان داده است در بسیاری از موارد خیلی تعلل نمی‌کند، دست به کار شود. یعنی به محض اینکه اعتبارنامه‌ها تصویب و مجلس مستقر شد، مواردی از ترمیم کابینه را با پیشنهاد رئیس‌جمهور شاهد باشیم.»[4]

«محمدرضا خاتمی»، دیگر فعال اصلاح‌طلب نیز در همان روزها طی اظهاراتی بیان کرد: «با این تفاصیل، انجام برخی تغییرات در کابینه الزامی به نظر می‌رسد. البته نظر رئیس‌جمهور را دراین‌باره نمی‌دانم. اما با توجه به شناخت کامل و جامع ایشان از اداره کشور، احتمالا بهترین تصمیم را خواهد گرفت.»[5]

باز هم تأکید می‌شود اینکه خاتمی، شکوری‌راد، مرعشی، حجاریان و... که طی سه و نیم سال گذشته بارها بر ضرورت تغییر در کابینه روحانی تأکید کرده بودند؛ آیا در جریان تغییرات سال آخری دولت بوده‌اند یا خیر؛ فقط یک فرض است اما مقولاتی مثل «نزدیک شدن دولت به آوردگاه انتخابات در عین بی‌دستاوردی»، «تأکید اصلاح‌طلبان بر حمایت مشروط از دولت» و «تغییر وزرایی که کمترین ربط را با مقولات اقتصادی داشتند»؛ جملگی به عنوان عوامل تقویت کننده فرض ما و در میان بودن یک زد و بند میان ستاد دولت و اصلاحات است.

مفهومی که شاهد بهتر آن را هم می‌توان در بخش دیگری از مصاحبه محمدرضا خاتمی که در بالا به آن اشاره شد، مشاهده کرد.

او در همان صحبت‌ها گفته بود: «با توجه به درپیش‌بودن انتخابات ریاست‌جمهوری، تغییر برخی چهره‌های کابینه می‌تواند پیام امید و مثبتی را به جامعه انتقال دهد.»

*از دغدغه مردم تا دغدغه دولت

ماجرای تغییر 3 وزیر فرهنگی و اجتماعی کابینه اعتدال در 7 ماه مانده به انتخابات ریاست جمهوری همچنین بدون هیچ شائبه و تردیدی این حقیقت را به اثبات رساند که دغدغه دولت با دغدغه مردم توفیر دارد.

در واقع هنگامیکه محتوای اصلی تمام صحبت‌های دولتمردان را مباحث اقتصادی تشکیل می‌دهد؛ بدیهیست که تغییر وزرای فرهنگ، ورزش و جوانان و آموزش و پرورش هیچ ارتباطی به این محتوا ندارد و در نظر مردم هم گامی برای پیشرفت بهتر و سریعتر به سمت دستاوردهای بیشتر اقتصادی تلقی نمی‌شود.

جالب آنکه حتی این مسئله در نظر کارشناسان سیاسی نیز مبهم است که چگونه دولتی که سرآمد شعارهای آن «وعده حل 100 روزه مشکلات»، «عبور از رکود»، «ارتقای سطح معیشت»، «افزایش درآمد» و «ارزانی» بوده است؛ اما اقدام به تغییر وزیر ورزش و آموزش و پرورش می‌کند؟!

مهدی فضائلی، که در بالا به صحبت‌های وی اشاره کردیم، درباره این مسئله نیز گفته است: «دغدغه مردم این حوزه‌ها نبوده است بلکه مطالبات اصلی آنها مسائل معیشتی و اقتصادی است اما روحانی با این تغییرات نشان داد با مطالبات عمومی مردم همراهی ندارد.»

«رضا سراج»، تحلیلگر مسائل استراتژیک نیز طی مصاحبه‌ای درباره تغییرات اخیر کابینه تصریح می‌کند:

«این تغییرات جنبه کارآمدی ندارد که اگر داشت، باید در وزارت‌هایی ترمیم صورت می‌گرفت که ارتباط مستقیم با معیشت و رونق اقتصادی داشته باشد.»

او می‌افزاید: هدف این کار، انتخاباتی است و در این پروژه بناست در یک بازی برد ـ برد ظرفیت این مجموعه‌ها به حامیان روحانی داده شود تا بتوانند در جهت حمایت از دولت در انتخابات 96 فعالیت کنند...همچنین ظرفیت این مجموعه‌ها به پیروزی حامیان آقای روحانی در انتخابات شورای شهر کمک بالایی خواهد کرد.[6]

در کنار این صحبت‌ها البته از این نکته هم نباید گذشت که وزرای کابینه که مدخل در مسائل اقتصادی هستند نیز بر روی ریلی حرکت می‌کنند که شخص رئیس جمهور روحانی در مقابل آنها پهن کرده است.

به این معنی که تغییر مشی اقتصادی دولت که اصلاح‌طلبان از زاویه مطالبات خود بر آن تأکید دارند، به معنی تغییر شخص جمهور است!

امری ناممکن که شاید برخی فعالان جریان سیاسی خاص برای همین ترجیح داده‌اند که انتقادات خود از روحانی را متوجه سایر اعضای کابینه کنند و عامل بی‌دستاوردی‌های محرز دولت در مسئله دیپلماسی، برجام و اقتصاد را کابینه‌ی روحانی معرفی کنند نه خود روحانی...

***

1_ http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13950729000197

2_ http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13950729000529

3_ http://sharghdaily.ir/News/105631

4_ http://irneda.ir/fa/news/45569

5_ http://sharghdaily.ir/News/93768

6_ http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13950730000092