پرداخت غرامت 427 میلیون و 600 هزار یورویی به ایران موضوعی است که هر چند از سوی مدیر عامل ایران خودرو در راستای تطهیر قرارداد جدید با پژو و برای کاستن از فشار افکار عمومی مطرح شده اما مدیران پژو تاکنون نسبت به این مسئله سکوت کرده و هیچ اظهار نظری نکرده‌اند.
شاید این سکوت فرانسوی‌ها به خاطر این باشد که اصولاً نمی‌توان نام «غرامت» را برای موارد عنوان شده از سوی مدیرعامل ایران خودرو در مورد مسائل مد نظر در قرارداد پژو گذاشت و احتمالاً مواردی که از سوی مدیرعامل ایران خودرو مطرح شده جزء مواردی است که طبق مذاکرات دو شرکت ایرانی و فرانسوی، باید از سوی پژو به ایران خودرو داده می‌شد.
به گفته هاشم یکه زارع مدیر عامل ایران خودرو، در قرارداد پژو پرداخت غرامت 427 میلیون و 600 هزار یورویی به ایران پیش بینی شده که 116 میلیون یورو از این خسارت مربوط به مسائل حال و گذشته است و 311 میلیون و 600 هزار یورو نیز در مسائل آینده دیده شده است.
وی می‌گوید: از 116 میلیون یورو خسارت مربوط به مسائل جاری و گذشته، 25 میلیون یورو بابت دریافت قطعات مجانی از پژو محاسبه خواهد شد که البته بخشی از آن دریافت شده است.
این موضوع در شرایطی مطرح می‌شود که قیمت قطعات پژو 206 در سایت شرکت پژو تغییر کرده و نسبت به سال‌های 2011 و 2012 افزایش یافته است. به همین دلیل در مذاکرات انجام شده برای انعقاد قرارداد بین ایران خودرو و پژو، طرف ایرانی عنوان کرده بود که افزایش قیمت قطعات را نمی‌پذیرد و قیمت قطعات باید بر اساس نرخ‌های سال 2011 و 2012 محاسبه شود و مابه‌التفاوت قیمت‌ها را به پژو پرداخت نخواهد کرد.
* خط تولید پژو 207، طلب قبلی ایران که به حساب غرامت گذاشته شد
یکی دیگر از مواردی که به عنوان غرامت دریافتی از سوی مدیر عامل ایران خودرو مطرح شده، پرداخت 11 میلیون یورو بابت تجهیزات خط تولید پژو 207 است که این خط تولید به صورت مجانی به ایران اعطا می‌شود.
این در حالی است که پژو 207 خط تولید خاص و مستقلی ندارد و تفاوت این محصول با پژو 206 در چراغ‌ها، گلگیرهای جلو و سپر است که این قطعات به علاوه قطعات پژو 206 در اختیار ایران خودرو قرار می‌گیرد و مونتاژ می‌شوند.
علاوه بر این، چند سال پیش و در آستانه تولید پژو 207، مدیران ایران خودرو از پژو خواستند تا در این زمینه سرمایه‌گذاری کنند اما مسئولان پژو نپذیرفتند و در نهایت قبول کردند که قالب‌های قطعات پژو 207 را به ایران بدهند.
در این میان، تحریم صنعت خودرو ایران صورت گرفت و در پی آن رابطه پژو با ایران قطع شد. در نتیجه این مسئله به سرانجام نرسید. حال پرداخت طلب قبلی ایران در این زمینه به حساب پرداخت غرامت از سوی پژو گذاشته شده است.
* محاسبه غرامت از محل رویالیتی برای محصول «مرده» 18 ساله
محاسبه 69 میلیون یورو بابت رویالیتی (امتیاز مونتاژ خودرو) یکی دیگر از مواردی است که به گفته مدیرعامل ایران خودرو قرار است به عنوان غرامت از طرف پژو به ایران پرداخت شود.
یکه زارع گفته بود: شرکت پژو طبق قرارداد بابت تولید خودرو با برند پژو در ایران خودرو قبل و بعد از تحریم‌ها باید 69 میلیون یورو به عنوان رویالیتی (امتیاز مونتاژ خودرو) از ایران خودرو دریافت می‌کرد که در توافق انجام شده، قرار شد این مبلغ پرداخت نشود.
این در حالی است که طبق عرف در قراردادهای جهانی، اگر بیش از 10 سال از تولید یک خودرو بگذرد، آن محصول «مرده» محسوب می‌شود و هزینه‌ای بابت رویالیتی برای تولید آن پرداخت نمی‌شود،زیرا در طول 10 سال، هزینه مربوط به مدارک فنی و طراحی خودرو پرداخت می شود و پس از 10 سال دیگر هزینه‌ای به صاحب برند خودرو پرداخت نخواهد شد و اصولاً چنین محصولی بعد از گذشت 10 سال، ارزش اعتبار تکنولوژیکی ندارد.
در عین حال، هیچ شرکت خودروسازی به منظور ماندگاری در بازار رقابتی خودرو، تولید یک محصول را بیشتر از 10 سال ادامه نمی‌دهد. در چنین شرایطی تولید پژو 405 به لطف بازار انحصاری خودرو کشور حدود 18 سال است که ادامه دارد.
