« کوروش احمدی » درباره مطالب مطرح شده آخرین گزارش برجامی وزارت امور خارجه به مجلس درخصوص مذاکرات وین گفت: از توضیحی که در مورد مذاکرات وین ارائه شده، می‌توان دریافت تا آنجا که به احیای برجام ۹۴ مربوط می‌شود، کار تقریبا انجام شده است. از این گزارش برمی‌آید که آمریکا متعهد به رفع مجدد تحریم‌هایی شده که در سال ۹۴ متعهد به رفع آنها شده بود.
وی با بیان اینکه براساس آن گزارش، آمریکا متعهد شده تا حداقل تحریم‌های هسته‌ای جدید ترامپ را بردارد، اظهار داشت: آنچه که در چند هفته گذشته موضوع حدس و گمان بود، اکنون مشخص است که تکلیف‌شان مشخص شده است؛ یعنی لغو فرمان اجرایی ۱۳۸۷۶ که در دوره ترامپ و با هدف تحریم رهبری و بیت ایشان و افراد منصوب توسط ایشان صادر شده بود. همچنین آمریکا ابطال شناسایی سپاه به عنوان به اصطلاح یک "گروه تروریستی خارجی" را پذیرفته است.
از توضیحی که در مورد مذاکرات وین ارائه شده، می‌توان دریافت تا آنجا که به احیای برجام ۹۴ مربوط می‌شود، کار تقریبا انجام شده است. از این گزارش برمی‌آید که آمریکا متعهد به رفع مجدد تحریم‌هایی شده که در سال ۹۴ متعهد به رفع آنها شده بود.
این کارشناس ارشد مسائل آمریکا با اشاره به موضع ایران مبنی بر عدم گفت‌وگو درخصوص مسائل غیربرجامی تصریح کرد: البته در گزارش وزارت امور خارجه به مجلس شورای اسلامی گفته شده که آمریکا با لغو تحریم‌های اولیه و نیز تحریم‌های مرتبط با موضوعاتی مانند تروریسم، حقوق‌بشر، موشکی و... موافقت نکرده است.
موضع ایران تمرکز بر تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای بود
به گفته احمدی، این مسئله قابل پیش‌بینی بود و در سال ۹۴ هم در این مورد اختلافی نبود چراکه موضع ایران تمرکز بر تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای بود و مذاکره در مورد دیگر موضوعات را نپذیرفته بود. البته مجلس دو هفته پیش در بیانیه‌ای تاکید کرده بود که با دسته‌بندی تحریم‌ها موافق نیست و خواستار لغو همه تحریم‌ها است.
وی با اشاره به برخی دستورات اجرایی دیگر ترامپ علیه ایران خاطرنشان کرد: در برابر این توافقات خوبی که حاصل شده، گزارش وزارت امور خارجه در مورد برخی نکات که طی چند هفته گذشته هدف حدس و گمان‌هایی بوده، ساکت است. در این مورد می‌توان به فرمان اجرایی ۱۳۹۴۹ (منع معاملات تسلیحات متعارف توسط ایران) و دو، سه فرمان اجرایی دیگر اشاره کرد.
این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی ادامه داد: همچنین روشن نیست که تکلیف بعضی موارد مانند اختلاف در مورد "مذاکرات بعدی" در مورد موشک و منطقه، تضمین آمریکا به عدم خروج از برجام، چگونگی راستی‌آزمایی، تکلیف مکانیسم ماشه در قطعنامه ۲۲۳۱، پرداخت خسارت خروج از برجام، موضع آمریکا در مورد دعاوی آژانس علیه ایران و... که ظاهرا اصولگرایان بر آن اصرار دارند، چه شده است. به علاوه، روشن نیست که آیا کلیه تحریم‌های ترامپی علیه ایران که به بهانه موضوعات دیگر وضع شده بود، قرار است رفع شوند یا خیر.
سنگ‌اندازی‌های داخلی مانع از استحکام مبانی برجام شد
احمدی درباره تاثیر سنگ‌اندازی‌های داخلی علیه برجام که در گزارش وزارت امور خارجه به آن اشاره شده است، ابراز داشت: حداقل می‌توان گفت سنگ‌اندازی‌هایی که در داخل شد و مواضع رایکالی که گه‌گاه گرفته و برخی اقدامات که انجام می‌شد، مانع از آن شد مبانی برجام مستحکم شود و کار برای جذب سرمایه بیشتر و جلب طیف گسترده‌ای از شرکت‌های بین‌المللی، از جمله شعبه‌های شرکت‌های آمریکایی فعال در دیگر کشورها، تسهیل شود.
