دونالد ترامپ ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا از جو بایدن ، رئیس‌جمهور فعلی این کشور بابت توافق مبادله زندانی با ایران به شدت انتقاد کرد.
مفاد توافق
منابع خبری ساعاتی قبل‌تر امروز دوشنبه از خروج پنج جاسوس آمریکایی از ایران خبر داد که به عنوان بخشی از مبادله توافق زندانی میان تهران و واشنگتن آزاد شده بودند.
آزادی این پنج آمریکایی در ازای آزادی پنج ایرانی صورت گرفت که واشنگتن آنها را به اتهامات مختلف از جمله نقض تحریم‌ها بازداشت کرده بود. دو نفر از این افراد به ایران بازگشتند. یک نفر به کشور ثالث رفته و دو نفر دیگر هم در آمریکا می‌مانند.
ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه امروز در این رابطه اعلام کرد: امروز پنج زندانی شهروند ایران از زندان‌های آمریکا آزاد خواهند شد. دو تن از شهروندان براساس درخواست و علاقه خودشان وارد ایران خواهند شد و یک نفر از آنها با توجه به حضور خانواده‌اش در یکی از کشورهای دیگر به خانواده خود در کشور ثالث منتقل خواهد شد و دو نفر دیگر ابراز تمایل کردند که براساس سابقه حضور فعلا در آمریکا حضور داشته باشند.
وزارت امور خارجه نیز امشب در بیانیه‌ای در این رابطه اعلام کرد: در راستای استیفای حقوق اتباع ایرانی در سرتاسر جهان و نیز ایرانیان مقیم آمریکا و در چارچوب فرآیندی مستقل، ۵ نفر از شهروندان ایرانی که به دلیل فعالیت‌های تجاری عادی به شکل غیرقانونی تحت پیگرد دستگاه قضایی آن کشور قرار گرفته بودند، آزاد شدند و به آغوش خانواده‌های خود بازگشتند.
طبق نوشته خبرگزاری فرانسه این مبادله زندانی بعد از آزادسازی ۶ میلیارد دلار از دارایی‌های ایران که در کره جنوبی مسدود شده بود صورت گرفت.
واکنش ترامپ
ترامپ در مطلبی در شبکه اجتماعی تروث نوشت: «من ۵۸ گروگان آمریکایی را از کشورهای مختلف از جمله کره شمالی به کشور بازگرداندم و هیچ‌وقت چیزی پرداخت نکردم. آنها همه فهمیدند که باید اجازه دهند این آدم‌ها به خانه‌شان بازگردند.»
وی اضافه کرد: «در این مسیر کار به جایی رسید که کشورها حتی مذاکره برای درخواست پول را شروع نمی‌کردند چون می‌دانستند خبری از آن نیست.»
ترامپ اضافه کرد: «وقتی پول پرداخت می‌کنید باید همیشه پرداخت کنید و افراد بیشتری گروگانگرفته خواهند شد. رهبر بسیار بی‌صلاحیت ما جو بایدن حقه‌باز ۶ میلیارد دلار برای ۵ نفر پول داد. ایران برای آزادی ۵ نفر هیچ پولی نداد. مثل سنگ زبان‌نفهم است.»
واشنگتن در سال ۲۰۱۸ چندین میلیارد دلار از دارایی‌های ناشی از فروش نفت ایران به کره جنوبی را پس از خروج «دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق آمریکا از توافق هسته‌ای موسوم به «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) مسدود کرد.
تلاش‌های کره جنوبی از آن زمان تا کنون برای تحویل این دارایی‌ها به ایران با مخالفت آمریکا روبرو شده بود. با این حال، منابع خبری روز ۱۹ مرداد ماه گزارش دادند ایران و آمریکا با آزادسازی این دارایی‌ها در ازای مبادله چند زندانی میان دو طرف توافق کرده‌اند.
واکنش‌ها به توافق در آمریکا
توافق مبادله زندانی با واکنش‌های گسترده در آمریکا روبرو شده و بسیاری از قانونگذاران حزب جمهوری‌خواه به شدت از بایدن بابت آن انتقاد کرده‌اند.
میت رامنی، سناتور جمهوری‌خواه ایالت یوتا در واکنش به این توافق گفت: «ایده دادن پول برای آزاد کردن گروگان‌ها بسیار وحشتناک است.»
تام کاتن، یکی دیگر از نماینده‌های تندور در مجلس سنای آمریکا نیز اقدام دولت جو بایدن را «شرم‌آور» توصیف کرد.
باب منندز، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنا که خودش دموکرات و هم‌حزبی جو بایدن است نیز از این توافق انتقاد کرد.
