به گزارش افکارنیوز، پیش از این در ۴ بخش مشروح مباحثات جلسه استماع سنای امریکا درباره مذاکرات هسته ای با ایران را که دیوید کوهن معاون وزیر خزانه داری و وندی شرمن معاون وزیر خارجه در آن حضور داشته اند، منتشر کرده است.
این نشست با موضوع «وضع مذاکرات با ایران» در تاریخ سه شنبه بیست و نهم ژوئیه ۲۰۱۴(۷ مرداد ۱۳۹۳) برگزار شده است.
اکنون پنجمین و آخرین بخش از این گزارش که به پرسش و پاسخ سناتورها با این دو تن، اختصاص دارد منتشر می شود.
این بخش به دلیل ماهیت مجادله ای آن، از اهمیت بیشتری نسبت به بخش های پیشین برخوردار است.
***
رابرت منندز، رئیس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا: درباره گفتگوهای ۱ + ۵، با نگاه به گذشته و گفتگوهای شش ماه گذشته و نگاه به آینده، چه چیزی می تواند بین اکنون تا ماه نوامبر تغییر کند که می تواند در نهایت ما را به شکلی از توافق برساند؛ چیزی که می خواهم در اینجا بگویم در خصوص شاهدان ایرانی که حضور دارند و اجماع دلگرم کننده ای که امروز به دست آمد، این است که مسائلی که در شش ماه گذشته باعثشدند شما به این نتیجه برسید که می توانید در چهار ماه آینده به توافق برسید. من باور دارم که همه موضع من را می دانند، من همان روز اول به صداقت ایرانیان شک داشتم و امروز نیز نمی توانم بگویم
در مقایسه با شش ماه گذشته، بدبینی من کمتر شده است. من باور ندارم که تهران تصمیم خود درباره برنامه اتمی اش را تغییر داده باشد. باور من این بود که بحثهای مربوط به ابعاد نظامی این برنامه اکنون مورد بررسی قرار می گیرد، باید از همان ابتدا مورد بررسی قرار می گرفت و در این صورت بود که جهانیان نه فقط متصور بلکه مطلع می شدند که ایران به دنبال سلاح اتمی است.
باور دارم که ایرانیان به دنبال خلاصی از تحریم ها هستند و برای همین هم به میز گفتگوها آمده اند. همچنین باور دارم که ما اهرم های فشاری در مذاکرات داریم که باید برای رسیدن به توافقی خوب، از آن استفاده کنیم که اگر توافقی خوب به دست نیاید، در واقع هیچ توافقی به دست نیامده است. در این خصوص من بارها با دولت به بحثنشسته ام و با معاون شرمن در چندین مورد همراه بودیم که به صورت خصوصی و علنی گفته است که نرسیدن به توافق بهتر از رسیدن به توافق بد است.
با این حال این دیدگاه نیز وجود دارد که گفته می شود اگر به شکلی از توافق دست نیابیم، در واقع بین دو گزینه توافق نه چندان خوب و اقدام نظامی قرار می گیریم که من این را رد می کنم زیرا باور دارم مراحلی چند گانه وجود دارد که سران یک کشور در نهایت به چنین نتیجه ای می رسند. همچنین این مساله نیز مطرح می شود که اگر به هیچ توافقی نرسیم، بد می شود و برای همین، به هر بهایی که شده است باید به توافق برسیم. از این رو برخی ها از ما و کسانی که در کمیته خلع سلاح هستند و برخی مقاله نویسان روزنامه ها تلاش دارند که اطمینان حاصل کنند به توافقی خوب می رسیم. بسیار جالب است که برداشت هایی درباره
من به عنوان یک نفر مخالف جنگ به کار می رود در حالی که من از جمله معدود کسانی هستم که در زمانی که تب جنگ خیلی داغ بود، به جنگ عراق نه گفتم.
اگر کسی روند کارهای بیست سال گذشته از زمانی که مجلس نمایندگان بودم تا زمان حال را بررسی کند، می بیند که ایرانیان با سرکشی در برابر قوانین بین المللی به نقطه ای رسیده اند که ما چیزهایی را می پذیریم که زمانی فکر قبول کردنش را هم نمی کردیم، میزان غنی سازی، تغییر کاربری تاسیسات فردو به جای بستن آن، تغییر در کاربری راکتور پلوتونیوم در اراک، باید بگویم آنان موفق شده اند با سرکشی در برابر قوانین بین المللی، ما را به جایی که می خواهند سوق بدهند، بخصوص رئیس جمهور فعلی ایران توانسته است در حالی که این برنامه را ادامه می دهد غرب را متقاعد کند که بخش عمده ای از تحریم های خود
را بردارد.
در این صورت، اگر گذشته مورد بررسی قرار گیرد می بینید که نگرانی های من نیز مشخص و عمیق هستند. چیزی که می خواهم بدانم این است که آیا فکر می کنید تمدید مدت زمان مذاکرات باعثمی شود ما به توافقی خوب برسیم؟ توافقی که باعثتغییر در مسیر ایران شود، فرار هسته ای را به تعویق بیندازد، باعثتعطیلی تاسیسات غیر قانونی ایران شود، ما را در موضعی قرار می دهد که بتوانیم بازرسی های بلند مدت انجام دهیم و رژیم راستی آزمایی را برقرار کنیم؟ باید روشن بگویم که به دنبال موضع گیری های همیشگی وزارت امور خارجه نیستم، می خواهم از مهمان خود بپرسم که چرا با توجه به تجربه های شش ماه گذشته، باور
دارند که می توانیم در این مدت مانده موفق باشیم. کمیته همچنین می خواهد بداند چه چیزی باعثمی شود اگر چهار ماه دیگر نیز فرصت باشد، در خصوص تحولاتی که باعثمی شوند دیدگاه های ایران به دیدگاه های آنان نزدیک تر شود، مطلع شود.
سخنان خود را نیز با حرفهای همیشگی ام به پایان می رسانم، من از تلاش های دپیلماتیک دولت حمایت می کنم. من همواره از شیوه دوگانه دیپلماسی و تحریم که از حمایت هر دو حزب برخوردار است، پشتیبانی کرده ام. در عین حال، همواره این باور را داشته ام که ما فقط زمانی تحریم های ایران را کاهش دهیم که یک توافق بلند مدت قابل راستی آزمایی به دست آید که اصولا برنامه اتمی ایران را برچیند. چنین توافقی باعثمی شود در صورتی که ایران برنامه اتمی خود را در بیست تا سی سال اینده از نو شروع کند، زنگ ها را از وین تا واشنگتن و از مسکو تا پکن به صدا آیند. این را نیز امروز به بگویم که از تمدیدی دیگر در
مذاکرات حمایت نمی کنم. در این نقطه، ایران همه فرصت های خود را برای رسیدن به یک آشتی واقعی استفاده کرده است و ما آماده ایم تا تحریم های بیشتری را علیه این کشور اعمال کنیم.
سناتور باب کورکر: باید بگویم نوعی نگرانی دو حزبی در خصوص موضعی که ایران قرار دارد، به چشم می خورد. با نگاه به یادداشت هایی که ما در جلسه استماع اکتبر ۲۰۱۳ داشتیم و من و دیوید(کوهن) هر دو حضور داشتیم، هر دو درباره تلاش های چشمگیر بین المللی صحبت کردیم که ایران را در موضعی که در زمان شروع گفتگوها قرار داشت، قرار داده بود. باید بگویم که پیروی ایران از همه قطعنامه های شورای امنیت، آزمونی نهایی برای این مساله به شمار می آید. البته من در این جمع کسی را نمی شناسم که نخواهد این مساله به صورت دیپلماتیک حل و فصل شود.
ما جلسات چندی برای توضیح در این خصوص برگزار کردیم که برخی محرمانه و برخی دیگر غیر محرمانه بودند. در هر بار چه در مساله غنی سازی که از اهمیت بسیاری برخوردار است و چه مسائل دیگر، می بینیم که هدف ها تغییر می کنند و نیز صحبت هایی درباره اینکه تا چهار ماه بعد چه روی می دهد و تخفیف هایی که در این مدت به ایران داده می شود، صحبت شده است. با این حال همه ما این نگرانی ها را داریم که اگر در نهایت نتیجه ای نامناسب به دست آید، اتحاد جامعه جهانی به شکلی که پیشتر در کنار هم قرار گرفته بود، از هم بپاشد و جمع کردن دوباره آن بسیار دشوار است. سخنان خود را با این موضوع به پایان می رسانم که
ما دیگر با هیچ تمدید دیگری موافقت نمی کنیم و اصلا مهم نیست که در چه مرحله ای قرار داریم.