یکه زارع همچنین به فارس گفته بود: در توافق با پژو به نتیجه رسیدیم که برای 2 میلیون دستگاه خودرویی که خودمان بر روی پلت‌فرم‌های پژو تولید کرده‌ایم رویالیتی 30 یورویی پرداخت شود که با محاسبه 70 یورویی که از این محل روی هر کدام از این 2 میلیون خودرو پرداخت نمی‌کنیم، می‌توان به رقم 140 میلیون یورو خسارت پرداختی از این محل از سوی پژو اشاره کرد.
به گفته مدیر عامل ایران خودرو، بابت تولید محصولات پژو در ایران طبق قرارداد قبلی، رقم رویالیتی به 140 یورو رسیده بود که قرار شد تا هر زمان که پژو 405، پژو 206 و پژو 207 در ایران تولید می‌شد بابت این خودروها 10 یورو پرداخت شود که با در نظر گرفتن تیراژ سال آینده کل درآمد حاصل از این محل 140 میلیون یورو محاسبه می‌شود.
به این ترتیب، رویالیتی 10 یورویی بابت محصولات از رده خارج پژو همچنان به این شرکت پرداخت خواهد شد. در حالی که اصولاً نباید هزینه‌ای بابت این موضوع پرداخت شود.
* تعهد پژو برای ارائه خدمات آموزشی، به پای غرامت گذاشته شد
یکی دیگر از موارد ذکر شده از سوی مدیرعامل ایران خودرو، حضور کارشناسان پژو در ایران به مدت یک سال به منظور تولید محصولات این شرکت فرانسوی در کشور است.
به گفته یکه‌زارع، شرکت پژو متعهد شده که خدمات کارشناسی به ارزش 4 میلیون یورو به ایران خودرو ارائه دهد و در این راستا در مدت یک سال، کارشناسان پژو در ایران خودرو مستقر خواهند شد تا برای محصولات تولیدی پژو در ایران در جهت بهبود کیفیت اقدام کنند.
وی می‌گوید: نزدیک به یک میلیون و 600 هزار یورو نیز جهت آموزش کارشناسان ایران خودرو در فرانسه در نظر گرفته شده و علاوه بر این، قرار است در زمینه محصولات فعلی نیز با ارزش یک میلیون یورو کار شود به طوری که پژو این محصولات را در اختیار ایران خودرو قرار دهد تا بر روی آنها کار کنیم.
در این بخش از توافق ایران خودرو و پژو، حضور کارشناسان فرانسوی در ایران در حالی به پای غرامت گذاشته شده که در همه قراردادهای خارجی عرف این است که تا زمان به تولید رسیدن یک محصول، کارشناسان شرکت عرضه کننده کالا با هزینه خود در کشور مقصد مستقر شده و تولید را راه‌اندازی می‌کنند.
از سوی دیگر، اعزام کارشناس به کشور عرضه کننده محصول و آموزش به آنها نیز جزء اصول قراردادها است و نمونه آن را در قرارداد ابتدایی مربوط به تولید پژو 206 نیز مشاهده کردیم که حدود 70 نفر از کارشناسان ایرانی خط مونتاژ، رنگ و بدنه برای آموزش با هزینه پژو به یکی از سایت‌های این شرکت در انگلیس اعزام شدند.
در عین حال، مبلغی که بابت کار بر روی محصولات فعلی پژو در ایران مطرح شده، این سوال را ایجاد می کند که چه کار ویژه ای قرار است بر روی محصولات از رده خارج پژو صورت گیرد؟
* ابهام در سهم پژو در آینده بازار خودرو ایران
قرارداد بازگشت پژو به ایران در حالی منعقد شده که آمار و اطلاعات دقیقی در مورد برنامه تولید محصولات پژو در ایران داده نشده و تنها به این موضوع بسنده شده که قرار است 200 هزار دستگاه محصول پژو توسط شرکت مشترک ایران خودرو و پژو به تولید برسد.
همچنین یکه زارع گفته است که سهم پژو از بازار ایران خودرو در ایران 15 درصد خواهد بود.
این در شرایطی است که همین الان حدود 350 هزار دستگاه از تولید 500 هزار دستگاهی ایران خودرو به محصولات پژو اختصاص دارد که حدود 70 درصد بازار این شرکت را شامل می‌شود.
به این ترتیب، اگر قرار باشد تولید محصولات پژو در ایران خودرو ادامه یابد و علاوه بر این، 200 هزار دستگاه محصول مشترک نیز توسط شرکت جدید مشترک به تولید برسد، سهم 15 درصدی پژو از بازار ایران خودرو جای تأمل دارد.
اطلاعات ارائه شده در مورد قرارداد پژو و عدم انتشار عمومی متن این قرارداد که وزیر صنعت و مدیر عامل ایران خودرو، آن را محرمانه خوانده‌اند در حالی با انتقادات زیادی همراه است که به نظر می‌رسد در این قرارداد بحثی در مورد تعهد پژو به پایبندی به مفاد قرارداد مطرح نشده و مشخص نیست که اگر باز هم پژو یک شبه ایران را ترک کند، چه جبرانی برای خسارت ایجاد شده، پرداخت خواهد کرد.
