طلاق، مبغوض‌ترین حلال الهی است که در اثر شرایط مختلف و بنابر ضرورت، ممکن است به عنوان راه حل انتخاب شود. اما گاهی نوع طلاق و چگونگی اجرایی ساختن آن، با آن‌چه عرف رایج است، متفاوت است. گونه متفاوتی که احکام متناسب خود را نیز دارد؛ سه طلاقه کردن همسر.
سه طلاقه کردن همسر، از اختلافی‌ترین احکام میان شیعه و سنی است که گاه فقهایی از هر دو طرف، نظری همانند دسته مقابل نیز دارند. نگاهی به معنای این اصطلاح و احکام مترتب بر آن در قالب پرسش و پاسخ‌های انجام‌شده از مراجع، می‌تواند راه‌کارها و نقاط نامعلوم احکام را مشخص کند.
مفهوم سه طلاقه
در لسان فقها به زنی که سه بار توسط همسر خود طلاق داده شده است، سه طلاقه می‌گویند.
احکام سه طلاقه
سؤال: اگر سه طلاق در یک مجلس باشد، به نحوی که در بین هر طلاق رجوع لفظی صورت گیرد، طلاق صحیح است یا نه؟ اگر صحیح است، بائن محسوب می‌شود یا نه؟
پاسخ: آیت‌الله سیستانی در پاسخ به این سؤال می‌فرمایند: «طلاق سوم بائن است». آیت‌الله صافی‌گلپایگانی نیز بر همین عقیده بوده و شرح می‌دهند: «چنان‌چه سه طلاق و رجوع به زوجه در مجلس واحد با اجتماع شرایط انجام گیرد، موجب حرمت زن بر مرد و نیاز به محلل خواهد بود».
اما آیت‌الله نوری‌همدانی برخلاف ایشان و بر مبنای نظریه چند مجلس بودن طلاق معتقدند: «طلاق مذکور احکام سه طلاقه را ندارد، و اگر طلاق واجد سایر شرایط صحت باشد، صحیح و رجعی محسوب می‌شود». آیت‌الله هادوی‌تهرانی نیز بر این نظر بوده و می‌فرمایند: «در یک مجلس فقط یک طلاق امکان دارد و همان طلاق در صورت تحقق تمام شرایط، درست است و طلاق مزبور در صورت صحت در فرض مذکور، رجعی است».
سؤال: آیا حضور زن یا دخول بعد از رجوع، شرط است یا نه؟
پاسخ: آیت‌الله سیستانی و آیت‌الله هادوی‌تهرانی در پاسخ به این سؤال می‌فرمایند: «شرط نیست». و آیت‌الله صافی‌گلپایگانی توضیح می‌دهند: «رجوع در عده مشروط به حضور و اطلاع زن و یا دخول نیست».
سؤال: فردى زوجه خود را قبل از دخول، سه طلاق داد. آیا براى دفعه چهارم که خواستار ازدواج با اوست، نیاز به محلل دارد؟
پاسخ: آیت‌الله علوی‌گرگانی می‌فرمایند: «از صریح کلام بعض فقهاء مثل محقق در شرایع چنین بر می‌آید که سه طلاق مطلقاً حتى قبل از دخول هم احتیاج به محلل دارد و این مورد تأیید است، زیرا اطلاق آیه چنین اقتضا دارد». آیت‌الله گلپایگانینیز معتقدند: «اگر شخصى دخترى را عقد کند و قبل از دخول طلاق بدهد و ثانیاً عقد کند و قبل از دخول طلاق بدهد و ثالثاً عقد کند و قبل از دخول طلاق بدهد، محتاج به محلل است و بدون محلل بر او حلال نیست و دخول محلل هم در قبل لازم است براى حلال شدن، بلکه احوط اعتبار انزال است». آیت‌الله صافی‌گلپایگانی هم با همین نظر موافق هستند و می‌فرمایند: «در فرض سؤال، ازدواج مطلق با زوجه مفروضه بدون محلل حرام است».
سؤال: زنى هستم که بیست و پنج سال با شوهرم زندگى کرده‌ام و چند سال قبل مرا طلاق داد ولى دفعه اول در طهر مواقعه بودم، بعد رجوع کرد و در دفعه دوم دوباره طلاق داد و فعلاً شک دارم که حامله بودم یا نه، باز هم رجوع کرد روز سوم باز مرا طلاق داد که قطعاً حامله بودم و طلاق سوم بود، باز هم رجوع کرد، آیا سه طلاق صحیح بوده یا این‌که طلاق اول باطل بوده و در واقع سه طلاق پشت سر هم واقع نشده است؟
پاسخ: آیت‌الله گلپایگانی در پاسخ به این سؤال می‌فرمایند: «در فرض مرقوم چون طلاق اول در طهر مواقعه واقع شده، باطل است، بنابراین در فرض صحت طلاق دوم، طلاق سوم دوم محسوب می‌شود و رجوع زوج به زوجه صحیح است».
خلاصه
آن‌چه که گذشت را به طور ساده می‌توان چنین شرح داد که اگر مردى همسرش را -با شرایط- سه بار طلاق دهد، آن زن بر او حرام می‌شود و حلال شدن دوباره آن‌ها به یکدیگر منوط به این است که زن با مردى دیگر ازدواج کند و پس از آمیزش، آن مرد او را طلاق دهد.