دوم اینکه امید داریم شما کنگره را نیز به همراه خود داشته باشید و در جریان امور قرار دهید. برخی می گویند که برداشته شدن تحریم ها بدون همراهی کنگره میسر نیست ولی می بینیم که می شود. همراه کردن کنگره یکی از مهم ترین مسائلی است که دولت فعلی در رسیدن به هر گونه توافق با ایران، باید آن را در نظر داشته باشد. کنگره می تواند تکیه گاهی محکم برای دولت آمریکا در مذاکرات باشد و ما نیز علائمی بسیار روشن و قوی درباره دیدگاه های خود ارسال کرده ایم.
وندی شرمن: ما هر کاری را که آژانس بین المللی انرژی اتمی برای راستی آزمایی لازم بداند، انجام می دهیم؛ به باور من، آنان افراد و محل ها را به عنوان مهم ترین مساله راستی آزمایی می دانند و خواستار دسترسی به آنان هستند. البته مساله افراد برای ایرانیان نیز مانند ما بسیار مهم است و این نگرانی را به صورت علنی اظهار می کنند و می گویند اگر قرار باشد از این افراد نامی به میان آورده شود، ممکن است جان آنان به خطر بیفتد.
کورکر: آیا مدت زمانی که در حال حاضر تعیین شده است، برای به نتیجه رساندن مذاکرات با ایران کافی است یا نه:
وندی شرمن: من در این مذاکرات آموختم که دشوار است پیش بینی کنیم در نهایت کار چه روی خواهد داد. اگر از من می پرسیدید که در پایان این شش ماهی که از سر گذراندیم در چه موضعی قرار می گرفتیم، پیش بینی وضعی که اکنون در آن قرار داریم برای من دشوار بود. مقصود ما قطعا پایان دادن به این گفتگوها در ۲۴ نوامبر است ولی چیزی که در حال حاضر می توانم به شما بگویم این است که ما در همه این مسیر با کنگره رایزنی می کنیم. ما در این مدت، گزارش های محرمانه ای درباره نحوه پیشرفت مذاکرات و نیز اهرم هایی که در دست داریم و می توانیم استفاده کنیم، در اختیار کنگره قرار داده ایم و در ۲۴ نوامبر، هر
تصمیمی که گرفته شود، به صورت یک دست و با همراهی کنگره خواهد بود. ما تصمیمی هوشمندانه گرفتیم تا تمدید مذاکرات شش ماهه نباشد، بر اساس توافق موقت تمدید شش ماهه امکان پذیر بود زیرا ما نیز مانند شما نگران گفتگوهای بی حاصل بودیم.
کروکر: دوره گام چقدر باید باشد؟
شرمن: باور ما این است که این دوران می بایست دو رقمی باشد و ارقامی را نیز مطرح کرده ایم ولی بیشتر ترجیح می دهم در خصوص این مساله به صورت محرمانه با شما مذاکره کنم.
کورکر: یکی از توافقات ما این بود که ایرانیان بیش از یک میلیون بشکه در روز نفت صادر نکنند ولی میزان صادرات آنان بسیار بیشتر از این مقدار بود و گمان می کنیم این میزان یک میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه بود. این توافق چگونه به دست آمد؟
شرمن: من در این خصوص با یکی از کارشناسان صادراتی صحبت کردم و باور ما این است که رقم مطرح شده به صورت دائم نبود. به صورت متوسط آنان بین یک میلیون تا یک میلیون و صد هزار بشکه نفت صادر کردند. برخی اطلاعات منتشر شده دو عنصر را نیز در بر دارند که در این ارزیابی به آن اشاره نشده است. بخشی از این اطلاعات شامل نفت های تفکیک شده بودند که در محاسبات ما حساب نشده بودند، نفت ارسالی به سوریه را نیز برخی محاسبات لحاظ کرده بودند که باعثافزایش این رقم می شود ولی ایران از بابت نفتی که به سوریه ارسال کرده است، هیچ پولی را دریافت نمی کند. در صورتی که نفت تفکیک شده و نفت ارسالی به سوریه را
در نظر بگیریم، می بینیم که بین یک میلیون تا یک میلیون و صد هزار بشکه در روز صادرات نفت ایران بود.
کورکر: ایران با صادرات نفت خود به سوریه علیه آمریکا عمل می کند و امریکا چنین چیزی را در زمره صادرات ایران قرار نمی دهند؟
شرمن: مجاری تحریمی دیگری نیز برای چنین صادراتی به سوریه وجود دارند.
کورکر: آیا برای هر گونه تخفیف تحریم یا استثناء قرار دادن درباره تحریم های ایران با کنگره مشورت می شود؟
شرمن: ما باور داریم که هر گونه برچیده شدن تحریم ها مستلزم اقدام قانونی کنگره است. ولی اگر منظور شما در خصوص اختیارات ریاست جمهوری و دولت است، باید بگویم بخش مجریه نیز اختیاراتی برای انجام چنین کارهایی در این دست توافقات سیاسی دارد ولی کنگره نیز اختیارات لازم برای تشخیص قانونی یا غیر قانونی بودن هر گونه اقدام از سوی هر دولتی در آمریکا را دارد. از این رو من این تعهد را به شما می دهم که شما با شنیدن خبرهای مربوط به تصمیم های ما در روزنامه ها و خبر ها غافلگیر نخواهید شد و ما شما را به صورت کامل در جریان اقداماتی که در این گفتگوها انجام می دهیم، خواهیم گذاشت همانطور که
در شش ماه گذشته نیز همین کار را کرده ایم.
سناتور بن کاردین: تا جایی که ما می دانیم، حتی در صورت موفقیت شما، ۲۴ نوامبر نیز پایان این فرایند نیست و باید بین دولت و کنگره همکاری باشد، تحریم ها به یکباره برداشته نمی شوند و دوران انتقالی نیز لازم است. ولی باور دارم در کنار آن، موضوعاتی دیگر مانند حقوق بشر، حمایت از تروریسم، خصومت با اسرائیل و وجود زندانیان سیاسی نیز باید بررسی شوند ولی اولویت نخست برای آمریکا ایران بدون سلاح اتمی است. با این حال ایران کارهایی انجام می دهد که برای آمریکا آزار دهنده است و مانع روابطی سازنده می شود و ما نیز از ابزارهایی که در دست داریم علیه این کشور استفاده می کنیم. شما گفته اید
که سکوت نمی کنید و سکوت نکردن چیزی فراتر از سخن گفتن است، یعنی باید اقداماتی در این خصوص صورت دهیم و گفتگوهای اتمی نمی توانند باعثشوند ما در این حوزه ها که برای آمریکا مهم هستند نیز بی تحرک باشیم.
شرمن: زمانی که صحبت از تحریم های ما در خصوص تروریسم و حقوق بشر می شود باید گفت این تحریم ها به جای خود هستند و به ایران نیز گفته ایم که حتی در صورت رسیدن به توافق، دورانی از تعلیق خواهیم داشت و بعد از گذشت مدت زمانی مشخص و راستی آزمایی آژانس بین المللی انرژی اتمی و طی شدن مراحل مورد نظر، شاید این تحریم ها برداشته شوند ولی تحریم های ما در خصوص حقوق بشر و تروریسم به جای خود خواهند بود. چه کسی می تواند تصور کند که بازداشت یک روزنامه نگار آمریکایی می تواند به این مذاکرات کمک کند، امروز نیز هر چند برخلاف گذشته حماس بیشتر راکت هایش را خودش تولید می کند ولی بسیاری از این
راکت ها در گذشته از ایران به این گروه ارسال می شدند. از این رو، امنیت اسرائیل نه فقط به گفتگوهای اتمی مرتبط است بلکه به شلیک راکت هایی که امروز بر سرش می بارد، مرتبط است. از این رو، در همه این حوزه ها نه فقط با هوشیاری باید تحریم های فعلی را ادامه دهیم بلکه هر کاری که می توانیم باید انجام دهیم تا جامعه جهانی را برای محکوم کردن چنین اقداماتی بسیج و بر توقف چنین اقداماتی اصرار کنیم.
