گروه اقتصادی- در حال حاضر کارشناسان معتقدند که کوتاهی‌های زیادی در زمینه بانکداری شده و اگر بانکداری اسلامی که بیش از 30 سال از تصویب آن به دستور امام خمینی(ره) می‌گذرد، اجرا می‌شد، اکنون شاهد شکوفایی اقتصاد ایران بودیم.
به گزارش افکارنیوز، از سوی دیگر، آنچه امروز در ذهن بسیاری از مردم می‌گذرد، این است که بانکداری اسلامی در ایران واقعیت ندارد و شبهه رباخواری دارد و نحوه اجرای آن باعث افزایش هزینه بانکی (سود یا بهره) برای بنگاه‌های اقتصادی، کمبود تسهیلات پرداختی و بوروکراسی وسیع در زمینه پرداخت تسهیلات بانکی به فعالان اقتصادی شده است.
این نارضایتی نه‌تنها در سطح مردم عادی، بلکه مقامات مراجع تقلید نیز دیده می‌شود. آیت‌الله نوری همدانی هفته گذشته در درس خارج فقه در مسجد اعظم قم به موضوع ربا در فعالیت‌های بانکی اشاره کرد و گفت: امروز بانک‌های خارجی در دست یک درصد از ثروتمندان بوده و این افراد با رباخواری چاق‌تر شده؛ روز به روز پول آنان بیشتر و ۹۹ درصد دیگر مردم فقیرتر می‌شوند.
بنا به گفته وی، ربا، گناه کبیره‌ای است که توصیف آن در شرع این‌گونه آمده که یک درهم از ربا مقابل ۷۰ زنا با مادر در خانه کعبه است و خدای متعال در هفت جای قرآن نیز از آن انتقاد کرده است.
آیت‌الله نوری‌همدانی اظهار داشت: همین بانک‌دارها در کشورهای خارجی با این وضع پولی و مالی، دولت‌ها را به وجود آورده و دولت‌ها نیز قوانین را به نفع آنان وضع می‌کنند.
آیت‌الله عبدالله جوادی‌آملی نیز در دیدار اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با بیان این که ما مسلمان بوده و ربا در اسلام حرام است، تاکید دارد: اگر در مقابل یک قرض، پول بیشتری گرفته شود، حرام و ربا است و متاسفانه این کار در بانک‌های ما انجام می‌شود.
همچنین آیت‌الله ناصر مکارم‌شیرازی آذرماه امسال در دیدار رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه بانکداری ضرورتی در دنیای امروز است، اظهار داشت: بانک محل مبادلات مالی مردم است و بدون بانک فعالیت‌های بزرگ اقتصادی انجام نخواهد شد. اما بانکداری کنونی از غرب آمده و اسلامی نیست. باید سیستم بانکداری اسلامی شود. هر چه می‌خواهیم بانکداری را اسلامی کنیم، باز هم غربی است. از همین رو باید مطالعات وسیعی در این زمینه صورت بگیرد.
استاد برجسته حوزه علمیه تصریح کرد: کمیسیون اقتصادی نظرات نهایی طرح بانکداری اسلامی را به مراجع بدهد تا در این موضوع با جدیت مطالعه و بررسی شود.
آیت‌الله جعفر سبحانی نیز روز 24 آذرماه سال جاری در دیدار با رییس کمیسیون اقتصاد مجلس شورای اسلامی که در موسسه امام صادق (ع) قم برگزار شد، تصریح کرد: در سال 1362 مساله بانکداری بدون ربا در کشور مطرح شد، ولی به دلیل جنگ تحمیلی چندان این مساله موردتوجه و اهتمام قرار نگرفت و متاسفانه مسکوت ماند.
مرجع تقلید شیعیان عنوان کرد: در ابتدا باید مشخص کنیم آیا «وظیفه یک بانک، تجارت است یا امانت‌داری»؛ اگر بانک کارش صرفا تجارت شد، دیگر نمی‌توان انتظار داشت که به سوی ربا کشیده نشود؛ ولی اگر کار او امانت‌داری شد، باید مردم پولی را که در بانک می‌گذارند و ارزش آن به هر دلیلی پایین آمد، بانک همان ارزش پایین آمده را جبران کند، در این صورت‌مساله فرق می‌کند.
استاد برجسته حوزه علمیه خاطرنشان کرد: کثرت بانکها مشکلی را برطرف نمی‌کند و صرف تجارت با پول مردم ربا را برنمی‌دارد، بنابراین باید برای این مساله فکری اساسی کرد.
وی مشکل مهم را اجرای بانکداری اسلامی دانست و گفت: بانکها گوششان بدهکار بانکداری اسلامی نیست و به بخشنامه‌ها استناد می‌کنند و این زیان است، هر چه هم می‌گوییم فایده‌ای ندارد.
این هشدارها حتی در سال 1393 نیز از سوی مراجع تقلید داده می‌شد. در خردادماه سال 93 تعدادی از مراجع تقلید و علمای قم در دیدار رییس بانک مرکزی بر حذف تفکر ربوی از سیستم بانکی کشور تاکید کردند.
آیت‌الله سید هاشم حسینی بوشهری با انتقاد نسبت به وجود تعداد زیاد شعبات بانک‌های مختلف در سراسر کشور و نحوه رقابت آنها در پرداخت سودهای بانکی سپرده‌گذاران، مساله اخذ دیرکردها را هم مورد توجه قرار داد و در این خصوص عنوان کرد: متاسفانه تاکنون قدم‌های قابل توجه و چشمگیری در رسیدن به بانکداری اسلامی در کشور برداشته نشده است که حوزه علیمه قم آمادگی دارد در این عرصه به کمک مسئولان و کارشناسان بانک مرکزی بیایند.
آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی نیز گفته بود: بانکداری ما توام با ربا است و عقود اسلامی هم تنها بر روی کاغذ است و افرادی نیز در خصوص جریمه دیرکردها و نیز ارائه فاکتورهای صوری برای دریافت تسهیلات از ما سئوال می‌پرسند ما در جواب می‌گوییم که این موارد ربا و حرام است.
آیت الله جوادی آملی نیز همانند سایر مراجع معظم تقلید، خطاب به رییس‌کل بانک مرکزی در خصوص ربا در سیستم بانکی اظهاراتی داشته و بر اصلاح این روش در بانک‌های کشور تاکید کرده بود. این مرجع تقلید در خصوص اخذ دیر کرد توسط بانکها ابراز داشت: گرفتن ربا و جریمه دیرکرد در دین اسلام حرام است، اما می‌بینیم که متاسفانه بانکها همین پول‌ها را از مردم می‌گیرند و بعد به عنوان حقوق به کارکنان خود می‌دهند و آنان هم آن را به خانه می‌برند در حالی که باید بدانیم اگر کاری حلال نباشد حرام است و سرنوشت آن رفتن به جهنم خواهد بود.
وی بیان داشت: امروز متاسفانه ربا به جای قرض الحسنه وارد سیستم بانکی شده است و کسی به دیگری رحمی نمی‌کند.
طاهره رضوی