به گفته این دیپلمات پیشین، برخی اقدامات توسط برخی در گذشته ممکن است برخی از این شرکت‌ها را نسبت به آینده بیمناک و در نتیجه بی‌میل به کار در ایران کرده باشد. البته این نیز مهم بود که بخش عمده‌ای از دوره اوباما از دست رفت.
وی با اشاره به مدت زمانی که برجام عملا اجرایی شد،گفت: برجام بعد از طی مراحل مقدماتی عملا تنها اندکی بیش از یک سال در دوره اوباما برقرار بود و حدود یک سال نیز در دوره ترامپ، در حالی که به لحاظ سیاسی و روانی به شدت تحت فشار بود، اعتبار داشت. بنابراین، برجام فرصت چندانی برای ظهور و بروز قابلیت‌های خود نیافت.
هر تصمیمی گرفته شود، از این به بعد مخالفی ندارد
احمدی درباره امکان احیای برجام و حل مشکلات ایران و آمریکا در دولت سیزدهم بیان کرد: باید صبر کنیم و ببینیم دولت سیزدهم چه انتطاری از برجام دارد و آیا صرفا در پی احیای برجام سال ۹۴ خواهد بود یا خواسته‌های بیشتری از آن خواهد داشت. در صورتی که احیای برجام سال ۹۴ مدنظر باشد، قاعدتا نباید مشکلی در پیش باشد و باید منتظر احیای برجام در شهریور باشیم.
وی افزود: اگر قصد، اجرای برخی شعارهایی باشد که اصولگرایان در چند سال اخیر داده‌اند که در بیانیه‌های مجلس به آنها اشاره شده، در آن صورت ممکن است مذاکرات به درازا بکشد.
این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی با بیان اینکه مدیریت کشور در مقطع فعلی این امتیاز را دارد که با مخالفت یک جناح مثلا در مجلس یا قوه قضاییه و صداوسیما و مانند آن مواجه نخواهد بود، گفت: از این به بعد، هر تصمیمی که گرفته شود، مخالفی نخواهد داشت. حتی جناح اصلاح‌طلب و اعتدالی خارج از سرای سیاست نیز آماده خواهد بود از هر تصمیمی برای احیای برجام و رفع تحریم‌ها حمایت کند.
عدم توازن در روابط با شرق و غرب از مشکلات سیاست خارجی است
ما اگر با همه مجموعه‌های بین‌المللی کار نکنیم، طبق رویه سال‌های اخیر محکوم به خام‌فروشی به مجموعه مورد نظر خود و خرید مصنوعات با کیفیت پائین از آن خواهیم بود و از سرمایه‌گذاری مولد و انتقال تکنولوژی و و مدیریت مدرن از جانب آن مجموعه نصیبی نخواهیم برد.
احمدی درباره تاکید ظریف مبنی بر ضرورت کار متوازن با شرق و غرب اظهار داشت: یکی از مشکلات اساسی سیاست خارجی ما عدم توازن در آن است. نظر یک کشور حتی اگر بر کار با صرفا یکی از مجموعه‌های بین‌المللی باشد، هدفش تنها در صورتی محقق می‌شود که با سایر مجموعه‌ها هم کار کند. در غیر این صورت آن مجموعه مدنظر اگر رقیبی در برابر خود نبیند، دلیلی ندارد که جز به منافع خود به آسان‌ترین شکل ممکن فکر کند.
وی با اشاره به زیان‌های ناشی از عدم کار متوازن با شرق و غرب و انزوای بین‌المللی تصریح کرد: ما اگر با همه مجموعه‌های بین‌المللی کار نکنیم، طبق رویه سال‌های اخیر محکوم به خام‌فروشی به مجموعه مورد نظر خود و خرید مصنوعات با کیفیت پائین از آنها خواهیم بود و از سرمایه‌گذاری مولد و انتقال تکنولوژی و مدیریت مدرن از جانب آن مجموعه نصیبی نخواهیم برد.
این پژوهشگر ارشد مسائل بین‌الملل اضافه کرد: به علاوه، مجموعه مد نظر دلیلی ندارد که در غیاب رقیبی نیرومند در حوزه ژئوپلیتیک نیز به طور جدی به منافع ما یاری رساند و این تجربه زیسته همه کشورها است.