سناتور کاردین: درباره تلاش آمریکا و اروپا برای اعمال تحریم های سخت تر علیه روسیه و تاثیر احتمالی این اقدام بر گفتگوهای ۱ + ۵ با ایران چه نظری دارید؟
دیوید کوهن: پاسخ شما این است که دست کم انتظار چنین امری نمی رود. اقدامات روسیه در حمله به اوکراین و زیر سوال بردن حاکمیت و تمامیت ارضی اوکراین، ذره ای بر عملکرد شرمن و تیم مذاکره کننده در وین تاثیر نداشته است.
سناتور جانسون: درباره مساله غنی سازی در ایران، آیا قطعنامه های شورای امنیت این موضوع را منع نکرده است؟
شرمن: در واقع درخواست قطعنامه های شورای امنیت، تعلیق غنی سازی است و در خواست برای توقف آن یا منع چنین کاری در ایران وجود ندارد، از ایران خواسته شده است تا غنی سازی خود را دست کم تا زمانی که جامعه جهانی اطمینان یابد برنامه اتمی این کشور کاملا صلح آمیز است، تعلیق کند و در حقیقت این پیش بینی نیز شده است که در صورتی که چنین تضمینی ایجاد شود، می توانند غنی سازی را از سر بگیرند. موضع دولت نیز این است که ترجیح ما بر این است که ایران تا حد امکان چنین برنامه ای نداشته باشد و این موضع همچنان به جای خود باقیست و من در هر مذاکره ای یاد آور می شوم که موضع ما همچنان همان است. آنان می
توانند هر آنچه را که نیاز دارند در بازار آزاد خریداری کنند، نیازی به برنامه بومی ندارند.
با این حال، در توافق نهایی این احتمال برای ماندن برنامه بسیار محدود غنی سازی برای نیازهای خاص اجرایی و با ساز و کار نظارت و راستی آزمایی سخت در نظر گرفته شده است. با این حال هنوز چند کشور ترجیح می دهند برنامه غنی سازی بومی را داشته باشند که برخی نیز از نزدیک ترین متحدان ما هستند. اگر همه ما این نگرانی را نداشتیم که ایران ممکن است به دنبال سلاح اتمی باشد، دلیلی نداشت که در این مذاکرات که تا این زمان ادامه دارد، حاضر باشیم. بر اساس گزارش و ارزیابی دستگاه های اطلاعاتی آمریکا، ایران تا سال ۲۰۰۳ تلاش می کرد تا به سلاح اتمی دست یابد ولی از سال ۲۰۰۳ به این سو، این برنامه
خاص متوقف شده است ولی ما هنوز نگرانی هایی داریم.
چیزی که ما برایش تلاش می کنیم این است که هر راهی را که ممکن است ایران را به سلاح اتمی برساند قطع کنیم، ما راه پلوتونیوم در رئاکتور اراک را قطع کنیم، راه اورانیوم با درجه غنای بالاتر را در نطنز و فرود قطع کنیم، با برنامه بازرسی بسیار دقیق و شدید، راه رسیدن به بمب از طریق مخفی کاری را قطع کنیم. از این رو موضوع اعتماد یا فریب مطرح نیست بلکه مساله راستی آزمایی، نظارت، تضمین به جامعه جهانی و بازرسی مطرح است.
سناتور جانسون: آیا پذیرش هر گونه غنی سازی عقب نشینی در برابر خواست های ایران به شمار نمی آید؟
شرمن: قضاوت رئیس جمهور و قضاوت ما بر این است که این احتمال وجود دارد که برنامه غنی سازی بسیار محدود و بازرسی های بسیار شدید که برای مدت زمانی طولانی صورت می گیرد، می تواند برای ایران وجود داشته باشد. از این رو، چنین احتمالی در طرح اقدام مشترک در نظر گرفته شده است. در صورتی که این گفتگوها تا ۲۴ نوامبر شکست بخورد، ما بحثهای جدی داریم که انجام داده ایم و ماه ها گفتگوی جدی صورت گرفته است و در این صورت جزئیات عمده ای در اختیار شما قرار می دهیم تا قضاوت لازم صورت گیرد.
ما همواره گفته ایم که اگر ایران در این مدت به توافق لازم که همه راه های رسیدن این کشور به سلاح اتمی را قطع می کند نرسد و نتواند تضمین های لازم را برای جامعه جهانی تامین کند ما نیز در کنار شما برای تحریم های بیشتر همراه می شویم و همه گزینه هایی را که رئیس جمهور آمریکا گفته است روی میز قرار دارد، بررسی می کنیم. این تضمین را به شما می دهم که در مذاکرات خود با ایران، این تضمین را داده ایم که در صورت نرسیدن به توافق جامع، چه اتفاقی می تواند روی بدهد، آنان هیچ تردیدی درباره قاطعیت آمریکا ندارند.
سوال: تحولات غزه، اوکراین و عراق آیا تاثیری بر مذاکرات داشته است؟
شرمن: نمی توانم بگویم در آینده نیز اینگونه خواهد بود ولی تا کنون به این شکل بود که آنچه که در اتاق مذاکرات روی می دهد مهم است و حاشیه ای در خصوص اوکراین، عراق یا غزه و امنیت اسرائیل وجود ندارد. در واقع، معیار ما برای موفقیت آمیز بودن تلاش های خود این است که آیا همه راه های منتهی به ساخت بمب اتمی برای ایران قطع شده است یا نه و اینکه تضمین های لازم برای صلح آمیز بودن ماهیت برنامه آنان وجود دارد یا نه، از این رو تاسیسات در نطنز و فردو برای اورانیوم و اراک برای پلوتونیوم مورد بحثاست.
همچنین تلاش می شود راه های مخفی برای چنین اقدامی وجود نداشته باشد. البته هیچ راهی وجود ندارد که تضمین صد در صد داد که کشوری، راهی مخفی برای تولید بمب اتمی را دنبال نمی کند ولی ساز و کار موجود داشتن ساز و کارهای کافی برای اطمینان از این است که اگر برنامه ای مخفیانه وجود داشته باشد، شما به موقع از آن مطلع می شوید.
سناتور ریش: خانم شرمن قبلاً نیز از شما خواسته ام که برای آزادی عابدینی، کشیش آمریکایی و دو شهروند آمریکایی دیگر، کاری کنید؛ همان طور که می دانید من از شما(تیم مذاکره کننده) انتقاد کرده ام، زیرا میلیاردها دلار پول مسدود شده را بدون مطالبه کردن چنین چیز کوچکی از ایران، آزاد کردید. اکنون می‌خواهم دوباره انتقاد کنم، زیرا شما دوباره نیز همین کار را تکرار کردید و میلیاردها دلار پول مسدود شده را بدون آزاد سازی این سه شهروند آمریکایی آزاد کردید؛ بیایید به من، آمریکا و خانواده آقای عابدینی لطفی کنید، بگویید که دفعه بعدی پیش از آنکه این شهروندان را آزاد کنید، مقادیر
زیادی پول نمی پردازید و تضمین های لازم را در این زمینه ارائه کنید. در اینجا سخن از میلیاردها دلار پول و سه شهروندی است که حقیقتاً باید از حبس در بازداشتگاه های ایران آزاد شوند.
فقط کافی است امتحان کنید و نتیجه آن را ببینید؛ حاضرم شرط ببندم که ایرانی‌ها حاضرند در ازای پولی که شما می خواهید برای آنها آزاد کنید، این شهروندان را آزاد کنند. اکنون قصد دارم به مسئله تحریم ها بپردازم. آقای کوهن، همان طور که می دانید بسیاری از ما سناتورها به لغو موقت و نسبی تحریم ها علیه ایران انتقاد داشتیم و نگرانی های بسیاری درباره این موضوع داریم که هنوز برطرف نشده است. شما اظهارات جالبی داشتید و گفتید اگر گفتگوها شکست بخورد، مشکلی وجود ندارد، زیرا فقط تحریم های ما برای تحمیل دشواری های لازم به اقتصاد ایران کافی است.
با همه احترامی که برای شما قائل هستم، باید بگویم که این طرز تفکر واقعاً ساده لوحانه است، اگر ایرانی ها با روسیه، چین، هند و ترکیه گرم بگیرند و نظر مساعد آنها را جلب کنند، دیگر حتی به رغم وجود تحریم های آمریکا، مشکلی نخواهند داشت. نمی دانم شما چگونه می خواهید این غول چراغ جادو(ایران) را دوباره مهار کنید. اکنون که تحریم ها کاهش یافته است، حتی تصور اینکه تماس تلفنی باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا با ولادیمر پوتین درباره اعمال دوباره تحریم ها به چه شکل خواهد بود، برایم دشوار است. بنابراین در این زمینه برای شما آرزوی موفقیت دارم، اما به گمانم اگر مذاکرات هسته ای با
ایران شکست بخورد، راه بسیار بسیار دشواری را پیش رو خواهیم داشت.
