احمد زارعان کارشناس مسائل سیاسی ضمن تحلیل سیاست خارجی دولت یازدهم و دوازدهم گفت: آقای روحانی در چارچوب پارادایم ایده آلیسم سیاست خارجی خود را تنظیم کرد و در واقع این نوع سیاست‌ورزی، معتقد به گفتگو و برطرف کردن مشکلات اساسی کشورها از طریق مذاکره است.
وی ادامه داد: به نظر می‌رسد آقای روحانی و تیم مشاورین و سیاست خارجی کماکان به این پارادایم معتقد است و این پارادایم در نظام کارگزاری و دانشگاهی ما به شدت نفوذ کرده و قدرتمند است. همچنین که ما شاهد بودیم مرحوم هاشمی رفسنجانی نیز عبارت معروفی مبنی بر اینکه دنیای آینده، دنیای گفتگو است و نه دنیای موشک را مطرح کرد.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: بعید به نظر می‌رسد این تجربه هشت ساله که ناظر بر بدعهدی و پیمان‌شکنی آمریکا بود، برای این آقایان درست عبرت شود. ما وقتی تحلیل آقای روحانی را در حوزه مسائل هسته‌ای می‌بینیم، ایشان معتقد هستند که روند مذاکرات به شکل خیلی خوبی در حال پیشرفت بود و متغیر ترامپ بود که منجر به ایجاد وقفه و شکست در پروسه شد.
وی ادامه داد: در صورتی که آقای روحانی سیاست‌های کلان نظام جهانی و ایالات متحده را نمی‌بیند و قصد دارد این سیاست‌های کلان را به یک شخصی مانند ترامپ تنزل دهد.
این کارشناس مسائل سیاسی افزود: ما ترامپ را نماینده واقعی آمریکا می‌بینیم و در واقع وی، چهره بزک نکرده ایالات متحده است و بقیه رؤسای جمهور آمریکا تلاش می‌کنند از طریق دیپلماسی لبخند و تظاهر به حقوق‌بشر و خیرخواهی اهداف این کشور را جلو ببرند؛ در صورتی که ترامپ این ماسک‌ها را کنار زد و چهره حقیقی آمریکا را نمایان کرد.
زارعان همچنین گفت: دولت آقای روحانی نمی‌خواهد این مسائل را بپذیرد و در این صحبت‌های اخیرش گفت دولت ما عملکرد بسیار خوبی داشت و اگر مسئله کرونا و ترامپ اتفاق نمی‌افتاد، دلار از پنج هزار تومان تجاوز نمی‌کرد و این نشان می‌دهد که ایشان نظام سلطه را در یک متغیری به نام ترامپ خلاصه می‌کند که درک غیر واقع‌بینانه‌ای نسبت به مسائل بین‌المللی است. لذا من بعید می‌دانم که آقای روحانی و تیم سیاست‌خارجی وی، درست عبرت گرفته باشند؛ ضمن اینکه ایشان مصوبه سال گذشته مجلس را نیز تخطئه کردند و گفتند اگر این مصوبه اتفاق نمی‌افتاد، ما مسائلمان را با امریکایی‌ها حل‌وفصل کرده بودیم.
وی در تشریح هزینه‌های نگاه غیرواقع‌بینانه به مسائل سیاست‌خارجی نیز گفت: متوقف کردن امورات کشور در حوزه‌های مختلف سیاسی و اقتصادی کشور برای مذاکرات، عملاً کشور را در یک وضعیت انتظار و در واقع خوف قرار داد و به‌نظرم اقتصاد و مردم ما را شرطی کرد.
این کارشناس مسائل بین‌المللی افزود: شما دیدید که در حین برگزاری رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، یک جوی در جامعه ما ایجاد شده بود که پیش‌بینی شود فرد پیروز چه کسی خواهد بود؛ یعنی مردم تصور کرده بودند رفت‌وآمد سیاستمداران در کاخ سفید به صورت مستقیم بر سبد اقتصادی خانوار مؤثر است.
وی در ادامه تصریح کرد: یعنی یکی از بزرگ‌ترین آسیب‌هایی که رویکرد سیاست‌خارجی آقای روحانی به کشور ما وارد کرد، شرطی شدن اقتصاد و جامعه ما نسبت به تحولات خارجی، از جمله رفت‌وآمد سیاستمداران در کاخ سفید بود.
زارعان گفت: این در صورتی بود که بر اساس سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری که ناظر بر اقتصاد مقاومتی است، باید یک اقتصاد درون‌زا و برون‌نگر داشته باشیم و اتکا کنیم به ظرفیت‌های داخلی اقتصادی خودمان و همچنین تلاش کنیم از فرصت‌های اقتصادی خارجی نیز بهره ببریم.
وی در ادامه تاکید کرد: اما حتماً باید از ظرفیت‌های اقتصادی خودمان استفاده کنیم. ما همه این ظرفیت‌ها را معطل نگه داشتیم و چشمانمان به دستان کدخدا بوده و اینکه وی قرار است از چه منظری با ما گفتگو کند و این بزرگ‌ترین آسیب بود و کشور در این هشت سال متوقف شد.
این کارشناس مسائل سیاسی تصریح کرد: می‌توانستیم از فرصت‌های اقتصادی که در منطقه داشتیم و همچنین بازارهای اقتصادی در کشورهای متحد و همسو با کشورمان استفاده کنیم که این کار را نکردیم.
زارعان همچنین گفت: الان آقای روحانی در یک وضعیتی قرار دارد که می‌خواهد دولت را بدون هیچ دستاوردی تحویل دهد. شما بررسی کنید و ببینید در این هشت سال دستاورد وی در حوزه سیاست خارجی چه بوده است؛ هیچ دستاوردی نداشته است.
وی ادامه داد: ایشان خیلی تمایل داشت که با ایجاد یک توافقنامه نصفه و نیم‌بند، دولت را تحویل بدهد که در سوابق این دولت نوشته شود که توانستند با آمریکا به یک توافق پایدار برسد و با راه‌اندازی یک پروپاگاندا، وی بگوید من دولت و کشور را بدون تحریم به دولت بعدی تحویل دادم.
زارعان تصریح کرد: البته اصل تمرکزشان بر این بود که بعد از روی‌کار آمدن بایدن و قبل از انتخابات ریاست جمهوری به یک توافق برسند و از این توافق همزمان با انتخابات ایران به نفع کاندیدای مطلوب خودشان استفاده کنند، که این اتفاق نیفتاد. بعد از آن نیز تمایل داشتند که به یک توافق دست پیدا کنند که دولت را بدون کارنامه تحویل ندهند.
وی ادامه داد: آمریکایی‌ها حاضر نیستند که حتی کوچک‌ترین تضمینی به ایران بدهند، همانطور که رهبر انقلاب نیز تاکید کردند که آمریکایی‌ها باید تضمین بدهند که از برجام خارج نشوند، آن‌ها گفتند که هیچ تضمینی مبنی بر عدم خروج دوباره از برجام به شما نمی‌دهیم و به هرحال سرنوشت مذاکرات نیز بر اساس همین واقعیت‌های صحنه به نتیجه نرسید.