نقطه شروع حداقلی برای کار با بلوک غرب احیای برجام است
احمدی در پاسخ به این سوالی درباره تجربه خروج آمریکا از برجام و بدعهدی اروپایی‌ها و ضرورت توازن‌بخشی به روابط با شرق و غرب خاطرنشان کرد: نقطه شروع حداقلی برای کار با بلوک غرب احیای برجام است. همچنین تصویب دو کنوانسیون مدنظر FATF برای داشتن روابط عادی با همه جهان خارج مهم است. اما فکر نمی‌کنم اینها به تنهایی کافی باشد.
وی با اشاره به دیگر عوامل آسیب‌رسان به سیاست خارجی ایران ابراز داشت: ادامه تحریم‌های اولیه آمریکا، تحریکات و سم‌پاشی‌های اسرائیل و دشمنی برخی از کشورهای عربی ممکن است همچنان موجب ادامه تنش در سیاست خارجی و در سطحی کمتر با جهان غرب باشد.
این کارشناس ارشد مسائل آمریکا با اشاره به فشارهای غیربرجامی ایالات متحده بیان کرد: می‌توان احتمال داد که فشارهای آمریکا برای آنچه که "قوی‌تر و طولانی‌تر کردن برجام" می‌نامند و نیز اصرار بر مذاکره در مورد برنامه موشکی و سیاست‌های منطقه‌ای ایران نیز ادامه یابد. در چنین شرایطی مشکل می‌توان امید داشت که روابط اقتصادی ایران با جهان خارج به طور کامل عادی شود و شرکت‌ها و بانک‌های بزرگ بین‌المللی رغبت چندانی برای کار جدی در ایران از جمله سرمایه‌گذاری داشته باشند.
احمدی با اشاره به توافق ۲۵ ساله میان ایران و چین و تمدید روابط راهبردی با روسیه یادآور شد: بی‌شک، ترجیح مقامات ما کار با بلوک شرق است که فی‌نفسه خوب و بی‌ضرر است، باید ادامه یابد و تقویت شود. اما به تنهایی کافی نیست. کار هم‌زمان با شرق و غرب غیرممکن نیست و اگر یکی از دو طرف مخالف همکاری ما با طرف دیگر باشد، قطعا مداخله در امور داخلی ما خواهد بود و مردود است.
به گفته این دیپلمات پیشین، تجربه دیگر کشورها نیز نشان داده که کار با هر دو بلوک ممکن و مرجح است. کشورهای اطراف ما، از جمله ترکیه، تجربیات با ارزشی در کار با همه مجموعه‌های جهانی دارند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا گزارش وزارت امور خارجه اتمام حجت ظریف و دولت دوازدهم درخصوص مذاکرات وین است، عنوان کرد: این گزارش حاکی از آن است که دولت دوازدهم و به ویژه وزارت امور خارجه کار خود را انجام داده و تمام کرده است. به طور مشخص تلاش و دستاورد تیم مذاکره‌کننده قابل تمجید و شایسته تحسین است.البته دولت بعدی حق دارد که شانس خود را بیازماید، تلاش خود را بکند و اگر توانست امتیازات بیشتری از آمریکا بگیرد، باید به آن دست مریزاد گفت.
باید نیم‌نگاهی به سیاست داخلی آمریکا داشت
دولت بعدی حق دارد که شانس خود را بیازماید، تلاش خود را بکند و اگر توانست امتیازات بیشتری از آمریکا بگیرد، باید به آن دست مریزاد گفت.
احمدی با بیان اینکه باید در مذاکره برای کسب امتیازات بیشتر نیم‌نگاهی نیز به سیاست داخلی آمریکا داشت، گفت: باید دید که آیا سیاست داخلی و ساختار حقوقی - سیاسی نظام سیاسی آمریکا تا چه حد امکان گرفتن امتیازات بیشتر را می‌دهد. مثلا آیا با توجه به این ساختار می‌توان انتظار داشت که دولت بایدن عدم خروج از برجام و مانند اینها را تضمین کند.
این دیپلمات پیشین کشورمان یادآورشد: تلاش برای گرفتن امتیازات بیشتر اگرچه خوب است اما نباید به گونه‌ای باشد که موجب ادامه بیشتر تحریم‌ها و نیز سائیده شدن بیشتر برخی از مبانی برجام برای طرف مقابل شود.