البته امیدوارم که این گفتگوها به شکست نینجامد، امیدوارم که شما اعضای تیم مذاکره کننده موفق باشید؛ ایرانی ها در ماه نوامبر بگویند ما تغییر رویه داده ایم و دیگر به دنبال تسلیحات هسته ای نیستیم؛ امیدوارم شما به این هدف نائل شوید، اما نظر به سابقه تاریخی این کشور، در این زمینه واقعاً ملاحظات جدی دارم. بنابراین، معتقدم شما باید درباره نحوه مهار دوباره غول چراغ جادویی که ایران است، تجدید نظر کنید.
سناتور کونز: من از تلاش های دولت آمریکا برای اطمینان از اینکه ما کاملاً هر گونه مسیری را به روی ایران برای دستیابی به تسلیحات هسته ای ببندیم و در مهار برنامه هسته ای این کشور به میزان چشمگیری موفق باشیم، حمایت می‌کنم، اما من درباره برخی مسائلِ حل و فصل نشده و حیاتی در این مذاکرات نگران هستم از جمله وضع رآکتور آب سنگین اراک، آینده تأسیسات غنی سازی فردو، توانایی ایران برای غنی سازی اورانیوم که امیدواریم محدود شود، جنبه های نظامی برنامه هسته ای آنها بخصوص اقداماتی که در تأسیسات پارچین صورت گرفته است.
به همین علت، من نیز مانند سناتور مِنندز ریاست کمیته روابط خارجی سنا و دیگران، بازرسی های دقیق و گسترده را در کنار نظام راستی آزمایی(فعالیت های هسته ای ایران) خواستار می شوم که تبعیت کامل ایرانی ها و دسترسی بی سابقه بازرسان به تأسیسات آنها را خواستار شدم. ما همچنین، از ایران خواستیم همه جنبه های نظامی مربوط به برنامه هسته ای خود را فاش کند و ایجاد سازوکارهای مهار کننده(جنبه های نظامی) را در توافق آینده خواستار شدیم؛ زیرا مجاب شده ام که اگر مذاکرات در ماه نوامبر یا حتی در مراحل آتی بعد از اعمال دوباره تحریم ها(علیه ایران)، موفقیت آمیز باشد، آنگاه ما دوره بسیار
دشواری را پیش رو خواهیم داشت که ناچاریم برای سالیان متمادی، تحریم ها را در کنار نظام بازرسی های مداخله ای و تعامل با هم‌پیمانان و متحدان خود حفظ کنیم.
اگر این دوره برای پنج، ده یا بیست سال ادامه داشته باشد، نظر به تاریخ گذشته و سوابق ایرانی ها در بر هم زدن ثبات در منطقه خاورمیانه، فریبکاری و تقلب برای ایرانی ها بسیار وسوسه انگیز خواهد شد. درباره تأسیسات فردو نیز باید بگویم جان کری وزیر امور خارجه آمریکا اخیراً از «یافتن هدفِ متفاوتی» برای تأسیسات فردو سخن گفت تا مطمئن شویم از این تأسیسات برای اهداف مرتبط با ساخت تسلیحات هسته ای استفاده نمی شود. آیا ممکن است شرح دهید ایران چه هدف دیگری می‌تواند برای تأسیساتی داشته باشد که در موقعیت و محل فردو واقع شده است؟
شرمن: تا جایی که بتوانم مسائل را تشریح خواهم کرد: توافق شده است که فردو دیگر مرکز غنی سازی نباشد و اصلاً اگر قرار است برنامه ای برای غنی سازی در ایران در کار باشد، تنها تأسیسات غنی سازی موجود، نطنز خواهد بود. بحثها درباره اینکه چه بر سر فرود خواهد آمد، ادامه دارد؛ تاکنون چندین پیشنهاد در میز مذاکره مطرح شده است که امکان توافق بر سر برخی از آنها وجود دارد، اما با سایرِ آنها مطلقاً نمی توانیم موافقت کنیم. بنابراین این یکی از مسائل مورد بحثاست که خوشحال می شوم در جلسه ای محرمانه، به طور خاص برای شما توضیح دهم که این گزینه ها(برای تغییر کاربری فردو) چه هستند.
سناتور کونز: «طرح مشترک اقدام»، ایران را به پذیرش بازرسی ها در چارچوب پروتکل الحاقی آژانس بین المللی انرژی اتمی، ملزم می‌کند. در این زمینه چه پیشرفت هایی حاصل شده است و چه ضمانت هایی می توانید ارائه کنید که آژانس بین المللی انرژی اتمی بودجه، کارکنان، توانایی و برنامه ریزی لازم را در اختیار دارد تا بتواند در بلند مدت، بازرسی های واقعاً گسترده و مطمئن را اجرا کند. آیا بازرسان(آژانس) در مدت توافقنامه موقت هسته ای با ایران، دسترسی کامل به تأسیسات هسته ای این کشور داشته اند یا احیاناً اجازه دسترسی به یک یا چند تأسیسات از آنها سلب شده است؟
شرمن: آژانس بین المللی انرژی اتمی اخیراً با انتشار گزارشی اعلام کرد ایران به همه تعهدات خود بر اساس «طرح مشترک اقدام» عمل کرده است؛ آژانس نیز به همه تأسیساتی که در «طرح مشترک اقدام» خواستار شده بود، دسترسی داشته است و می تواند تأیید کند که ایران به وظایف خود عمل کرده است. بدون شک، هنگام نهایی شدن طرح مشترک اقدام نیز ما از نزدیک با آژانس مشورت و تبادل نظر داشتیم. مقامات آژانس نیز بودجه ای را که برای عمل به وظایف بیشتر خود به آن نیاز داشت، برآورد کرد. جامعه بین المللی نیز فوراً برای تهیه همه پول لازم اقدام کرد. اگر ما بتوانیم با ایران به توافق جامع هسته ای برسیم، که
قبلاً اشاره کردم هنوز مطمئن نیستم که آیا این توافق حاصل می شود یا خیر، اطمینان دارم آژانس بین المللی انرژی اتمی به منابع(مالی) بیشتر نیاز خواهد داشت و انتظار دارم که جامعه بین المللی در اینجا نیز پیش قدم شود، زیرا صادقانه بگویم تأمین هر گونه بودجه لازم برای آژانس، در مقایسه با هزینه هایِ ناشی از مجهز شدن ایران به تسلیحات هسته ای، کاملاً جزئی و بی اهمیت خواهد بود.
سناتور کونز: خانم شرمن، روی من به عنوان تأمین کننده بخشی از بودجه لازم برای ایجاد گسترده ترین نظام بازرسی های آژانس مبتنی بر بی اعتمادی و راستی آزمایی، حساب باز کنید. نظر به فعالیت های گذشته، حال و احتمالاً آینده ایران مانند حمایت از تروریسم و انواع رژیم ها در منطقه و همچنین فریبکاری ایرانی ها در زمینه تعهدات خود در گذشته، گمان می کنم باید پیشاپیش برای نظام بازرسی های گسترده، سرمایه گذاری کلانی کنیم. آقای کوهن، این مرا به یاد مسئله ای می اندازد که مدتی بر سر آن بحثو گفتگو داشتیم: زمانی که شما در ماه آوریل مقابل کمیته امور مالی مجلس سنا حضور یافتید، از شما درباره
دشواری های دفتر کار شما در امور تروریسم و اطلاعات مالی در وزارت خزانه داری پرسیدم؛ برنامه های تحریمِ شما از ۱۷ به ۴۰ تا در حال حاضر افزایش یافته است؛ اخیراً نیز تحولات جدیدی را در ارتباط با دامنه و پیچیدگیِ تحریم هایی شاهد بودیم که ما و هم پیمانانمان علیه روسیه و بسیاری از دیگر کشورها اتخاذ کرده ایم.
