تصادفات جاده‌ای در ایران به یکی از مهم‌ترین بحران‌های اجتماعی و اقتصادی تبدیل شده است، حدوداً سالانه ۲۱ هزار ایرانی جان عزیز خود را در تصادفات جاده‌ای در خودرو‌های ناایمن داخلی از دست می‌دهند یا دچار آسیب‌های شدید و نقص عضو‌های دائمی می‌شوند.
بنابر اعلام رسمی پلیس، بخش عمده‌ای از این حوادث به عوامل انسانی، خودرو‌های بی‌کیفیت و ناایمن و وضعیت نامناسب زیرساخت‌های جاده‌ای بازمی‌گردد.
تصادف اخیر در آزادراه ساوه ـ همدان که منجر به جان باختن ۱۱ نفر و مجروح شدن ۶ نفر شد، نمونه‌ای از این " تصادفات مرگبار روزانه" در جاده‌های کشورمان است که نقش خودرو‌های ناایمن داخلی و مشکلات زیرساختی را برجسته‌تر از همیشه نشان می‌دهد.
برخورد ۳ خودروی داخلی و مرگ همزمان ۱۱ نفر!
در حادثه اخیر آزادراه ساوه ـ همدان، سه دستگاه خودروی داخلی، شامل سمند، پراید و تیبا، به‌شدت با یکدیگر برخورد کردند، این تصادف دلخراش باعث مرگ ۱۱ نفر از سرنشینان این خودرو‌های داخلی شد.
سرهنگ بهروز خانپور؛ رئیس مرکز اطلاع‌رسانی پلیس راهور فراجا در تشریح جزئیات این تصادف مرگبار گفت: "بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد که خودروی سمند به‌دلایلی که هنوز قطعی نشده است، از مسیر اصلی منحرف و وارد لاین مخالف شد.
در این میان، با دو خودروی پراید و تیبا به‌شدت برخورد کرد؛ یکی از عوامل مؤثر در وقوع این حادثه، سرعت بالای خودروی سمند و ناتوانی راننده در کنترل خودرو بوده است و علت دیگر نبود گاردریل در وسط جاده که بتواند خودروی سمند را مهار کند. "
کارشناسان پلیس راهور اعلام کرده‌اند که "عامل راه" در این تصادف نقش ۵۰ درصدی دارد، اما این نکته مهم بدیهی هم وجود دارد که در این حوادث و تصادفات، "ایمنی حداقلی خودرو" به‌راحتی می‌تواند جان سرنشینان خود را حفظ کند و مانع مرگ آنها شود یعنی همان اصل جهانی مبنی بر اینکه "خودرو باید بخشنده باشد" تا در صورت نقص در جاده یا اشتباه راننده، بتواند آن ۲ نقیصه را با تکیه بر ایمنی خود بپوشاند و جان سرنشینان خود را نجات دهد.
و این همان نکته‌ای است که رئیس پلیس راهور فراجا بار‌ها اعلام کرده است؛ "استحکام بدنه خودرو باید به‌نحوی باشد که اگر عامل انسانی خطا کرد، بتواند از جان او و دیگر سرنشینان محافظت کند و خودش عاملی برای جان‌باختن سرنشینان خودرو نباشد! "
خودرو‌های ناایمن داخلی؛ معضلی بزرگ در جاده‌های ایران
تصادفاتی از این دست، اهمیت ایمنی خودرو‌های داخلی را به چالش می‌کشد؛ خودرو‌هایی مانند پراید، تیبا و کوییک که به‌نسبت بقیه خودرو‌های بازار کشورمان، ارزان‌تر هستند و پرفروش، به‌طور مستمر به‌دلیل ضعف شدید ایمنی مورد انتقاد قرار گرفته‌اند. این خودروها، فاقد استاندارد‌های حداقلی ایمنی هستند به‌گونه‌ای که حتی در تصادفات غیرشدید نیز نمی‌توانند جان سرنشینان خود را حفظ کنند!
طبق گزارش‌های رسمی پلیس و سازمان‌های مرتبط با ایمنی راه‌ها، خودرو‌های داخلی مانند پراید و تیبا همواره از اصلی‌ترین عوامل تلفات جاده‌ای و مرگ‌ومیر سرنشینان این خودروها به‌شمار می‌آیند؛ بررسی‌های میدانی نیز نشان می‌دهد که سهم خودرو‌های داخلی در تصادفات مرگبار بسیار بالاست و این خودروها، به‌دلیل نداشتن ایمنی بدنه، ضعف و نقص در سیستم ترمز، نمی‌توانند نقش مؤثری در کاهش تلفات ایفا کنند.