او گفت: «به همین دلیل است که ما باید پا پیش بگذاریم و برای آمریکایی‌ها توضیح دهیم که چرا نباید به بعضی نقاط دنیا سفر نکنند وگرنه گروگان گرفته خواهند شد.»
او اضافه کرد: «تا وقتی که این اتفاق نیفتد ما در شرایطی خواهیم بود که ایالات متحده بایستی برای آزاد کردن زندانی‌ها مذاکره کند.»
بن کلاین، یکی دیگر از اعضای جمهوری‌خواه مجلس سنا هم توافق دولت بایدن را «ساده‌لوحانه و خطرناک» دانست.
جاسوس‌های مبادله‌شده
سیامک نمازی، مراد طاهباز و عماد شرقی سه نفر از پنج محکوم امنیتی هستند که امروز تهران را ابتدا به مقصد دوحه و بعد از آن به مقصد آمریکا ترک کردند.
سیامک نمازی سال ۱۳۹۵ در ایران به دلیل همکاری با دولت متخاصم آمریکا به تحمل ۱۰ سال حبس محکوم شده بود.
«مراد موشه طاهباز» دیگر زندانی‌ای است که آزاد شده است. خبرگزاری فارس چند ماه پیش در گزارشی درباره «مراد موشه طاهباز» او را یک یهودی با تابعیت سه‌گانه ایرانی-آمریکایی-انگلیسی معرفی کرده و نوشته بود: «او از جاسوسان اصلی و مهم مراکز حساس نظامی ایران در پوشش پروژه زیست‌محیطی بوده است که در سال ۹۶ دستگیر شد. طاهباز، رفت‌وآمد متعددی به سرزمین‌های اشغالی داشت و از مدیران شرکت «اَمریکا پارتنرز» بود.
طبق این گزارش، طاهباز با شرکای اسرائیلی-آمریکایی خود به نام جوزف و رالف برنشتاین در سرزمین‌های اشغالی، به ساخت مجموعه‌های تفریحی و قمارخانه برای نیروی هوایی ارتش این رژیم، تحت نظارت یک ژنرال اسرائیلی به نام «ژنرال ران رونن پکر»، مشغول بوده است.
طاهباز یک شکارچی قدیمی حیات وحش است و بنیانگذار موسسه «حیات وحش میراث پارسیان» در ایران بود و پدر او، قاسم طاهباز در دوران رژیم پهلوی، نماینده مجلس و از نزدیکان دربار پهلوی بود که سابقه غصب اراضی، با حمایت شاه پهلوی را داشت.
عماد شرقی، سومین فرد زندانی است که در این توافق مبادله شد. عماد شرقی در ژانویه سال ۲۰۲۱ به اتهام «جاسوسی و جمع‌آوری اطلاعات نظامی» به ۱۰ سال زندان محکوم شد.
شرقی نخستین بار اردیبهشت سال ۹۷ بازداشت شده و تا دی‌ماه همان سال در زندان مانده و با قید وثیقه آزاد می‌شود، ولی قبل از برگزاری دادگاه تجدیدنظر، قصد فرار از ایران را داشته است.
خبرگزاری فارس در گزارشی اردیبهشت‌ماه سال گذشته به توضیح درباره پرونده عماد شرقی پرداخت و نوشت: «عماد ادوارد شرقی، در سال ۲۰۱۶ به هدف فعالیت اقتصادی و در پوشش تاجر وارد ایران شد، اما فعالیت اقتصادی عملاً پوششی برای رفتارهای جاسوسی وی در عرصه نظامی به‌خصوص حوزه ترابری و جنگی هلیکوپتری بوده است؛ درواقع این فرد با کمک همدستانش، اطلاعاتی درباره صنایع هلیکوپتری جمع‌آوری کرده است که هیچ ارتباطی به عرصه اقتصادی نداشته است و اسنادی که از وی کشف‌شده است، حکایت از آن دارد که اقدامات وی در حوزه جاسوسی نظامی بوده است و احتمالاً هدف از این اقدامات، ضربه زدن به زنجیره تأمین قطعات برای تعمیرات هلیکوپتر بوده است.»
در کنار اثبات جاسوسی شرقی، یکی از اقدامات مشکوک عماد بعد از آزادی با قید وثیقه و انتظار برای تشکیل دادگاه تجدیدنظر، قصد وی برای فرار از کشور از طریق مرزهای آذربایجان غربی بوده و احتمالاً مقصد وی، ترکیه بوده است.
جمهوری اسلامی ایران پیش از این گفته که به موضوع آزادی زندانیان به عنوان یک مسئله انسانی می‌نگرد و ارتباطی میان با آن سایر موضوعات از جمله برجام وجود ندارد.