البته بزرگترین و پیچیده ترین این نظام تحریم ها علیه ایران اعمال شود و در اینجا باید دوباره از شما و سایر کارکنان دفتر امور تروریسم و اطلاعات که ایجاد چنین نظام گسترده تحریم را میسر کرده اید، قدردانی کنم. از شما پرسیدم که آیا به منابع بیشتری برای فعالیت های خود نیاز دارید، پاسخ دادید که بودجه درخواستی از سوی رئیس جمهور کاملاً برای این مقصود کافی است. گمان کنم شما می دانید که برخی از ما سناتورها، هوادار اختصاص بودجه بیشتری برای این منظور بودیم. لایحه پیشنهادی سنا، ۴/۵ میلیون دلار به ۱۰۲ میلیون دلار بودجه ای که شما درخواست کرده بودید، اضافه می کند؛ مجلس نمایندگان
آمریکا نیز حتی رقم بیشتری را به این بودجه اضافه کرد. آیا در حال حاضر، شما واقعاً منابع و کارکنان لازم را در اختیار دارید؟ عمیقاً در این باره نگرانم که ما برای حفظ نظام تحریم ها در بلند مدت با دشواری هایی روبرو شویم، بویژه اگر با تمدید توافقنامه موقت یا دستیابی به توافق طولانی مدت، بخشی از تحریم ها لغو شود. شما تاکنون با موفقیت توانسته‌اید گروهی از کشورهایی را که بعید بود با یکدیگر متحد شوند، کنار یکدیگر نگه داشته و تحریم ها را اعمال کنید. آیا شما برای ادامه کار خود به منابع بیشتری نیاز ندارید؟
دوید کوهن: سناتور اجازه دهید در ابتدا به نمایندگی از مسئولان وزارت خزانه داری از حمایت های شما قدردانی کنم. ما در خارج از این جلسه استماع، می دانیم که شما چقدر قدردان و حامی اقدامات ما هستید. در خصوص منابع نیز باید بگویم منابع کافی را در اختیار داریم، زیرا ما در این راه تنها نیستیم و از نزدیک با وزارت امور خارجه و عناصر دستگاه های اطلاعاتی همکاری داریم. بنابراین تحریم ها به طور گسترده و همچنین اقدامات صورت گرفته علیه ایران و روسیه، نتیجه همکاری و تلاش های مشترک چند نهاد است.
گرچه ما در طراحی، اجرای و اعمال این تحریم ها پیشگام هستیم، از منابع و امکانات بسیاری از دیگر مراکز دولتی برای این کار بهره می گیریم. البته با محدودیت هایی نیز روبرو هستیم. گمان می کنم دفعه آخر که در این باره صحبت کردیم، اذعان کردم کارکنان در این حوزه با حداکثر تلاش خود فعالیت می کنند، این مسئله چه در وزارت خزانه داری و دیگر نهادها صدق می کند. با وجود این، معتقدیم منابع لازم برای تضمین اینکه تحریم ها به شیوه مؤثر اجرا می شوند، در اختیار داریم و تحریم ها را ادامه خواهیم داد.
سناتور کونز: فقط به عنوان اظهارات پایانی باید بگویم علاقه مندم بدانم ما همه سرمایه گذاری های لازم را کرده ایم، تا شما یکسال دیگر در مقابل ما نگویید که علت فروپاشیدن نظام تحریم ها این بود که ما سناتورها به اندازه کافی روی آن سرمایه گذاری نکردیم یا اینکه آژانس به علت نبود سرمایه گذاری کافی، موفق نشد به فریبکاری ایران پی ببرد. شخصاً معتقدم احتمال اینکه ما تحریم هایی شدیدتری را علیه ایران وضع کنیم، زیاد است و می خواهیم اطمینان یابم که ما توانایی، مهارت و منابع لازم برای این کار را در اختیار خواهیم داشت. از اظهارات امروز شما مقابل کمیته روابط خارجی سنا متشکرم.
سناتور روبیو: به اعتقاد من، کل این قضیه(مذاکره هسته ای با ایران) یک فاجعه است. این، نه تنها یک شکست بزرگ در عرصه دیپلماتیک، بلکه به اعتقاد من ناکامی بزرگی در عرصه امنیت ملی است. برای لحظاتی می خواهم اهداف دو طرف را از ورود به این مذاکرات مرور کنم. اهداف ما به روشنی اعلام شده بود: ما قصد داشتیم از دستیابی ایران به سلاح هسته ای جلوگیری کنیم، دقیقاً به همین علت بود که تحریم ها را وضع کردیم و بعد از آن وارد مذاکره شدیم؛ به این امید که ایران بگوید ما از تأمین نیازهای خود برای برنامه تسلیحات اتمی فاصله می گیریم و به دنیا ثابت می‌کنیم که رفتار خود را تغییر داده ایم و
می‌کوشیم تا به یکی از اعضای پاسخگو جامعه بین المللی تبدیل شویم؛ این اهداف ما بود.
به اعتقاد من ایرانی ها اهداف متفاوتی داشتند و قبلاً نیز این مسئله را بازگو کردم. به اعتقاد ما، ایرانی ها با هدف بسیار ساده ای وارد این مذاکرات شدند: آنها قصد داشتند بدون توافق به واگذاری امتیازات غیرقابل بازگشت، تا جایی که ممکن است تحریم ها علیه برنامه هسته ای خود را لغو کنند. اجازه دهید برای لحظاتی بررسی کنیم که ما در ازای فقط یک طرح مشترک اقدام، چه چیزهایی را واگذار کرده ایم: نخست اینکه ما تلویحاً موافقت کرده ایم که ایرانی ها اجازه غنی سازی اورانیوم را با هر درجه ای از خلوص دارند. می دانم همواره می توان استدلال کرد که می توان این امتیاز را پس گرفت، اما با این
اقدام، از قطعنامه های متعدد شورای امنیت سازمان ملل فاصله گرفته ایم و غیرمستقیم توافق کرده ایم که ایران اکنون حق غنی سازی دارد. این مسئله که غنی سازی و بازفرآوری جزء حقوق ذاتی ایرانی ها است، پایه و اساس این مذاکره یا هر مذاکرات دیگری در آینده قرار خواهد گرفت.
دومین امتیازی که فقط برای دستیابی به طرح مشترک اقدام صورت گرفت، این بود که واقعاً از شدت تحریم ها علیه ایران کاسته شد. نه تنها تحریم های مستقیم علیه این کشور برداشته شد، بلکه این مسئله به شکل غیرمستقیم نیز فشارهای اقتصادی را برای آنها کاهش داد: شاخص اعتماد مصرف کنندگان و همچنین میزان اعتماد به اقتصاد و مشاغل ایران افزایش یافته است. سومین موضوع، توقف انگیزه ها برای تحریم بود. برای حفظ نظام تحریم ها که احتمالاً در مقطعی باعثشد ایرانی ها به پای میز مذاکره بیایند، انگیزه بین المللی وجود داشت که اکنون در میانه راه متوقف شده است. اکنون اعمال دوباره تحریم ها در آینده
به مراتب دشواتر شده است، بنابراین به سختی می توان گفت شما را دوباره به علت نقض ایرانی ها قوانین تحریم می کنیم.
آخرین نکته این است که برنامه موشکی ایرانی ها که توسعه آن ادامه دارد، کاملاً دست نخورده باقی مانده است. اجازه دهید هدف از این برنامه موشکی را برای همه حضار تشریح کنم: ایرانی ها سرگرم تولید موشک دوربردی هستند که بتواند آمریکا و نقاط مختلف اروپا را هدف قرار دهد. تولید چنین موشکی نیز تنها یک علت می تواند داشته باشد و آن هم نصب کلاهک هسته ای بر روی این موشک است. نباید از این نکته غافل شویم که ایران، حامی دولتی تروریسم است.
هیچ کشوری دیگری را در دنیا نمی یابید که در عرصه حکومتداری خود به اندازه ایران از عنصر تروریسم استفاده کند. بنابراین اجازه دهید لحظه ای درنگ کرده و دیدگاه کلی ایران به این مذاکرات ارزیابی کنیم. اکنون حقی برای ایرانیان به رسمیت شناخته شده است که قبلاً وجود نداشت و آن هم حق غنی سازی اورانیوم است. آنها توانسته اند عزم بین المللی برای تحریم های بیشتر را متوقف و اعمال تحریم ها در آینده را حتی بیش از این دشوار کنند. ایرانی ها همچنین دیگر نگران نیستند که آمریکا علیه آنها اقدام نظامی کند، بلکه چنین اقدامی را در این مرحله تقریباً غیرممکن می دانند.
