دکتر منصور ریسمانچیان: به طورکلی این روزها که توجه بیشتری به کاهش وزن و داشتن تناسب اندام می شود، برخی تولید‌کنندگان محصولات غذایی از این مسئله استفاده یا سوءاستفاده کرده اند و با تولید و عرضه گروهی از مواد غذایی مانند انواع چای های لاغری به بازار، نظر بسیاری از مصرف کنندگان را به خود جلب کرده اند، اماآیا مصرف روزی یک یا چند لیوان چای، واقعا می تواند باعث لاغری شود؟ اصلا مواد تشکیل دهنده این چای‌ها چه هستند؟ آیا مصرف چنین محصولاتی، برای سلامتمان ضرر یا عارضه ای ندارد؟ در ادامه به بررسی این موارد خواهیم پرداخت.
آیا مصرف چای لاغری، واقعاباعث کاهش وزن می‌شود؟
اگر فردی رژیم غذایی اصولی و سالمی نداشته باشد یا در طول روز به اندازه کافی فعالیت بدنی انجام ندهد، نمی‌تواند فقط با مصرف چای یا هر محصول لاغری دیگری، امیدی به کاهش وزن داشته باشد. کاهش وزن در اثر برهم زدن موازنه بین دریافت و سوزاندن کالری در بدن اتفاق می افتد که این اتفاق هم فقط با نوشیدن یک نوع چای خاص، نخواهد افتاد.
مواد تشکیل دهنده چای های لاغری چه هستند ؟
معمولاچای هایی که برای لاغری تولید و روانه بازار می شوند، دارای ترکیب هایی مانند چای سبز و مواد ملینی مثل پودر سنا هستند.
مکانیسم اثر این ترکیب ها به چه صورت است؟
معمولا انواع چای (هم چای سبز و هم سیاه) می توانند تا حدی باعث افزایش ضربان قلب شوند. این افزایش ضربان قلب هم می‌تواند تا اندازه ای بالا رفتن متابولیسم پایه و افزایش سوخت وساز را به دنبال داشته باشد، اما این افزایش سوخت وساز، واقعابه اندازه ای نیست که بتوانیم برای کاهش وزن چشمگیر روی آن حساب کنیم. از طرف دیگر، اگر فردی در وعده ها و میان وعده های غذایی، خوراکی های حجیم و پرکالری مصرف کند، نباید امید به کاهش وزن با مصرف چای لاغری داشته باشد و به هیچ وجه به هدف خود نخواهد رسید.
آیا مصرف بیش از اندازه چای سبز یا هر نوع چای دیگری با هدف کاهش وزن، می تواند ضرری هم داشته باشد ؟
انواع نوشیدنی های حاوی کافئین و پلیفنول‌ها مانند چای سبز، سیاه یا قهوه، جزو نوشیدنی های مدری محسوب می‌شوند که دفع آب از بدن را افزایش می‌دهند. زمانی که آب بدن بیش از اندازه دفع می شود، املاحی مانند کلسیم، منیزیم و پتاسیم هم از بدن دفع خواهند شد و تعادل آب و الکترولیت بدن به هم می خورد. ضمن اینکه ترکیب های کافئین دار می‌توانند باعث کندی حرکات دستگاه گوارش شوند و ابتلا به یبوست را در پی داشته باشند. به همین دلیل از ترکیب های ملینی مانند پودر سنا در تولید چای های لاغری استفاده می کنند.در ضمن مصرف کافئین به مقدار زیاد و حوالی خواب شبانه باعث اختلال خواب و منجر به افت سوخت و ساز و نیز پرخوری عصبی در روز بعد خواهد شد .
شیوه عمل پودر سنا در چای‌های لاغری به چه صورت است ؟
پودر سنا و مواد ملین دیگری از این قبیل مانع جذب و باعث ایجاد اختلال‌های گوارشی می شوند. در این صورت، موادغذایی به جای اینکه جذب بدن شوند، از آن دفع خواهند شد. مکانیسم اثر پودر سنا در این مورد، شبیه به فیبرهای خوراکی است. می توان گفت که تمام ترکیب های موجود در چای های لاغری، به طور غیرطبیعی باعث اندکی کاهش وزن می شوند ولی کاهش وزنی که در پی دارند، همیشه با بروز عوارض همراه خواهد بود.
ترکیب های ملین موجود در این چای ها هم می توانند عوارضی داشته باشند ؟
مصرف مداوم ترکیب های ملینی مانند پودر سنا، باعث ایجاد اختلال در جذب مواد مغذی می شود؛ یعنی زمانی که یک ماده غذایی را مصرف می کنیم و بعد از آن چای لاغری می نوشیم، مانع جذب ویتامین‌ها و املاح یا حتی پروتئین و چربی موجود در آن ماده غذایی در بدن می شویم. این مسئله می تواند در طولانی مدت، هم بدن را با کمبودهای تغذیه ای مواجه کند و هم اختلال های گوارشی شدیدی به وجود بیاورد.
برخی افراد می گویند از مصرف این چای های لاغری نتیجه گرفته اند.
بله، ممکن است نتایج به ظاهر مطلوبی در کوتاه مدت بگیرند، اما عوارض و آسیب‌هایی که بدن آنها را در اثر این روش های نادرست در آینده درگیر خواهد کرد، آزاردهنده خواهد بود. حتی روش های کوتاه مدت، غیراصولی و ناگهانی کاهش وزن، می‌توانند آسیب های بعضا جبران ناپذیری بر اندام‌های حیاتی بدن مانند کبد و کلیه‌ها بگذارند و باعث از دست رفتن این ارگان‌های حیاتی شوند.
سخن پایانی
چای با عنوان لاغری نداریم و نه تنها به چای، بلکه به هر محصولی که ادعای لاغری در مورد آن مطرح شد، نباید اعتماد کرد؛ چون این عنوان ها فریبنده اند و اگر هم نوعی چای تولید شده که لاغر می کند، یا دارو است که اجازه تبلیغ ندارد یا مکمل است که باید در مجوز آن اجازه تبلیغ ذکر شده باشد.
