زلنسکی دست پوتین را خواند؟

تارنمای هفته نامه انگلیسی "اسپکتیتر" در تحلیلی پیرامون موافقت اوکراین با آتش بس فراگیر ۳۰ روزه نوشت: به نظر می رسد که اوکراینی‌ها دست رئیس جمهوری روسیه را خوانده اند. مادامی که کی یف از قبول آتش ‌بس امتناع می‌کرد، مسکو آنها را به عنوان مانع دستیابی به توافق سریع مورد نظر رئیس جمهوری آمریکا معرفی می کرد.

کی یف پیشتر و پس از میانجیگری ناکام امانوئل ماکرون، رئیس ‌جمهوری فرانسه، ایده آتش بس محدود را که به حملات پهپادهای دوربرد به شهرها و زیرساخت های طرفین و عملیات دریایی منحصر می شد، مطرح کرده بود. اما این تله ای آشکار بود که شکستش حتمی و هدف آن مخالف جلوه دادن ولادیمیر پوتین با آتش بس بود.

به نظر می رسد این طرح تا پریشب که مسکو در حمله ای بی سابقه با ۱۴۰ پهپاد هدف قرار گرفت و سه تن جان باختند، مد نظر اوکراین بوده است. زمان بندی این تهاجم تصادفی نبود و هدف آن اعمال فشار بر کرملین بود.

با این وجود، پس از دیدار هیأت اوکراینی با طرف‌ آمریکایی در جده، اوکراینی‌ها ناگهان توافق آتش ‌بس فراگیری را امضا کردند که نه تنها وقفه ای در درگیری ها برای طرفین به همراه دارد، بلکه مجالی نیز برای مذاکرات فراهم می سازد. ولودیمیر زلنسکی در ابتدا با این توافق مخالفت کرده بود، اما پس از یک هفته فشار و تعلیق کمک‌ ها و پشتیبانی اطلاعاتی واشنگتن، به نظر می‌ رسد که متوجه شده که نمی ‌تواند به مقاومت ادامه دهد. کرنش در برابر واشنگتن نه تنها منجر به ازسرگیری فوری حمایت های آمریکا شد، بلکه آتش ‌بس را به ۳۰ روز محدود کرد.

زلنسکی پیشتر خواهان ضمانت‌ های امنیتی ملموس به ‌عنوان پیش شرط آتش ‌بس بود و با طرح آن در مذاکرات آتی مخالفت می کرد. با این حال، محدود کردن بازه آتش بس – که البته با توافق طرفین قابل تمدید است - به کاهش برخی از خطرات کمک می کند. کابوس واقعی برای کیف یک آتش بس بی انتها بود که تصمیم گیری راهبردی تعیین زمان و مکان حمله جدید را در اختیار روسیه قرار می داد، آن هم در شرایطی که مردم اوکراین خسته از جنگ بوده و دولت را برای کاهش سربازگیری و یا دستکم جابجایی نیروها تحت فشار قرار می دادند.

اما اکنون توپ در زمین مسکو است. تندروها در روسیه مدعی اند که این توافق به معنی ناکام ساختن دست برتر روسیه در میدان نبرد بوده و به کی ‌یف فرصت تنفس و بسیج دوباره می دهد. در عین حال، مخالفت با این توافق به معنی هدر دادن فرصت فوق‌ العاده‌ای است که ترامپ در اختیار آنها قرار داده تا موفقیت های خود در اوکراین و تصرف یک پنجم خاک آن کشور را تحکیم بخشیده و تا حدی روابط خود را با واشنگتن عادی کنند. این باور نیز وجود دارد که اروپا لاجرم با آمریکا به خصوص در مورد تحریم ها همراهی و در زمان مناسب از واشنگتن دنباله روی خواهد کرد. علاوه بر این، معلوم نیست مخالفت روسیه با توافق آتش بس تا چه حد موجب خشم ترامپی شود که تا این حد از روسیه حمایت کرده است. مسکو آگاه است که ترامپ خشمگین بسیار خطرناکتر از جو بایدن است.

ممکن است پوتین برای جلب نظر افراطیون داخلی موافقت با آتش بس را مشروط به عقب نشینی نیروهای اوکراینی از منطقه کورسک کند. در حالی که نیروهای اوکراینی هم اکنون نیز در حال خروج از این بخش از زمین های روسیه هستند، پوتین با چنین حرکتی از یک سو افراطیون داخلی را مهار کرده و از سوی دیگر به صورت مستقیم با آتش بس مورد نظر ترامپ مخالفت نمی کند.

ممکن است کی یف نیز مایل باشد که از این فرصت استفاده کرده و نیروهای خود را از موقعیتی که روز به روز بیشتر به یک تله می نماید، خارج کند. با این حال، آنها از این عقب نشینی به عنوان فرصتی برای نمایش تمایل خود به فروکش کردن بدون قید و شرط درگیری ها با طرف متخاصم استفاده خواهند کرد. ممکن است اوکراینی ها از پیشرفت امور راضی نباشند، اما با توجه به اینکه زلنسکی متنبه و به کاخ سفید دعوت شده، به نظر می رسد یک فاجعه راهبردی را به یک فرصت بالقوه تبدیل کرده اند.