می دانم که دوباره این استدلال ها را خواهیم شنید که واگذاری همه این امتیازات منوط به اقدامات متقابل ایران است و دوباره از همه مسائلی صحبت خواهد شد که می توان آنها را در توافق احتمالی آینده قید کرد، اما باید بدانیم برنامه تسلیحات هسته ای از سه عنصر سازنده حیاتی تشکیل شده است: غنی سازی، تسلیحاتی کردن و پرتاب تسلیحات هسته ای. در زمینه غنی سازی، ما هم اکنون حق آنها را برای حفظ توانمندی غنی سازی اورانیوم به رسمیت شناخته ایم.
در زمینه فعالیت های مربوط به تسلیحاتی کردن(برنامه هسته ای)، مسئولیت ها به آژانس بین المللی انرژی اتمی محول شده است و آنها اعلام کرده اند برای دسترسی به برخی از تأسیسات مانند مراکز نظامی سری که قبلاً وجود داشته است، با مشکل روبرو شده اند. ایرانی ها حتی حاضر نیستند فعالیت های گذشته خود را به ما نشان می دهند و درباره سومین عنصر نیز به دست نخورده ماندن برنامه موشکی ایران اشاره کردم. نهایتاً نیز اگر شما با ایرانی ها به توافق برسید، اگر آنها تعهدات خود را در هر یک از این زمینه ها نقض کنند، دیگر همه چیز به توانایی ما برای یافتن موارد نقض تعهد و مجازات ایرانی ها به خاطر آن
بستگی خواهد داشت.
در خصوص یافتن موارد نقض تعهدها، ما با حکومتی سر و کار داریم که پیوسته فعالیت های هسته ای سری داشته است. به شما قول می دهم آنها با تظاهر به اینکه تسلیم شده اند، ما را فریب خواهند داد. شما خیال می کنید بازرس ها را می توان به همه جا بفرستید، در حالیکه آنها می توانند گاه برای چندین ماه، ما را فریب دهند، به این امید که تمرکز جامعه جهانی به بحران دیگری در این کره خاکی معطوف شود و آنها بتوانند در زمینه بازرسی ها، ما را فریب دهند و از اعمال دوباره تحریم ها جلوگیری کنند. اجازه دهید برای شما شرح دهم که وضع دوباره تحریم ها چقدر دشوار خواهد بود: روس‌ها یا دستکم جدایی طلبان
اوکراین که روس ها از آنها حمایت می‌کنند، به تازگی یک فروند هواپیمای مسافری را سرنگون کردند و جان حدود ۳۰۰ شهروند بی گناه را گرفتند. در این اوضاع ما ناچار شدیم با التماس و فریاد، هم پیمانان خود را فقط برای افزایش تحریم ها علیه روسیه، آن هم به میزان اندکی بیشتر، مجاب کنیم.
حال تصور کنید اگر نظام تحریم ها علیه ایران فرو بریزد، وضع دوباره تحریم ها چقدر دشوار خواهد بود. به اعتقاد من، در اینجا با خطر کاملاً روشنی روبرو هستیم، سالها بعد زمانیکه دوره فعالیت دولت کنونی به پایان رسیده است، رئیس جمهور و دولتمردان دیگری در آمریکا روزی به خودشان می آیند و متوجه می شوند ایرانی ها در تمام طول این دوره، برنامه هسته ای داشته اند، اکنون فقط کافی است که ایرانی ها دوباره فعالیت غنی سازی خود را از سر بگیرند؛ ایرانی همچنین از موشک دوربردی برخودارند که امکان نصب کلاهک هسته ای بر روی آن وجود دارد.
در این زمان، ایرانی ها یا به قدرت هسته ای تبدیل شده اند یا در آستانه تبدیل شدن به چنین قدرتی قرار دارند. در آن زمان ما با کشوری روبرو خواهیم بود که دامنه نفوذ و تروریسم خود را گسترش داده است و می تواند علیه کشورهایی که علیه آن تحریم وضع کرده اند، حمله نامتقارن راه بیندازد؛ نظام تحریم ها سال ها پیش فروریخته است و اکنون ایجاد دوباره آن تقریباً غیرممکن است، زیرا اروپایی ها و دیگر کشورهای جهان، به شکل گسترده در اقتصاد ایران سرمایه گذاری کرده اند. ایران اصولاً به کشور مجهز به سلاح هسته ای تبدیل خواهد شد، مانند کره شمالی، با این تفاوت که در اینجا عقاید اسلامی افراطی،
محرک ایران است و این کشور نه تنها قادر است شهرهای بزرگ آمریکا، بلکه کشورهای مختلف هم پیمان ما در اروپا و البته اسراییل را هدف قرار دهد. در ضمن، فکر می کنید همه این راکت هایی که از غزه به داخل اسراییل پرتاب می شود، از کجا آمده اند؟ بسیاری از این موشک ها را ایران فرستاده است: این کاری است که ایرانی ها انجام می دهند. همه ما امیدواریم و آرزو می کنیم که مذاکرات به نتیجه برسد، اما تصور می کنم تنها معدودی از سناتورهای حاضر در این کمیته باور دارند که این گفتگوها به ثمر می رسد و متأسفم از اینکه ممکن است ما اشتباه کرده باشیم.
همچنین از این بابت متأسفم که همه منتقدان این توافق را جنگ افروز توصیف می کنند، گویا ما فقط می خواهیم جنگ به راه بیندازیم و انسان ها را بمباران هوایی کنیم. کاملاً بر عکس، من نمی خواهم شاهد اوضاعی باشم که در آن امکان وضع دوباره تحریم ها به عنوان یک گزینه وجود ندارد و تنها گزینه موجود، جنگ است؛ زیرا جنگ، هولناک و وحشتناک است. تنها چیزی که بدتر از جنگ است، افراد دیوانه مجهز به سلاح هسته ای است که می توانند با نصب کلاهک روی موشک ها، آمریکا را هدف قرار دهند. امیدوارم تصوراتم اشتباه باشد، اما گمان نمی کنم اشتباه کرده باشم. سناتور منندز، ریاست جلسه از آن بیم دارم که در
آینده نزدیک متوجه شویم که ایرانی ها، شیوه کره شمالی را برای ما عملی کرده اند، به سلاح هسته ای مجهز شده اند و می توانند دنیا را با چنین سلاحی گروگان بگیرند و از ما نیز کار چندانی برای مقابله با ایرانی ها ساخته نیست.
سناتور جان مک کین: آنچه قبلاً و امروز در این جلسه استماع برایم محرز شده است، این را می توان از هر نظر تلاش برای امضای معاهده ای با ایران دانست که به عقیده من نیازمند نظارت و توافق مجلس سنا آمریکا است. امیدوارم بتوانیم لوایح قانونی لازم را برای الزامی شدن توافق سنا با چنین معاهده ای به تصویب برسانیم.
سناتور باکسر: من سؤالی از کارشناسان حاضر در اینجا ندارم، اما باید بگویم ادبیاتی که در اینجا سناتور روبیو به کار برد، مرا به یاد شعارهای گذشته می اندازد: اینکه ما نمی خواهیم ابرِ انفجار هسته ای، مجرم بودن ایران را به ما ثابت کند. به عقیده من، مسئله پیش روی ما در اینجا بسیار پیچیده است و ما باید قویاً از تلاش های دیپلماتیک حمایت کنیم تا هیچ کدام از این حوادثناگوار محقق نشود؛ همه دنیا نظاره گر است و این فرصتی برای جلوگیری از دستیابی ایران به تسلیحات هسته ای است. بارها گفته ام که نسل ما وظیفه ای را بر عهده دارد و اکنون تلاش ما این است که پنجره فرصت ها را که به رویمان باز
شده است، محک بزنیم و به اعتقاد من، دولت آمریکا کاملاً در این باره صداقت داشته است. تا جایی که به یاد دارم، شخص رئیس جمهور احتمال موفقیت مذاکرات را پنجاه - پنجاه دانسته بود.
بنابراین نهایتاً ممکن است به همه این شعارهای تند و حتی اقدامات بیشتر متوسل شویم، اما فعلاً این وظیفه ما است که پنجره فرصت ها را محک بزنیم؛ زیرا معتقدم این همسو با منافع ملی ما و به سود فرزندان ما در آمریکا و نسل های آینده در سایر نقاط دنیا و همچنین متحدان ما در منطقه خاورمیانه از جمله اسراییل است. گمان می‌کنم ادبیات و لحن ما باید در عین تردیدها، تا حد زیادی از این فرصت نیز حمایت می کنیم. امنیت اسراییل از سوی جبهه های بسیاری از جانب تروریست ها در غزه تهدید شده است که به پرتاب راکت، احداثتونل های زیرزمینی و سایر اقداماتی که همه شما می دانید، روی آورده اند.