در حادثه اخیر نیز که منجر به مرگ ۱۱ هموطن شد، خودرو‌های درگیر در تصادف همگی فاقد استاندارد‌های ایمنی کافی بودند. خودروی پراید که به‌دلیل قیمت پایین به‌نسبت بقیه خودرو‌های داخلی و مصرف سوخت کمتر، پرفروش است، از لحاظ ایمنی یکی از فاجعه‌بارترین خودرو‌های تولیدی داخلی محسوب می‌شود و در تصادفات حتی غیرسنگین نیز تقریباً هیچ حفاظتی از سرنشینان خود نمی‌تواند داشته باشد. خودروی تیبا نیز، علی‌رغم به‌روزرسانی‌های محدود، از مشکلات شدید ایمنی مشابهی رنج می‌برد و در تصادفات، خودرویی به‌شدت مرگبار محسوب می‌شود.
زیرساخت‌های جاده‌ای: جاده‌های ناایمن و خطرات پنهان
علاوه بر خودرو‌های ناایمن، وضعیت زیرساخت‌های جاده‌ای نیز نقش مهمی در بروز این‌گونه حوادث دارد، سرهنگ خانپور در توضیح این موضوع اشاره کرد که محل وقوع تصادف یکی از نقاط حادثه‌خیز آزادراه ساوه ـ همدان و فاقد علائم هشداردهنده و راهنمای مناسب است. عدم وجود علائم جاده‌ای و امکانات ایمنی در برخی از بخش‌های جاده‌ها، به‌ویژه در نقاط خطرناک، به‌شدت خطر تصادفات را افزایش می‌دهد.
در بسیاری از تصادفات، علاوه بر نقص خودروها، نواقص جاده‌ای از جمله نبود تابلو‌های هشداردهنده، روشنایی ناکافی و طراحی نامناسب جاده‌ها باعث بروز تصادفات می‌شود. این مشکلات زیرساختی در بسیاری از جاده‌های ایران، به‌ویژه در جاده‌های پرتردد و آزادراه‌ها، مشاهده می‌شود و نیاز به اصلاح و بهبود فوری دارند.
خودروسازان و مسئولیت در قبال جان مردم
یکی از مهم‌ترین مشکلات در صنعت خودروسازی کشورمان، بی‌توجهی به کیفیت و ایمنی خودروهاست. خودروسازان داخلی، به‌جای تمرکز بر ارتقاء سطح ایمنی محصولات خود، بیشتر بر افزایش تولید و فروش با قیمت‌های بسیار بالا تمرکز دارند، این مسئله باعث شده است خودرو‌هایی با سطح ایمنی بسیار پایین وارد بازار کشورمان شوند و جان میلیون‌ها ایرانی را در جاده‌ها به خطر بیندازند.
رئیس پلیس راهور فراجا نیز در این رابطه هشدار داده بود: "خودروسازان باید مسئولیت‌پذیر باشند و به‌جای تمرکز بر تعداد تولید، ایمنی را در اولویت قرار دهند. هیچ‌چیز مهم‌تر از حفظ جان مردم نیست و خودرو‌های ناایمن نباید مجوز ورود به بازار را داشته باشند. "
بله! خودروسازان داخلی باید نسبت به تولید محصولات باکیفیت‌تر و ایمن‌تر مسئولیت‌پذیرتر باشند و این همان نکته‌ای است که برای خودروسازان داخلی، محلی از اعراب ندارد! به‌گونه‌ای کهرئیس پلیس راهور فراجا پیش از این رسماً اعلام کرد؛ "متأسفانه هنوز استحکام بدنه خودرو جزو استاندارد‌های اجباری نیست؟! "
ادامه تولید خودرو‌هایی با استاندارد‌های پایین و فاقد ایمنی حداقلی!
حادثه مرگبار در آزادراه ساوه ـ همدان، تنها یکی از نمونه‌های بی‌شمار تصادفات مرگباری است که ناشی از ترکیب خودرو‌های ناایمن و زیرساخت‌های ضعیف جاده‌ای رخ می‌دهد. در شرایطی که خودروسازان داخلی به تولید "خودرو‌هایی با استاندارد‌های پایین و فاقد ایمنی حداقلی" ادامه می‌دهند و جاده‌های کشور همچنان با نواقص فنی و ایمنی مواجه هستند، جان میلیون‌ها ایرانی هر روز در خطر است.
برای کاهش تلفات جاده‌ای، اصلاحات عمیق در صنعت خودرو و قرار گرفتن مسئله مهم "ایمنی بدنه خودرو جزو استاندارد‌های اجباری تولید خودرو" و بهبود وضعیت زیرساخت‌های جاده‌ای ضروری است؛ دولت، خودروسازان و مسئولان راه باید کنار هم تلاش کنند با اجرای استاندارد‌های سختگیرانه‌تر و افزایش ایمنی در تولید خودروها و زیرساخت‌ها، از وقوع چنین حوادث دلخراشی در آینده جلوگیری کنند.
