تابلوهای تبلیغاتی، بیلبوردها و بنرهای مختلف در سطح شهر خبر از برگزاری یک نمایشگاه میداد.
با پیگیری این تبلیغات به محل برگزاری دائمی نمایشگاههای بین المللی تهران رسیدم. نمایشگاهی از تجهیزات صنعتی در حال برگزاری بود. وقتی وارد محوطه نمایشگاه شدم تراکتها و بنرهای زیادی توجه مرا به خود جلب کرد که اصلا ارتباطی به نمایشگاه نداشت.
یکی از مسئولان برگزاری نمایشگاه در ارتباط با بنرهایی که ارتباط با نمایشگاه نداشت،گفت: این تبلیغات به نمایشگاهی مربوط است که پیش از این در این محل برپا شده بوده و به لحاظ ترافیک کاری هنوز فرصتی برای جمع آوری آنها به وجود نیامده است، چون قرار است نمایشگاه دیگری نیز بعد از این نمایشگاه برگزار شود.
همینطور که به سمت سالن پیش میرفتم، ترافیک کاری زیاد مسئولان نمایشگاه بین المللی تهران نظرم را به خود جلب کرد که این مسئولان حتی فرصت پاکسازی و آماده کردن محوطه را ندارند و آن را به عهده برگزار کنندگان نمایشگاههای مختلف گذاشته اند.
اما مگر قرار نبود از این محل به عنوان نمایشگاه استفاده نشود؟ چرا که خاطرات تلخ ترافیک های طولانی این منطقه و اختلال در کار مردم،مسئولان را بر آن داشت تا ابتدا نمایشگاه بین المللی کتاب را به عنوان بزرگترین رویداد نمایشگاهی از شمال شهر به محلی دیگر منتقل کنند. هرچند تصمیم اولیه بر آن بود که به طور موقت این نمایشگاه به مصلای امام خمینی (ره) منتقل شود، اما تا همین دو سه سال قبل نمایشگاه در مصلای امام خمینی (ره)ماندگار شده بود و خیال جابجایی نداشت.
مسئولان وقت در وعده و وعیدهای متفاوت خبر از جلوگیری از برگزاری نمایشگاه در محل دائمی نمایشگاههای بین المللی تهران میدادند، اما شرکت نمایشگاههای تهران همچنان در برابر چنین تصمیمی مقاومت می کرد و گویا مصوبات شورای شهر و تصمیمات شهرداری زیاد به مذاق آنها خوشایند نبود.
این در حالی بود که مخالفتهای مختلف در رابطه با برگزاری نمایشگاه کتاب در مصلای امام خمینی(ره) کار را برای برگزار کنندگان این رویداد سخت میکرد. روند این اعتراضات به حدی شد که علی جنتی وزیر فرهنگ وقت در ۱۲ خرداد ۱۳۹۳ به صراحت اعلام کرد که برگزاری نمایشگاه کتاب در مصلای امام خمینی(ره) کار اشتباهی است و باید این نمایشگاه به همان محل دائمی نمایشگاهها بازگردد.
سیدمهدی جهرمی مدیرعامل خانه کتاب در سالهای ۸۵ و ۸۶ دراین باره گفت: اولین دوره نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران در سال ۱۳۶۶ در محل دائمی نمایشگاههای بینالمللی تهران (انتهای بزرگراه شهید چمران) برگزار شد و تا سال ۱۳۸۵ (دوره نوزدهم) در همین مکان برگزار میشد، اما از سال ۱۳۸۶ این نمایشگاه به مصلای امام خمینی (ره) تهران منتقل شد و بر اساس تغییرات متعدد در سال ۹۳، کارگروهی زیر نظر مدیرعامل موسسه نمایشگاههای فرهنگی ایران برای بررسی وضعیت محل دائمی نمایشگاههای بینالمللی تهران برای برگزاری نمایشگاه کتاب شکل گرفت، اما پس از کش و قوسهای فراوان، مسئول این کارگروه رسماً اعلام کرد که امکان برگزاری دوره بعدی این نمایشگاه در محل قبلی وجود ندارد و همچنان مصلی تنها گزینه موجود برای برگزاری نمایشگاه کتاب تهران است.
در همان زمان،کار ساخت و تکمیل شهر آفتاب نیز به طور موازی در حال انجام بود و شهرداری با کمکهای دولت به سرعت تکمیل این پروژه را در دستور کار داشت، طراحان شهر آفتاب با در نظر گرفتن برگزاری نمایشگاههای بزرگ بین المللی و تخصصی، همه امکانات لازم برای برگزاری این رویداد را فراهم کرده بودند. از جمله خطوط مجهز حمل و نقل ریلی و جاده ای کار سرویس دهی به این منطقه را بر عهده داشت.