همچنین می دانیم که ظهور داعش در سوریه نیز تهدید هولناکی به شمار می رود. بنابراین اکنون که دنیا به سمت و سوی حوادثناخوشایند حرکت می‌کند، فرصتی فراهم شده است که توجه خود را به نکته خوبی معطوف کنیم و به عقیده من نباید این فرصت را از دست داد. می دانم که تیم مذاکره کننده ما با تلاش های خستگی ناپذیر برای دستیابی به توافق جامع هسته ای کوشیده اند و می دانم این کار ساده ای نیست. چنین کاری بسیار دشوار و پیچیده است و به همین علت بود که دوباره(مهلت توافقنامه موقت) را تمدید کردیم. فقط می خواهم علناً این مسئله را بازگو کنم که در بحبوحه این مذاکرات فشرده، قصد ندارم با دیکته کردن
نتیجه دلخواه خود یا اقدام زودهنگام برای افزایش تحریم ها، دولت را تحت فشار بگذارم، زیرا ما سناتورها برای انجام دادن این کار، زمان بسیاری داریم. همچنین معتقدم استفاده از تعابیر تهدید آمیز مرتبط با ایران در سایر لوایح که در قانون شراکت راهبردی آمریکا - اسراییل نمونه ای از آن را شاهد بودم، درست نیست و نباید در چنین قانونی، مسئله فوق العاده پیچیده و حساس ایران را دخیل می کردیم.
می خواهم در اینجا صراحت داشته باشم و در نامه هایم اشاره کرده ام که هر گونه توافق نهایی با ایران باید خلل ناپذیر، قابلِ راستی آزمایی و بادوام باشد. هر چیزی کمتر از این توافق برای ما پذیرفتنی نیست، زیرا نمی‌توانیم به ایران اعتماد کنیم و همه ما از این موضوع آگاهیم. اگر ایران روزی میز مذاکره را ترک کند، این روز برای آنها نیز ناگوار خواهد بود، زیرا همگی ما برای واکنش شدید و فوری جامعه بین الملل گردهم می‌آییم. چنین واکنشی شامل از سرگیری همه تحریم های معلق شده و همچنین اعمال تحریم های گزنده بیشتر علیه ایران خواهد شد. همچنین می خواهم پا را یک قدم فراتر بگذارم و بگویم اگر
ایران، برنامه هسته ای غیرقانونی خود را ادامه دهد، همه گزینه ها باید روی میز قرار بگیرند، منظورم همه گزینه ها است.
بنابراین، چهار ماه آینده جنبه حیاتی دارد و امیدوارم که گفتگوها در این مدت به توافق جامع و نهایی بینجامد که برای آمریکا و متحدان ما پذیرفتنی باشد و به شیوه صلح آمیز به این برنامه هسته ای خاتمه دهد. این فرصتی تاریخی است که می توانیم به سادگی از کنار آن عبور کنیم، یا اینکه همگی در کنار یکدیگر برای استفاده از آن تلاش کنیم. این فرصت، ارزش امتحان کردن را دارد. همه ما می دانیم که جنگ راه انداختن در نقاط مختلف دنیا چقدر ساده است و باید بگویم برخی از همکارانم در شش تا ده مورد گفته اند آمریکا باید وارد جنگ شود. ما باید مسائل پیش روی خود را حل و فصل کنیم و جنگ نه اولین راهکار،
بلکه آخرین راهکاری است که باید به آن توسل جست. نمی خواهم در این باره توضیح دهم که چقدر دستیابی به موفقیت در مذاکرات دشوار است و مانند رئیس جمهور، بخت ما برای موفقیت را پنجاه - پنجاه می دانم.
اگر امکان هدایت مذاکرات به سوی دلخواه وجود داشته باشد، واقعاً باید از گفتگوها حمایت کنیم. فقط می خواهم این نکته را به دوستم وِندی شرمن بگویم که بسیار مهم است که نمایندگان کنگره از مسائل مطلع شوند و برخی از گلایه هایی که در اینجا مطرح می شود به حق است. ما نمایندگان کنگره از دشواری کار، وجود جزئیات و تلاش شبانه روزی شما آگاه هستیم، اما در این نظام حکومتی، همه ما در این فرآیند سهیم هستیم. ما همه با هم در دولت و با مشارکت یکدیگر باید کار را پیش ببریم. مهم است که ما در جریان همه مشکلات و دشواری های این روند قرار گیریم به خاطر اینکه در پایان کار من فکر نمی کنم هیچ یک از ما
بخواهیم از یک توافق معتبر و محکم روی برگردانیم.
دیوید کوهن: مبلغ سه تا چهار میلیارد دلاری که من در اظهارات شفاهی ام به آن اشاره کرده بودم حداکثر مبلغی است که برآورد می شود ایران بر اساس طرح تخفیف تحریم ها در چهار ماه آینده به دست آورد که این شامل ۲.۸ میلیارد دلار دارایی های مسدود شده ایران است و رقمی هم به فروش مواد پتروشیمی و خودرو مربوط می شود که تخمین می زنیم همه با هم حدود ۵ میلیارد دلار شود. حداقل مبلغی که ایران بر اساس طرح تخفیف تحریم ها به دست می آورد ۳.۵ میلیارد دلار است که این میزان نیز به توانایی ایران در استفاده از برداشته شدن تحریم ها در مورد صادراتش بستگی دارد بنابراین همه این ارقام تخمینی هستند.
در مورد طرح مشترک اقدام یعنی آن شش ماه اولیه، ما تخمین می زنیم که ایران حداکثر در حدود شش تا هفت میلیارد دلار از تخفیف تحریم ها به دست آورده است. این نکته را باید در نظر داشته باشیم که دسترسی ایران به نظام مالی جهان همچنان قطع است با وجود اینکه دیگر معاملات پتروشیمی و خودرو شامل تحریم ها نیست اما پیدا کردن موسسات مالی که با ایران حاضر به معامله شوند کاری سخت است.
سناتور جف فلیک: همه ما می دانیم که ایران به خاطر تحریم ها به پای میز مذاکرات آمده است به نظر من ایران بیشتر در مقابل غرب و نه آمریکا قرار گرفته است بنابراین مهم است ما و هم پیمانان ما در یک مسیر باشیم و هماهنگ عمل کنیم. خانم شرمن، آیا شما نگرانید که اگر ما نتوانیم مذاکرات را ادامه دهیم هم پیمانان ما خودشان و بدون ما با ایران به توافق برسند؟
شرمن: همانطور که تعدادی از همکارانم اشاره کردند، بدون دیپلماسی، تحریم ها هیچ تاثیری نخواهد داشت. مسلما اگر متوجه شویم که پیشرفتی حاصل نشده، ادامه مذاکرات بی فایده است اما با توجه به پیشرفت هایی که در مسیر مذاکرات حاصل شده است و از اعتماد به این فرایند حکایت دارد(البته من خودم هنوز از پایان ماجرا اطلاعی ندارم) ما فکر می کنیم که بسیار مهم است از دیپلماسی استفاده کنیم تا بتوانیم به توافق جامع احتمالی برسیم چون از این طریق می توانیم جامعه بین الملل را متحد نگاه داریم اگر شرکای ما و حتی کسانی که جزو شرکای ما به حساب نمی آیند، ببینند که دیپلماسی مان به نتیجه نمی رسد،
قدرت اجرایی تحریم ها به سرعت تحلیل می رود بنابراین هیچ تضمینی وجود ندارد و نمی دانیم که در پایان این چهار ماه به توافق می رسیم یا خیر، ولی من با نظر شما موافقم که هر چقدر که در این مسیر زمان بیشتری سپری شود به رغم پیشرفت های چشمگیری که در مذاکرات حاصل شده است اجرای تحریم ها با مشکلات و سختی های بیشتری در آینده همراه خواهد بود و فکر می کنم آقای کوهن نیز با من هم عقیده هستند.
