طبق بخشنامه بانک مرکزی، بانک های عامل مکلف به پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه فرزندآوری برای فرزندانی که از سال 1400 به دنیا آمده‌اند، هستند.
برهمین اساس، بانک‌ها مکلفند مبتنی بر اعتبارسنجی متقاضیان، با أخذ سفته از متقاضی و یا یک ضامن معتبر به پرداخت تسهیلات فرزندآوری اقدام کنند.
بر اساس قانون، برای فرزندانی که از سال 1400 به بعد به دنیا آمده‌اند تسهیلات قرض‌الحسنه فرزندآوری، فرزند اول مبلغ 20 میلیون تومان با دوره باز پرداخت 3 سال (36 ماه)، فرزند دوم مبلغ 40 میلیون تومان با دوره باز پرداخت 4 سال (48 ماه)، فرزند سوم مبلغ 60 میلیون تومان با دوره باز پرداخت 5 سال (60 ماه)، فرزند چهارم مبلغ 80 میلیون تومان با دوره باز پرداخت 6 سال (72 ماه) و فرزند پنجم به بعد مبلغ 100 میلیون تومان با دوره باز پرداخت 7 سال (84 ماه) تعلق می گیرد.
تسهیلات فرزندآوری بدون الزام به سپرده‌گذاری و با 6 ماه دوره تنفس برای شروع اقساط و با کارمزد حداکثر 4 درصد به صورت سالانه پرداخت می‌شود و همچنین در مورد تولد فرزندان دوقلو و بیشتر به ازای هر فرزند یک وام تعلق می‌گیرد و ترتیب تولد لحاظ می‌گردد.
باوجود ابلاغ بخشنامه بانک مرکزی به بانک‌های عامل، گزارش های مردمی و مشاهدات خبرنگار تسنیم از برخی بانک‌های عامل بیانگر اجرای متفاوت این قانون توسط برخی بانک‌های عامل است.
تعدادی از بانک‌های بزرگ دولتی که مجری پرداخت تسهیلات فرزندآوری هستند، بی توجه به بخشنامه بانک مرکزی و دوره تنفس 6 ماهه برای آغاز اقساط تسهیلات، به وام‌گیرندگان تأکید کرده اند که یک ماه بعد از دریافت تسهیلات فرزندآوری باید نسبت به پرداخت اولین قسط اقدام کنند.
این موضوعی است که در تعداد زیادی از بانک‌های عامل تکرار شده و در گزارش‌های مردمی به دفعات به آن اشاره شده است که بانک‌ها هیچ دوره تنفسی برای آغاز اقساط لحاظ نکرده اند و باید از همان ماه اول قسط پرداخت شود.
دومین موضوع مهمی که بیانگر تخلفات آشکار برخی بانک‌های عامل در پرداخت تسهیلات فرزندآوری است، به دوره بازپرداخت این تسهیلات برمی‌گردد؛ تعدادی از بانک‌ها با کوتاه کردن دوره بازپرداخت و افزایش اقساط ماهانه تسهیلات فرزند آوری، عملاً از دستور بانک مرکزی سرپیچی کرده اند و وام گیرندگان را در شرایط سختی قرار داده اند.
بعنوان مثال، پدر خانواده‌ای که به منظور دریافت تسهیلات قرض‌الحسنه فرزندآوری برای دومین فرزند خود اقدام کرده به جای بازپرداخت 48 ماهه باید این تسهیلات را در 36 قسط به بانک برگرداند.
نکته دیگر هم کسر کارمزد از وام قرض‌الحسنه فرزندآوری است که همان ابتدا از مبلغ کل وام کسر می شود و بعد از آن مبلغ وام به حساب وام‌گیرنده پرداخت می شود؛ این موضوع البته فرایندی عادی در دریافت و پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه است و بانک‌ها عموماً همان ابتدا کل کارمزد را به صورت یکجا از اصل وام کسر می کنند.
باتوجه به افزایش گزارش‌های مردمی مبنی بر سرپیچی بانک‌ها از دستور بانک مرکزی مبنی بر تنفس 6 ماهه تسهیلات فرزندآوری و همچنین کاهش دوره بازپرداخت این تسهیلات و به دنبال آن افزایش مبلغ اقساط ماهانه، باید دید که بانک مرکزی وارد عمل شده و بانک‌های متخلف برخورد خواهد کرد یا خیر؟
بانک مرکزی بخشنامه مربوطه را در راستای اجرای ماده (10) "قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت" سامانه تسهیلات قرض الحسنه فرزند راه اندازی و همچنین حسب جزء (2) بند (الف) تبصره (16) قانون بودجه سال 1401 بانک ها و موسسات اعتباری غیربانکی از محل منابع پس انداز و جاری قرض الحسنه شبکه بانکی به بانک‌ها ابلاغ کرده است.
بانک مرکزی موظف است با همکاری سازمان ثبت احوال کشور سامانه‌ای به منظور ثبت نام و مدیریت فرآیندهای پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه فرزندآوری ایجاد کند که بر این اساس متقاضیان می‌توانند برای ثبت نام به سامانه تسهیلات یاد شده به آدرس https://ve.cbi.ir/VC/DefaultVC.aspx مراجعه کنند.
متقاضیان واجد شرایط برای متولدین بعد از یکم فروردین 1400 به بعد و حداکثر تا 2 سال پس از تولد فرزند، می‌توانند نسبت به ثبت درخواست خود در سامانه مربوطه اقدام کنند و در صورتی که حین دوره بازپرداخت تسهیلات تولد فرزند، فرزند دیگری از متقاضی به دنیا آمد، پرداخت تسهیلات مذکور طبق ضوابط این دستورالعمل به کودک بعدی امکان پذیر است.