سرانجام نمایشگاه ها به شهر آفتاب منتقل شد اما با وجود شرایط مناسب خدمت رسانی و برگزاری، متاسفانه باز هم مسئولان برای برگزاری انواع نمایشگاهها در خیابان سئول اصرار دارند.
در واقع باید گفت در حالی که کارشناسان و مدیران شهری درباره افزایش حجم ترافیک در شهر و برگزاری نمایشگاههای درون شهری هشدار میدهند، مسئولان امر همچنان اصرار دارند نمایشگاههای بزرگی همچون الکامپ را در محل دائمی نمایشگاههای تهران یا همان سئول برگزار کنند. اقدامی که نه تنها بار ترافیک محدوده بزرگراه شهید چمران را افزایش میدهد که به روح و روان شهروندان هم لطمه خواهد زد.انتظار منطقی این بود که با انتقال محل نمایشگاهها به بیرون از شهر، معضلات ترافیکی نیز کمتر شود،اما این اتفاق نیفتاد؟!
یکی از دلایل عملیاتی نشدن این طرح مربوط به بی توجهی دولت به نمایشگاه شهر آفتاب است که موجب برپایی نمایشگاههایی همچون الکامپ که بازدیدکنندگان زیادی دارد در خیابان سئول،( یعنی دقیقا خیابانی که منتهی به بزرگراه شهید چمران یکی از گرههای کور ترافیکی تهران است)، میشود.
امیر جعفر پور مدیرکل دفتر حمل و نقل عمومی و ترافیک شهری سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور درباره اصرار برای برگزاری نمایشگاهها در بزرگراه شهید چمران میگوید: هر چند برگزاری نمایشگاه میتواند بار ترافیکی شهر به ویژه بزرگراه شهید چمران را تا چندین برابر افزایش دهد، اما انتقال نمایشگاههای تخصصی به شهر آفتاب باعث کاهش تعداد بازدیدکنندگان می شود.
جعفرپور معتقد است که انتقال نمایشگاهها به خارج از شهر هرچند میتواند از ازدحام بیشتر جمعیت در تهران جلوگیری کند، اما امکان بازدید برای عموم محدود میشود چرا که اگر در خارج از شهر نمایشگاهی برگزار شود دیگر مردم عادی تمایلی به بازدید ندارند و بیشتر متخصصها از نمایشگاه دیدن میکنند. به همین علت حجم بازدیدها کاهش مییابد و نمایشگاهها خلوتتر میشوند.
او همچنین بر این باور است که فعلا برگزاری نمایشگاه در تهران و جانمایی آن تناقضی با شهر هوشمند ندارد. چراکه تهران هنوز مانند دیگر شهرهای هوشمند جهان چنین قابلیتی را به طور کامل ندارد. ما فقط در برخی بخشها همچون سیستم اتوبوسرانی یا تقاطعهای شهری به صورت هوشمند عمل میکنیم. یعنی به لحاظ سخت افزاری هوشمند هستیم، اما از نظر نرم افزاری هنوز راه زیادی تا هوشمند شدن داریم.
در حالی جعفر پور نقش نمایشگاهها در افزایش ترافیک شهر تهران را انکار میکند که بارها مدیران شهری در این خصوص هشدار داده اند.
به گفته مسئولان شهری بر اساس توافقی که با شهرداری، نیروی انتظامی و نمایشگاهها منعقد شده برگزاری نمایشگاههای پر ازدحام و همزمان، در تهران خلاف مقررات است و پایبندنبودن به این توافق نامه به معنای نقض آشکار حقوق شهروندان است.
در چنین شرایطی است که متاسفانه نمایشگاههای متوالی و پرازدحام همچنان در محل دائمی نمایشگاهای تهران برگزار میشود و با وجود همه کاستیهای فراوان در زیرساختها مانند سیستم اطفاء حریق همزمان، تبعات و مشکلاتش تنها متوجه مردمی است که از محورهای مجاور تردد میکنند.
شاید اگر به زمان ساخت این نمایشگاه در شمال بزرگراه شهید چمران و خیابان سئول نگاهی بیندازیم متوجه این نکته میشویم که این محل در آن زمان خارج از محدوده پرازدحام شهری و در واقع جایی کم تردد بوده و برای جمعیت ۲ میلیونی تهران ساخته شده بود و هم اکنون که به نوعی در قلب شهر و یکی از پر ترددترین مناطق شهری قرار گرفته، دیگر پاسخگوی نیازهای تعریف شده نیست و در تهران ۱۷ میلیون نفری برای برگزاری همه نمایشگاهها بطور حتم باید بر روی شهر آفتاب تمرکز کرد. امری که متاسفانه نادیده گرفته میشود و به بهانههای مختلف با برگزاری نمایشگاههای متعدد در خیابان سئول علاوه بر ایجاد معضلات شهری و ترافیکی، به نوعی سرمایه گذاری پرحجم در شهر آفتاب را نیز به هدر میدهد.