سناتور فلیک: من هم نگران تضعیف قدرت اجرایی تحریم ها هستم و از طرفی تحریم های یک جانبه نیز بی تاثیر خواهد بود. بنابراین ما باید با جامعه بین المللی هماهنگ باشیم و مهم است که روند دیپلماسی را تا آنجا که امکان دارد، ادامه دهیم. با توجه به اظهاراتی که اعضای کنگره داشتند آیا به نظر شما این که ایرانی ها توانایی برداشتن تحریم ها از جانب آمریکا را زیرسوال می برند موضوعی نگران کننده برای ماست؟ آیا دولت مجددا برای قانونی کردن کاهش تحریم ها به کنگره مراجعه می کند؟ به نظر شما درصورت حصول توافق، چه ساز و کاری اتخاذ می شود؟
شرمن: من می توانم به همه اعضای سنا و مجلس نمایندگان اطمینان دهم که کنگره موضوعی همیشگی در صحبت ایرانی هاست. آنها به خوبی می دانند کنگره چه اختیاراتی دارد و از اختیارات نظارتی و قانون گذاری این نهاد اطلاع دارند. ما به روشنی گفته ایم در ابتدا ساختار تحریم ها به حال تعلیق درمی آید. اما لغو تحریم ها نیازمند مجوز کنگره است و تنها در صورتی این امر محقق می شود که آژانس بین المللی انرژی اتمی معیار قابل قبولی را در این خصوص ارائه کند. آنها در تعیین این معیار بسیار جدی هستند چون توافقی که قرار است حاصل شود باید مورد قبول همه طرف ها باشد و تنها در صورتی قابل قبول خواهد بود که
کنگره آمریکا و دیگر نهادهای دولتی در سراسر جهان متقاعد شوند ایران واقعا مطابق با قوانین عمل کرده است.
سناتور فلیک: من امیدوارم ایرانی ها این موضوع را درک کنند. اگر توافقی حاصل شود و قابل تایید باشد ما به دنبال برداشتن این تحریم ها خواهیم بود و امیدوارم آنها این مسئله را بفهمند که اگر به توافق نرسیم تحریم های کنونی مجددا اعمال می شود و تحریم های بیشتری هم به آنها اضافه خواهد شد به نظر من هر دو طرف معادله باید این موضوع را مد نظر قرار دهند.
دیوید کوهن: در طول طرح مشترک اقدام، ما به تعلیق برخی از تحریم ها متعهد بودیم و یکی از کارهایی که برای تقویت ادامه تحریم های کنونی انجام دادیم تا حسن نیت مان در انجام تعهدات مان نشان دهیم؛ جدی گرفتن مسئله کاهش تحریم هاست تا ایرانی ها در طول مذاکرات به این مسئله پی ببرند که ما به تعهدات مان پایبند هستیم. ایرانی ها بفهمند در مسیر مذاکرات اگر گام های لازم را بردارند روزنه امیدی وجود دارد. بنابراین همانطور که شما توضیح دادید ما به سختی تلاش می کنیم.
سوال: بحثهای زیادی در بین کارشناسان منع اشاعه درباره پتانسیل گسترش دامنه تلاش ها برای دستیابی به برنامه هسته ای درصورت دستیابی ایران به توانمندی ساخت سلاح هسته ای وجود دارد. موفقیت مذاکرات هسته ای و توانمندی این مذاکرات در جلوگیری از دستیابی ایران به مهارت ساخت سلاح هسته ای بسیار حائز اهمیت است. حتی اگر طبق توافق نهایی، ایران بتواند توانایی غنی سازی بومی خود را حفظ کند، نگرانی هایی در منطقه و جهان درباره گسترش دامنه این گونه فعالیت ها فرای مرزهای ایران وجود دارد. گزارش هایی وجود دارد مبنی بر اینکه عربستان سعودی و اردن هر دو درپی دستیابی به توافق همکاری های
هسته ای با آمریکا هستند، با توجه به اینکه ما به ایران اجازه می دهیم توانمندی غنی سازی اورانیوم را در اختیار داشته باشد چطور می توانیم این کشورها را متقاعد کنیم که از ما درخواست غنی سازی اورانیوم نداشته باشند. مخصوصا که ما به تازگی توافق همکاری با ویتنام را امضا کرده ایم و طبق این توافق ویتنام حق غنی سازی اورانیوم را دارد.
شرمن: هیچ شکی نیست که مشورت هایی که با هم پیمانان و شرکایمان در منطقه می کنیم بسیار مهم و حساس است تا مطمئن شویم گسترش دامنه فعالیت های هسته ای به هر شکل آن وجود نخواهد داشت. دستیابی به توافقی جامع با ایران بخشی از تلاش های ما در این راستاست. آنها(ایرانی ها) فعالیت های بسیار محدود بومی را دنبال می کنند که بسیار اندک و محدود خواهد بود. این فعالیت ها باید تحت نظارت دقیق و بازرسی های سرزده باشد بنابراین اینها نمی تواند انگیزه ای برای کشورهای دیگر جهت دنبال کردن این مسیر باشد. همانطور که می دانید آمریکا حق غنی سازی اورانیوم را در هیچ کشوری به رسمیت نمی شناسد و ما فکر نمی
کنیم غنی سازی اورانیوم بر اساس ان پی تی یک حق باشد و مصرانه این نظریه را دنبال می کنیم.
سوال: من قصد دارم درباره اظهارات رئیس جمهور ایران صحبت کنم که مدعی شده است کشورش به توانایی غنی سازی برای مصارف صنعتی و تولید برق نیاز دارد اشاره کنم. در توافق موقت قید شده است که طبق توافق نهایی، برنامه غنی سازی ایران مطابق نیازهای عملی این کشور خواهد بود، ایران دومین کشور بزرگ دنیا از نظر ذخایر گاز طبیعی است. همانطور که من قبلا بارها متذکر شده ام ایران سالانه مقدار زیادی از ذخایر گازی خود را هدر می دهد در صورتیکه می تواند از آن برای تولید برق استفاده کند بنابراین من از شما می خواهم این نکته را در نظر داشته باشید در مورد نیازهای واقعی ایران مذاکره کنید. ما باید
این سوء ظن را در ذهن داشته باشیم که درباره(برنامه) غیرنظامی هسته ای ایران ممکن است جنبه های غیرقانونی و نامشروع نیز وجود داشته باشد.
بر اساس توافق همکاری های هسته ای که با امارات عربی متحده امضا کرده ایم، این کشور عربی متعهد شده است غنی سازی اورانیوم نداشته باشد. اگر دیگر کشورهای منطقه از جمله اردن و عربستان سعودی در واکنش به توافق نامناسبی که با ایران حاصل شده است درخواست غنی سازی اورانیوم داشته باشند امارات نیز ممکن است چنین خواسته ای داشته باشد. آیا این امکان وجود دارد توافق نهایی که بر اساس آن ایران اجازه غنی سازی اورانیوم خواهد داشت به اشاعه برنامه غنی سازی اورانیوم در منطقه منتهی شود؟
شرمن: همانطور که گفتم ما به خوبی از خطرهای احتمالی هر توافقی آگاهیم توافقی که اجازه غنی سازی به کشورها بدهد چون معتقدیم هیچ کشوری حق غنی سازی ندارد و بر این باوریم سوخت برای تولید برق در بازارهای آزاد قابل دسترسی و موجود است بنابراین اگر ما واقعا به توافقی جامع دست پیدا کنیم که البته قطعی نیست فعالیت های غنی سازی ایران باید بسیار کم و محدود شود و منطبق با نیازهای واقعی این کشور باشد که این در ابعاد صنعتی نخواهد بود. ایران درباره نیروگاه بوشهر صحبت کرده است که سوخت آن را روسیه تامین می کند و ما فکر می کنیم روسیه به تعهداتش ادامه می دهد و بنابراین ایران به غنی سازی
اورانیوم برای تامین سوخت نیروگاه بوشهر نیازی ندارد ما نیز نگرانی های شما را درک می کنیم. فعالیت های ایران باید محدود شود و تحت نظارت دقیق و شدید باشد.
سوال: آیا شما نگران هستید که دیگر نقش آفرینان منطقه از جمله ترکیه و مصر به دنبال توسعه توانمندی های هسته ای باشند و این امر چه تاثیری بر تنش های منطقه خواهد داشت؟
شرمن: مطمئنا ما امیدواریم هیچ کشوری در چنین مسیری قدم نخواهد گذاشت. ما تلاش می کنیم مشوق هایی را به وجود آوریم تا هیچ کشوری در منطقه به دنبال چنین روندی نباشد ما بر این باوریم راه حل اقتصادی بهتری برای تولید برق وجود دارد و توصیه می کنیم هیچ کشوری به دنبال چنین مسیری نباشد. ما می خواهیم خطرات ناشی از تخلف ایران از تعهداتش در توافق جامع قید شود.
